روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۹ آبان ۱۳۹۶ شماره ۷۱۲
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
هوا خیلی وقت است تاریک شده، مرد عصبانی در خانه قدم می زند و مدام غرغر کرده و به ساعت نگاه می کند، زن هم از روی عصبانیت گاهی ناخن هایش را می جود، گاهی هم پاهایش می لرزد، برای بیست و چهارمین بار است که شماره را می گیرد اما جز چند بوق خبری از مخاطب نیست. مرد می گوید: چند بار به تو گفتم که جلوی این بچه را بگیر تا اینقدر با دوستاش نگردد. زن اما مستاصل است و فقط چند قطره اشک از چشمانش سرازیر می شود. در میان این دلواپسی ها، در باز شد، ساعت ۱۰:۱۷ دقیقه را نشان می دهد. پدر با حالت خشمگین می رود تا سیلی را در گوش پسرش بخواباند اما مادر جلویش را می گیرد و پسر حق به جانب می گوید: مگر چی شد تازه سر شبه با دوستام رفته بودم بیرون… صبر نمی کند و به سرعت به اتاقش می رود و گویی که اصلا اتفاقی نیافتاده صدای موزیک را تا آنجا که می شود بالا می برد.
نوجوانی از آن دوران هایی است که برای همه به یادگار می ماند و با تمام دل نگرانی های والدین اما می توان از آن لحظاتی ناب و طلایی را رقم زد. نوجوانی از آن دوران هایی است که برخی روزها آدم از اوج هیجان، نارنجی پرررنگ می شود، گاهی هم به خاطر آرامش و سکوت رنگ آبی آسمانی به خود می گیرد. اما همین دوران ناب می تواند دل نگرانی های والدین را بیش از پیش کند و گاه منجر به انحرافاتی شود. والدین با شناخت ویژگی های جسمانی، ذهنی، عاطفی و آگاهی از نیازها و علایق، آرزوهای آنها، کمبودها و فشارها و بدخلقی هایشان می توانند به فرزند نوجوان خود کمک کنند تا این دوره پرتلاطم، طوفانی، مبهم و در عین حال لذت بخش را به سلامت و بدون هیچ مشکلی پشت سر بگذرانند.
۸ آبان در تقویم رسمی کشورمان به عنوان روز نوجوان نامگذاری شده و علت این نامگذاری را می توان برای پاسداشت شهادت محمد حسین فهمیده که در سن ۱۳ سالگی در دوران دفاع مقدس به شهادت رسید عنوان کرد.
دوران نوجوانی را غالبا برحسب سن تقویمی محاسبه می کنند. بدیهی است می توان از معیارهای دیگری مانند میزان رشد جسمانی، اجتماعی و شناختی نیز برای مشخص کردن این دوره بهره گرفت. در بسیاری از متون علمی روانشناسی، دوره نوجوانی را از ۱۲ تا ۱۹ سالگی می دانند. هم چنین نوجوانی را دوره ای بین کودکی و بزرگسالی تعریف می کنند. نوجوانی دوره ای است که در جوامع مدرن به لحاظ وجود تکالیف رشدی و مهارت های زیادی که نوجوان باید بر آن مسلط شود تقـــریبا ۷ ســال طول می کشد.
یکی از عوامل مهم در شکل‌گیری رفتارها، افکار، نگرش‌ها، احساسات، آرزوها و به طور کلی شخصیت نوجوانان، ارتباط با دوستان و همسن و سالان است و همین مسئله است که بسیاری از والدین را آزار می دهد. نوجوانی سن رفاقت و دوران د‌وستی‌هاست. نوجوانان در این سن عاشق د‌وستی و رفاقت‌اند. گاهی د‌وستی‌های آتشینی در این دوران پد‌ید می‌آید که باعث مشکلاتی می‌شود.
د‌وستی در این سن، بیشتر سطحی و کمتر عمیق است. با این حال، گاهی شد‌ت د‌وستی و وابستگی به حد‌ی است که نوجوان خانواده خود را رها می‌کند و حتی حاضر است برای د‌وست جانش را فد‌ا کند.
مقایسه پسران و د‌ختران نشان د‌اد که پسران بیش از د‌ختران تحت تاثیر گروه همسالان خود بود‌ه‌اند. این تفاوت را می‌توان به امکان تعامل بیشتر پسران با گروه همسالان در جامعه ما نسبت د‌اد و د‌ختران بیش از پسران به خاطر همسالان خود دست از خواست‌های خویش برمی‌د‌ارند.
هراس از گمنامی و تنهایی، نوجوان را بر می انگیزد تا خود را در ارتباط با گروه همسالان قرار دهد. رنج ناشناخته ماندن، آنچنان او را تحت تاثیر قرار می دهد که برای احساس تعلق به گروه بیشترین فعالیت را از خود بروز می دهد. همبستگی گروهی در این دوره قوی تر از سایر مراحل زندگی است و غالبا به عنوان یک شاخص موفقیت برای اکثر نوجوان ها محسوب می گردد.
هر نوع رویدادی که بر این پذیرش اثر گذارد، نوجوان را دچار تزلزل، بی کفایتی و بی اعتمادی نسبت به خود خواهد کرد. در مواردی، نوجوان سرخورده از گروه به باندها و گروه های ناسالم اجتماعی می پیوندد تا بر تنهایی و عدم تعلق اجتماعی خویش فائق آید.
علاوه بر تمایل به گروه های همسالان آنچه که والدین را بیش از هر چیز عصبی می کند، شلخته و نامنظم بودن آنهاست که اگرچه شاهد به مخمصه افتادن نوجوانان بودن سخت است؛ اما بدتر از آن کمک به نوجوانانی است که نمی‌توانند مسئولیت اعمال خود را به عهده بگیرند و گلیم خود را از آب بیرون بکشند و همیشه منتظرند تا پدر و مادر به یاری آنها بشتابند. گذشته از اینها نوجوان امروز اغلب از کلمات و واژه هایی استفاده می کند که برای پدر و مادر و اغلب بزرگترها نامفهوم و گنگ است. این کلمات و واژه ها با آنکه باعث سرگرمی او هستند، اما اغلب باعث تعجب و حیرت بزرگترها می شوند. امروزه نوجوانان در محیطی زندگی می کنند که حتی با پنج شش سال قبل هم تفاوت پیدا کرده و تمام این ابداعات در سبک پوشش و رفتار و حتی مکالمات آنها را می توان ناشی از پیشرفت و همگانی شدن اینترنت و تلفن همراه دانست که بر روی سبک زندگی نوجوانان تاثیر مستقیمی داشته است، تاثیری که هیچ والدینی نمی تواند آن را درک کند و به همان نسبت از آن چشم پوشی کند.
حالا اگر به این شرایط، اضطراب و نگرانی های پدر و مادرها را هم اضافه کنیم، ملغمه ای عجیب و غریب به دست می آید. اضطراب هایی چون بیکاری، مشکلات زندگی خانوادگی، پرداخت اقساط ماهیانه و تغییرات شغلی، همه و همه موجب می شوند تا استرس بزرگ کردن یک نوجوان بشدت افزایش یابد.
مسائل و مشکلات نوجوانان همواره باعث گیج شدن والدین می شوند و شاید اختصاص یک روز بدین نام بتواند کمک بزرگی به این اختلافات و دلمشغولی ها کند. چرا که پدر و مادرها گاهی نوجوانی خود را با نــــوجوانی فرزندشان مقایسه می کنند و با این قیاس، گیج می شوند و می گویند «ما این طور نبودیم.» حرفی که مطمئنا وقتی آنها نیز نوجوان بوده اند، پــدر و مادرشان درباره آنها می گفتند.
با این حال نقشی که خانواده در حل مشکلات احساسی و نوجوان ها ایفا می کند، بسیار مهم و ارزشمند است. نوجوان ها بشدت تحت تأثیر خانواده خود هستند. نوجوان ها اغلب سعی می کنند خود را خونسرد و بی احساس نشان دهند، اما واقعا احساساتی هستند. متأسفانه برخی از والدین، با روشی نامناسب در مکانی نامناسب و زمانی نامناسب (خواسته یا ناخواسته) رفتاری را در پیش می گیرند که موجب کج خلقی و تندخویی نوجوان می شوند.
بسیاری از مشکلات نوجوانان در مدرسه، محله و خانواده ممکن است ناشی از فزون کاری یا کاستی توجه باشد. در این موارد، خانواده می تواند مشکل نوجوان را رفع و به بهبود سریع او کمک کند. خانواده همواره باید مامنی برای روح ناآرام نوجوان باشد تا او با فراغ بال مشکلاتش را در آن بازگو کند و دل به نامحرمان نسپارد. آرامش خانواده همواره باعث آرامش نوجوان است و این والدین هستند که با مطالعه و مشاوره با اهل فن، می توانند مشکلات آنها را برطرف کنند.
به هر ترتیب اگرچه نوجوانان کنونی با گذشته و حتی نوجوانان دهه ۵۰ و ۶۰ تفاوت پیدا کرده اند اما مشکلاتی که یک نوجوان با آن درگیر است مشکلات جدیدی نیست. استرس درخصوص وضعیت ظاهری، رفت وآمد با دوستان خاص، یاد نگرفتن بعضی از دروس و فکر کردن به این که سایرین چه حسی نسبت به او دارند، برای نوجوان این دوره به اندازه نوجوان دوران قبل مشکل ساز است. همه ما این دوران را گذرانده ایم و برخی آن را به خوبی مدیریت کـــرده و عده ای از پس آن خـوب برنیامده ایم.
