پرونده ویژه وقایع استان درباره نفوذ آنفلوآنزای مرغی در مرغداری های اراک و گرانی گوشت قرمز/پادشاهی گوسفندان

پنجشنبه ۹ دی ۱۳۹۵ شماره ۴۹۳

عباس لعل بار
وقایع استان
ویروس آنفلوآنزای مرغی از تالاب میقان به مرغداری ها رسیده و گرانی هم به جان بازار گوشت قرمز افتاده است. در شرایط حاضر که اوضاع اقتصادی مردم امکان تهیه گوشت بویژه قرمزش را برای همگان امکان پذیر نمی سازد حالا با توصیه هایی مبنی بر عدم مصرف گوشت پرندگان و گرانی گوشت قرمز در این روزها بسیاری از مردم امکان مصرف گوشت را از دست خواهند داد. در گزارش پیش رو آخرین اخبار از وضعیت آلوده شدن مرغداری ها به ویروس آنفلوآنزای مرغی را بررسی و سپس چرایی افزایش گوشت قرمز را در پی حضور این بیماری در استان بررسی خواهیم کرد و در ابتدا به سراغ آخرین وضعیت آنفلوآنزای مرغی در استان می رویم. مدیرکل دامپزشکی استان روزهای پرکاری را سپری می کند و عملکرد اداره کل متبوعش به شدت زیر نظر مردم است و همه در انتظار این هستند که خبر گذر بیمـاری آنفلوآنزای مــــرغی از اســتان را بشنوند. براساس آخرین آمارها تاکنون بیش از هزار پرنده در تالاب میقان جمع آوری شدند و با توجه به شرایطی که این بیماری دارد به نظر می آید باید تا بهار سال آینده شاهد حضور سایه سنگین آن بر سر استان باشیم. در بازرسی های صورت گرفته از واحدهای مرغداری نیز هفت واحد در نزدیکی تالاب میقان درگیر این بیماری شده اند که معدوم سازی واحدها در مورد آنها انجام شده است. محسن شانقی روز گذشته اعلام کرد مردم از خوردن گوشت پرندگان خودداری کنند.
مدیرکل دامپزشکی استان با تاکید بر اینکه نسبت به خوراکی‌های مرغ و تخم‌مرغ باید رعایت نکات از جمله پختن کامل را بکنیم، گفت: مردم تا رفع کامل بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان از خوردن جوجه‌کباب خودداری کنند.
در روزهای گذشته با انتشار خبر وجود بیماری آنفلوآنزای مرغی در اراک قیمت گوشت قرمز افزایش یافت، افزایش قیمت گوشت با توجه به سطح درآمد اقشار ضعیف جامعه و درخواست به عدم استفاده از گوشت مرغ باعث خواهد شد که قشر زیادی از مردم مدتی از مصرف گوشت محروم شوند، امری که توجه مسئولان مربوطه را می طلبد تا با اقداماتی مانع از گران شدن بیش از حد گوشت قرمز شوند.
محسن شانقی در گفتگویی که با خبرگزاری فارس انجام داده است می گوید: متأسفانه از ماه گذشته به دلیل ابتلا پرندگان حاشیه تالاب میقان به بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان شهر اراک و برخی از روستاهای اطراف تالاب درگیر این بیماری شدند، به گونه‌ای که تا امروز بیش از یک هزار پرنده تالاب و ۷ واحد مرغداری به علت ابتلا به این بیماری تلف و معدوم شدند.
وی تاکید کرد: با مشاهده تلف شدن پرندگان تالاب دامپزشکی استان در نخستین گام اقدام به انجام آزمایش و نمونه‌گیری کرد و بلافاصله پس از دریافت نتیجه آزمایشات و اعلام قطعی ابتلای پرندگان به بیماری آنفلوآنزا اقدام لازم برای مبارزه با بیماری و جمع‌آوری لاشه‌های پرندگان را در دستور کار قرار داد.
مدیرکل دامپزشکی استان افزود: از زمان شیوع بیماری تاکنون دامپزشکی طرح پایش و مراقبت از واحدهای طیور صنعتی و روستایی و زیستگاه‌های حیات وحش را به مرحله اجرا گذاشته و تاکنون طیور هفت واحد مرغداری مرغ تخم‌گذار اطراف تالاب میقان را به علت درگیر شدن با این بیماری معدوم کرده است.
شانقی با اشاره به اینکه اکیپ‌های دامپزشکی روزانه تا شعاع ۱۰ کیلومتری حاشیه تالاب را پایش و موارد مشکوک را مورد بررسی و نمونه برداری قرار می‌دهند، گفت: به محض مشاهده موارد مشکوک بلافاصله بحث قرنطینه‌ای و نمونه‌برداری انجام می‌شود تا در صورت شیوع بیماری از شیوع و گسترش آن جلوگیری شود.
وی ادامه داد: علاوه بر معدوم‌سازی طیور تمام موارد مصرفی و تولیدی مرغداری اعم از دان و تخم‌مرغ‌ها نیز معدوم می‌شوند تا از احتمال انتقال بیماری جلوگیری شود.
شانقی خبر از پوشش اجباری بالای ۹۰ درصد از واحدهای مرغداری زیر پوشش صندوق بیمه محصولات دامپزشکی داد و گفت: قسمت عمده‌ای از خسارت‌های مرغداران از طریق بیمه و بخشی نیز توسط سازمان دامپزشکی پرداخت می‌شود، متأسفانه گاهاً در امر معدوم سازی واحدهای آلوده با مقاومت مرغداران مواجه می‌شویم که مقاومت آنان ناشی از پرداخت دیر هنگام خسارت‌های بیمه‌ای و یا عدم پرداخت تمام خسارت‌ها است و می‌توان گفت مرغداران نگران عدم پرداخت کامل و به موقع خسارت واحدهای خود هستند.
سازمان دامپزشکی کشور اعلام کرد که پرداخت خسارت کامل مرغداران خسارت دیده ظرف ۳ هفته آینده صورت خواهد پذیرفت. شانقی در این خصوص اعلام کرد: سازمان دامپزشکی تعهد کرده سهم خود را که بیش از ۱۰۰ میلیون تومان است، به مرغداران خسارت دیده پرداخت کند.
وی با اشاره به اینکه صندوق بیمه خسارت مرغ‌ها و دامپزشکی خسارت نهاده‌ها را بر عهده دارند، ادامه داد: در حال حاضر گزارش سه واحد تنظیم نشده است، که قطعاً با تنظیم این گزارش میزان خسارت‌ها افزایش خواهد یافت.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی با بیان اینکه تاکنون گزارشی مبنی بر مشاهده این بیماری در سایر شهرهای استان مشاهده و دریافت نشده است، اظهار کرد: پرندگان تالاب میقان پرندگان مهاجری هستند که معمولاً برای تغذیه تا شعاع ۳۰ کیلومتری پرواز می‌کنند و به دلیل بیماری می‌توانند ویروس این بیماری را منتقل کنند، اما خوشبختانه تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر مشاهده این بیماری در سایر شهرهای استان مشاهده و دریافت نشده است.
شانقی گفت: با توجه به شرایط آب و هوایی و سرد بودن هوا امکان زنده ماندن ویروس تا ظرف مدت سه ماه وجود دارد، پرندگانی که آلوده به ویروس بیماری باشند، می‌توانند گنجشک‌ها، کلاغ‌ها و سایر پرندگان دیگر را نیز مبتلا به این بیماری کنند.
وی پیرامون انتقال این بیماری به انسان گفت: خوشبختانه تاکنون نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورها نیز بیماری آنفلوآنزای پرندگان قابلیت ابتلای انسانی را نداشته است، اما امکان دارد ویروس بیماری با انتقال به بدن انسان جهش پیدا کرده و ژن جدیدی ایجاد کند که این ژن باعث بیماری انسان شود.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: به منظور پیشگیری از بیماری و اطمینان از سلامت فراورده‌های طیور تمام کشتارگاه‌ها توسط بازرسان دامپزشکی به صورت مستمر مورد بازدید قرار می‌گیرند، مرغ‌هایی که در مرغ فروشی‌ها به صورت بسته بندی عرضه شده و کشتار روز هستند، مصرف آنها هیچ جای نگرانی ندارد و دامپزشکی سلامت آنها را تضمین می‌کند، اما مرغ‌هایی که به صورت فله عرضه و خارج از سیستم و به صورت غیر بسته بندی عرضه شوند، ممکن است، آلوده باشند.
شانقی گفت: به شهروندان توصیه می‌کنیم تا حد امکان از مصرف جوجه کباب خودداری کنند، ویروس آنفلوآنزا در برابر حرارت حساس است، در دمای ۶۰ درجه ظرف مدت نیم ساعت از بین می‌رود، اما در موقع کباب کردن امکان دارد، کاملاً پخته نشده و ویروس در آن باقی بماند.
وی اظهار کرد: در حال حاضر ۲۰ اکیپ دامپزشکی در سطح اراک مسئولیت نمونه‌برداری و پایش و ۱۵ اکیپ نیز مسئولیت قرنطینه موارد مشکوک را بر عهده دارند.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی خاطرنشان کرد: با توجه به مهاجرت پرندگان مهاجر به تالاب میقان اراک احتمال انتقال بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان به واحدهای دیگر وجود دارد و نیاز است مردم و تولیدکنندگان ضمن همکاری هرچه بیشتر با بازرسان این اداره کل، از جابجایی طیور بدون مجوز دامپزشکی و خرید پرندگان زنده از دوره‌گردها خودداری کنند.
***
بازار گوشت قرمز دوباره روند گرانی و نوسان خود را از سر گرفته و در این میان بازار شایعات و ابهامات نیز داغ شده است، چراکه توزیع‌کنندگان گوشت معتقدند به دلیل کمبود دام سبک، گوشت گوسفند کمیاب شده و به کیلویی ۳۹ هزار تومان رسیده است.
در یک‌سال اخیر بازار گوشت قرمز آنقدر پر نوسان بوده و افزایش قیمت آن به تیتر اخبار اقتصادی تبدیل شده است که به گفته وزارت جهاد کشاورزی و کارشناسان این بخش، مصرف گوشت قرمز به شدت کاهش پیدا کرده و تمایل مردم برای مصرف پروتئین ارزان‌تر مانند گوشت مرغ افزایش یافته است اما دلیل این گرانی همواره در کشمکش بخش‌های مختلف دست‌اندرکار و درگیر تولید تا تامین و عرضه گوشت قرمز در کشور است و یکی صادرات بیش از حد دام زنده از سوی وزارت جهاد کشاورزی را عامل کمبود دام زنده سبک و گرانی گوشت گوسفند می‌داند و دیگری اساسا کمبود دام زنده را قبول ندارد و گرانی را به گردن دلالان و متقاضیان می‌اندازد که در سیستم توزیع گوشت گوسفند اختلال ایجاد کرده‌اند.
براساس اعلام وزارت کشاورزی در حال حاضر حداکثر قیمت عرضه گوشت گوسفند این محصول ۳۴ هزار تومان است و فروش بیش از این قیمت، گران‌فروشی است.

آنفلوآنزای مرغی دلیل گرایش مردم به گوشت قرمز
از سوی دیگر به دلیل بیماری آنفلوآنزای مرغی که در استان مرکزی بین طیور دیده شده است و سازمان دام پزشکی مردم را از مصرف گوشت مرغ نیز منع نموده وگرایش شهروندان به گوشت قرمز بیشتر شده است.
در حال حاضر به دلیل صادرات بیش از حد دام زنده سبک گوشت گوسفند به استان های همجوار به شدت در قصابی‌ها کاهش پیدا کرده و هم اکنون شقه بدون دنبه به کیلویی ۳۵ هزار تومان برای قصابی‌ها و کیلویی ۳۹ هزار تومان برای مصرف‌کنندگان و مردم رسیده است. چرا که وقتی در بازاری خریدار و متقضای تعدادش از عرضه کننده و عرضه یک محصول بیش‌تر باشد، نوسان و گرانی به خودی خود به وجود می‌اید و این نوسان نشانه کمبود است.
چرا در سال‌های گذشته که صادرات دام زنده سبک وجود نداشت چنین نوسانات و کمبودی را شاهد نبودیم و حتی طی ماه‌های گذشته که واردات گوشت قرمز از ارمنستان، گرجستان، داغستان و غیره صورت می گیرد وضعیت بازار گوشت قرمز متعادل‌تر بود اما هم‌اکنون با آمدن فصل سرما و بروز مشکل در ترانزیت گوشت قرمز، بازار داخلی نیز ملتهب‌تر شده است.
اینها در حالی بود که در مهر ماه امسال درشرایطی که قیمت گوشت روند افزایشی یافته بود معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی گفت: عرضه گوشت قرمز و مرغ بدون محدودیت در سراسر کشور آغاز شده است.
تکانه های بازار بیشتر متوجه گرانی گوشت قرمز گوسفندی است. قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه بدون دنبه اکنون ۳۵ تا ۳۹ هزار تومان در بازار توزیع می‌شود و ناگفته نماند در برخی مراکز توزیع این قیمت تا ۳۸ هزار تومان نیز بالا رفته است. قیمت‌هایی که نشان دهنده افزایش به صورت متوسط۷هزار تومانی این کالای اساسی نسبت به ماه‌های پیش است.

آنفلوآنزا تنها دلیل گرانی گوشت قرمز نیست
شهاب الدین پورتقی مدیر بازرسی و نظارت بر قیمت های اتاق اصناف استان مرکزی معتقد است علت اصلی افزایش را باید در سودجویی دلالان و واسطه‌ها جست‌و‌جو کرد. موضوعی که همواره در مورد گرانی انواع محصولات بیان شده و حجم زیادی از افزایش قیمت‌ها را به آن نسبت می‌دهند. وی معتقد است که قیمت منطقی گوشت با لحاظ کردن جمیع شرایط تولید و هزینه‌ها باید در سطح ۳۳ هزار تومان باشد اما این گونه نیست و گوشت قرمز با شرایط کاملاً متفاوت و گران تری عرضه می‌شود. دلیل آن هم سودجویان و دلالانی هستند که آن را از کشتارگاه تا مراکز عرضه دست به دست می‌کنند.

مسئول برخورد کیست؟
وزارت کشاورزی می‌گوید در مراکز مصرف، گرانی گوشت قرمز و اصولاً همه کالاها و محصولات اساسی بر عهده ما نیست و مراجع نظارتی نظیر تعزیرات و خود اتحادیه‌ها و دیگر ناظران بازار باید پاسخگو باشند. مسئولین جهاد کشاورزی در این مورد می‌گوید: گرانفروشی در مراکز مصرف به ما ربطی ندارد. وظیفه ما عرضه و تنظیم بازار است که با عرضه ذخایر کافی و تسهیل واردات گوشت قرمز در حال انجام آن هستیم.

از امروز قیمت ها را به کشتارگاههای استان ابلاغ نموده ایم
شهاب الدین پورتقی در جواب این سوال که مسئول گرانی گوشت قرمز کیست گفت: امروز با بازرسی از سطح کشتارگاههای اراک به آنها ابلاغ کرده ایم که باید قیمت دام کیلویی ۳۳ هزار تومان به دست مغازه دار برسد که مغازه دار هم هرکیلو گوشت را با ۱۵۰ گرم دنبه و چربی و استخوان به مبلغ ۳۴ هزار تومان به دست مشتری برساند. در زمینه قیمت گوشت گوساله که مشکلی وجود ندارد.
وی معتقد است قیمت گوشت در شهرستانها متاثر از قیمت آن در پایتخت می باشد و این قیمت در تهران بزرگ بین ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان عرضه می شود. ولی به راستی درآمد قشر پایتخت نشین با شهروندانی که در استانها زندگی می کنند برابری دارد؟
پورتقی گفت: نمی شود روی کسبه و قصابان نیز فشار آورد چرا که آنها هم اموراتشان از این راه میگذرد و گرانی در جامعه بر روی گوشت نیز تاثیر دارد.بلکه باید تدابیری اندیشید تا به تثبیت قیمت برسیم.
مدیر بازرسی و نظارت بر قیمتهای اتاق اصناف همچنین کمبود دام و صادرات را علل بسیار مهم تری گرانی گوشت میداند.
به گفته شهاب الدین پورتقی فرایند کشتارگاه به شکلی خواهد شد که هر کیلوگرم گوشت گوسفندی ۳۳ هزار تومان در بازار عرضه شود و با این اقدام دلالان و سودجویان دستشان کوتاه می شود.

دامدار عامل اصلی گرانی گوشت
امیر زندی رییس اتحادیه مواد پروتئینی اراک نیز در اینباره گفت: کمبود دام عامل اصلی گرانی گوشت است و دامدار این افزایش قیمت را بوجود آورده است.
وی گفت: در هیچ کدام از قصابی های گران فروشی انجام نشده است بلکه آنها کاملا بر اساس قیمت اتحادیه عمل نموده اند .
زندی با تاکید بر اینکه در تهران قیمت گوشت ۴۹ هزار تومان عرضه می شود گفت: دامدار برایش فرقی نمی کند که به کدام استان گوشت می فروشد هرکسی بیشتر بخرد به او می فروشد . افزایش صادرات دام زنده سبب شده در این زمینه با کمبود نسبی و افزایش قیمت گوشت قرمز مواجه شویم . و این قیمت تا اطلاع ثانوی خواهد بود و امکان دارد افزایش یا کاهش قیمت داشته باشیم.
رییس اتحادیه مواد پروتئینی افزود: قیمت ابلاغی ۳۴ هزار تومان با دنبه و چربی می باشد و قصابان تا اطلاع ثانونی باید این قیمت را به مشتریان گوشت عرضه نمایند. زندی یارآوری نمود : روزانه ۱۲ تن گوشت میانگین مصرف شهروندان اراکی است.

افزایش ۲۰۰۰ تومانی قیمت گوشت گاو با وجود ادعای ثبات قیمت
به رغم این که قیمت‌های بازار خبر از افزایش قیمت گوشت گوساله دارد رئیس اتحادیه گوشت گاوی هر گونه افزایش قیمت را رد و میزان عرضه و تقاضا را کاملا متعادل می‌داند.
بر اساس مشاهدات میدانی می توان گفت که گوشت گاو ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است که در این بین، راسته گوساله از کیلویی ۳۷ هزار تومان در ماه گذشته به ۳۹ هزار تومان، ران گوساله از کیلویی ۳۵ هزار تومان به ۳۵ هزار و ۸۰۰ تومان و ماهیچه گوساله از کیلویی ۴۰ هزار تومان به ۴۲ هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
با وجود افزایش قیمتی که در بازار وجود دارد، شهاب الدین پورتقی مدیر بازرسی و نظارت هرگونه تغییر قیمت طی هفت ماه گذشته تا کنون را رد و اظهار کرد: عرضه گوشت در بازار هیچ مشکلی ندارد و مقدار آن نیز برای توزیع در بازار کاملا کافی است.
بر اساس مشاهدات میدانی از بازار مصرف، همزمان گوشت گوسفندی نیز با رشد قیمت روبرو شده و هر کیلوگرم مغز ران گوسفندی ۳۶ هزار و ۸۰۰ تومان، شقه با گردن گوسفندی کیلویی ۳۷ هزار تومان، سردست گوسفندی کیلویی ۳۸ هزار تومان و گردن گوسفندی ۳۶ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می‌شود که میانگین رشد قیمت آن نسبت به ماه گذشته ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان است.
این در حالی است که رییس اتحادیه مواد پروتئنی معتقد است این گونه نیست و حتما با توافق بین مشتری و قصابان این گونه بوده و قیمت گوشت گوساله مخلط با استخوان و چربی ۳۰ هزار تومان می باشد.

صادرات ۶۸ هزار راس دام سبک در آذرماه
در این رابطه رییس مجمع ملی صادرکنندگان دام ایران اعلام کرد: از آغاز آذرماه تاکنون ۶۸ هزار راس دام سبک گوسفندی به بازار عمان صادر شده است. به گفته وی، قرار بود بر پایه برنامه ریزی ها ۲۵۰ هزار راس دام سبک و ۲۰ هزار دام سنگین به کشورهای هدف صادر شود؛ بنابراین عملکرد از برنامه پیشی گرفته است. وی اضافه کرد: در بحث صادرات باید طبق برنامه ۱۷۰ هزار راس گوسفند و ۲۰ هزار راس گوساله صادر می شد که نه فقط گوساله صادر نشد بلکه ۱۰۵ هزار گوسفند صادر شده بود.
پوریان افزود: با توجه به روند فعالیت واحدهای پرواربندی و افزایش زایش دام در بهار به نظر می رسد در آینده نه چندان دور ۱۳ میلیون به جمعیت دامی کشور اضافه شود که افزون بر تامین بازار داخلی باید برای بازارهای صادراتی مناسبی را در نظر بگیریم. نیاز مصرفی گوشت قرمز کشور نزدیک به ۹۰۰ هزارتن در سال است که بیش از ۸۰۰ هزار تن آن از تولیدات داخلی و کمتر از ۱۰ درصد از راه واردات تامین می شود.
براساس آمارها، سرانه تولید گوشت قرمز کشور برای هر نفر ۱۰ کیلو و ۵۰۰ گرم و سرانه مصرف آن ۱۱ کیلو و ۵۰۰ گرم است؛ در حالی که سرانه مصرف جهانی گوشت قرمز به ازای هر نفر بدون احتساب گوشت خوک ۱۳ کیلوگرم است.