«وقایع استان» تغییرات زندگی زناشویی از ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۰ در ایران را بررسی می کند/دگرگونی ۹۰ساله

پنجشنبه ۳۱ فروردین ۹۶ شماره ۵۶۷
****
روشنک مشتاق
وقایع استان
****
زندگی زناشویی در طول زمان دستخوش تغییرات بزرگی بوده است، تغییراتی که در چرخه زندگی رخ داده همه سال های زندگی زناشویی را دگرگون ساخته است. مراحل زندگی زناشویی که با ازدواج زن و مرد شروع می شوند، عبارتند از: قبل از والدین شدن، فرزندآوری، روانه کردن فرزندان به خانه بخت، بعد از والدین بودن و در نهایت بیوگی. در این شماره از «وقایع استان» به بررسی مهم ترین تغییرات چرخه زندگی زناشویی می پردازیم.
مرحله قبل از والدین شدن بیشتر شده است
از زمانی که زن و مرد ازدواج کنند تا زمانی که اولین فرزندشان به دنیا بیاید را مرحله فرزندآوری می گویند. این مرحله در طول زمان درحال افزایش است.
بررسی خانواده ایرانی نشان می دهد، در سال ۱۳۰۰ حدود یک سال و نیم بعد از ازدواج زوجین اولین فرزند خود را به دنیا می آوردند اما در سال ۱۳۹۰ این زمان به ۴ سال افزایش یافته و زن و مرد به دلایل مختلف از جمله خرید خانه، پیدا کردن شغل پردرآمد، داشتن پس انداز و… باروری را به تاخیر می اندازند که موجب افزایش سن فرزندآوری و در نهایت کاهش باروری می شود و بعد از ۴ سال یا به سختی بارور می شوند و یا به دلیل به تاخیر انداختن بارداری ممکن است به طور کامل نابارور شوند.

دوره فرزندآوری افزایش یافته است
از زمانی که اولین فرزند زن و مرد به دنیا می آیند تا زمانی که آخرین فرزند آنها به دنیا می آید را مرحله فرزندآوری می نامند.
در طول زمان این مرحله افزایش پیدا کرده و فاصله بین تولد فرزندان بیشتر شده، قدیم فاصله بین بچه ها یک، دو یا در نهایت سه سال بود اما این روزها این فاصله زیاد شده و والدین وقتی مطمئن شدند که از پس مخارج زندگی برای یک فرزند اضافی برمی آیند، دوباره بچه دار می شوند، از زمانی که فرزند به دنیا بیاید تا زمانی که اولین فرزند خانه را ترک کند در سال ۱۳۰۰، ۱۹ سال فاصله بود اما در سال ۱۳۹۰ به ۲۸ سال رسیده که این امر ناشی از افزایش فاصله سنی بین فرزندان و نیز بالا رفتن سن ازدواج فرزندان است که موجب می شود فرزندان بیشتر از قبل در خانه پدری بمانند.

سال های زندگی مشترک افزایش یافته است
سنوات زناشویی در ایران در سال ۱۳۰۰، به دلیل پایین بودن امید زندگی، حدود ۲۰ سال بوده است. این رقم بتدریج به همراه افزایش امید زندگی زنان و مردان، در سال ۱۳۹۰ به ۴۲ سال رسیده یعنی بیش از دو برابر شده است، در کنار افزایش امیدزندگی و سنوات زناشویی، سن ازدواج زنان و مردان نیز افزایش یافته است. سن ازدواج مردان و زنان از ۲۲ و ۱۶٫۵سال در ۱۳۰۰ به ۲۷٫۲ و ۲۴ سال در ۱۳۹۰ افزایش یافته است.

آشیانه های خالی
بعد از اینکه فرزندان خانه را ترک می کنند، زن و شوهر باید سال هایی را به تنهایی زندگی کنند، این مرحله از زندگی که بچه ای در خانه وجود ندارد.
از سال ۱۳۰۰ افزایش داشته و این امر به دلیل افزایش امیدزندگی والدین است که بعد از سر و سامان دادن بچه ها چند ســـالی را به تنهایی زندگی می کنند.
در سال ۱۳۰۰ حداقل یکی از زن و مرد قبل از سر و سامان دادن بچه ها فوت می کردند اما در سال ۱۳۹۰ به طور میانگین بعد از ازدواج فرزندان، والدین نزدیک به ۱۰ سال با هم زندگی می کنند.

بیوگی
با گذشت زمان مرحله ای از زندگی زناشویی که در آن یکی از زوجین فوت می کند و دیگری زنده می ماند، افزایش یافته است.
این افزایش بیوگی در زنان بیشتر از مردان دیده می شود چراکه هم از نظر بیولوژیکی و هم به دلایل سبک زندگی متفاوت، زنان بیشتر از مردان عمر می کنند و این امر باعث می شود در سنین سالمندی، تعداد زنان بیوه بیشتر از مردانی باشد که همسرشان فوت می کنند.
در سال ۱۳۰۰، مدت زمان بیوگی صفر سال بود که با گذشت زمان و افزایش امید زندگی و کاهش مرگ و میر در سال ۱۳۹۰، به ۸ سال رسید.

همه تغییرات بررسی شده ناشی از افزایش امیدزندگی،کاهش مرگ و میر، تغییر سبک زندگی و تغییر نگرش به زندگی است، تغییراتی که در همه کشورها با توجه به توسعه یافتگی و مدرن شدن آن ها، با سرعت متفاوت در حال اتفاق افتادن است.