«وقایع استان» بررسی می کند؛ تاثیر خط کشی سه بعدی بر کاهش تصادفات/بعد سوم ایمنی

چهارشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۶   شماره ۷۴۷

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

امروزه تاکید بیش از حد بر حرکت سواره و حل مسائل مربوط به آن سبب غفلت و عدم ساماندهی حرکت پیاده ها شده که همین امر هم یکی از نقایص شهرسازی معاصر به حساب می آید و این مسئله تا آنجا پیش رفته که در شهرسازی معاصر، حرکت پیاده و نیازها و حقوق طبیعی انسان پیاده کمتر مورد توجه برنامه ریـــزان و طراحان شهــری بوده و راه های پیاده نه تنها به عنوان بخش مستقلی از فضای شهری نبوده بلکه به عنوان تابعی از حرکت سواره به شمار می آیند. به جرات می توان گفت که در شهرسازی رایج برنامه ریزی برای ماشین همواره مقدم بر برنامه ریزی بر انسان بوده است این در حالی است که در ایران هم با سلطه تدریجی حرکت سواره بر فضاها و معابر شهری، برنامه ریزی و طراحی شهری روز به روز از مقیاس و نیازهای انسانی دور شده است. این توجه بیش از حد به ماشین سبب شده است فضای شهری نامناسبی برای انسان فراهم شود و رفتارهای پرخطری را از خود بروز دهند که بعضا شاهد هستیم افراد برای اینکه سریع تر به مقصد برسد ناچار است رفتار پرخطری را انجام دهد.
حال آنکه به موازات این توجه به سواره در دنیا، فناوری هایی به وجود آمده است که زندگی را برای شهروندان ساده تر کرده و این ساده سازی خطرات بسیاری را نیز کاهش داده است. یکی از این فناوری ها توجه به عابرین پیاده و جلوگیری از رفتارهای پرخطر این قشر می باشد که به طراحی خط کشی خیابان ها از نوع سه بعدی پرداخته است. علت اصلی خط کشی خیابان ها نظم بخشیدن در عبور و مرور است که این نظم هم به رانندگان مرتبط است و هم به عابرین پیاده. خط کشی خیابان ها چارچوبی است که شهروندان را به سوی نظم هدایت می کند همچنین خط کشی فاصله رانندگان را از یکدیگر نشان می دهد.
خط کشی خیابان ها چه در جوامع توسعه یافته و چه در حال توسعه با هدف بالابردن ضریب ایمنـی جاده ها و کاهش خطر تصادفات صورت می گیرد. شاید اولین خط کشی سفید جاده ای که در سال ۱۹۱۸ در انگلستان صورت گرفت به مفهوم بالابــردن امنیت جاده ها مطرح نبود و حدود سی سال طول کشید که خطوط زرد و سفید جاده ای باهم ترکیب شدند تا خطوط سفید نشان دهد جاده یک طرفه است یا خطوط زرد که دو طرفه بودن جاده را نشان دهد. اما این خط کشی موجود در جاده ها که نزدیک به دو قرن از ایجادشان می گذرد نتوانسته مشکلاتی را حل کند، گذشته از خطوطی که یک روز در عرض جاده و خیابان ها کشیده می شود و چند روز بعد پاک می شود، خبرهایی هم که از تصادفات در طول روز می شنویم خود گواهی بر این مدعاست که این خطوط عرضی خیابان ها نتوانسته بار مشکلات را از روی دوش فضای شهری بردارد. این در حالی است که یکی از تحولات اخیر در شهرسازی مدرن توجه به حرکت پیاده و نیازهای آن به عنوان یک موضوع فراموش شده شهری است. خطوط عابر پیاده از زمانی که به بشر به عنوان قانونی برای رعایت کردن ابلاغ شده به شیوۀ معمول امروزی بوده اند. اگرچه همانطور که گفتیم اولین بار در سال ۱۹۱۸ اولین خط کشی سفید جاده ای صورت گرفت اما مبنای خط کشی معابر را به سال ۱۸۴۳ نسبت می دهند چرا که در کتابی منتشره در همان سال، متنی در مورد ضرورت استفاده از سنگ سفید در وسط خیابان و چراغ چهارراه ها نوشته شده بود ولی به صورت کاربردی بعد از جنگ جهانی اول برای اولین بار رنگ سفید بر روی معابر بریتانیا کشیده شد و در سال ۱۹۳۰ خط سفید در تقاطع ها به عنوان خطی که خودروها باید در پشت آن بایستند به رسمیت شناخته شد و در شهرهای مختلف جهان از این طرح استفاده شد. تعیین جریمه های سنگین برای توقف بر روی این خطوط و آمار تلفات جانی جبــران ناپذیر بــه سبب بی توجهی به خط عابر پیاده، به خوبی اهمیت رسیدگی به این امر را مشخص می کند.
به نظر می رسد تغییر در طراحی ایــن خطــوط می تواند چشم رانندگان و عابرانی که به این خطوط سیاه و سفید عادت کرده اند را باز تر کرده تا دقت بیشتری برای درک و احترام به آن به کار ببندند.
چندسالی است که در ایران و پیش از آن هم در دیکر کشورها موضوع خط کشی جدیدی از نوع سه بعدی اش مطرح شده که قرار بود به کاهش تصادفات منجر شود، در هندوستان، در جاده ای که همیشه اخبار ناگوار مرگ و میر آن شنیده می شد دو دختر جوان از طراحی سه بعدی خط کشی عابر پیاده استفاده کردند و توانستند آمار حوادث این جاده را تا حد زیادی کاهش دهند. در ایران هم در قم، آذربایجان، تهران، همدان و… این خط کشی های سه بعدی طراحی شدند. با گذشت چندسالی که از ورود اولین خط کشی سه بعدی در کشور می گذرد اما همین یکی دو روز گذشته بود که داود تاجران شهردار اراک نوید این را داد که خط کشی های شهر اراک سه بعدی می شود.
خط کشی سه بعدی سطح شهر می تواند منجر به آرام‌سازی حرکت خودرو‌ها و افزایش توان حرکتی عابران پیاده شود که این امر به کاهش برخورد خودرو‌ها با عابران شده و تلفات انسانی شهری ناشی از رانندگی هم کاهش می‌یابد. این طرح در مواقعی که به سبب وجود عرض زیاد در یک معبر خودرو‌ها با سرعت بالایی حرکت می‌کنند و تقدم و تاخر عبور عابران پیاده و وسایل نقلیه مختل می‌شود یا به هر دلیل رانندگان به علائم مشخص‌کننده و محدود کننده سرعت کمتر توجه می‌کنند، آرام‌سازی معبر و هشدار به رانندگان برای افزایش توان حرکتی عابران پیاده نقش مهمی در کاهش تصادف‌ها دارد.
همــواره خط کشی هــای ساده عابر پیاده و یــا خط کشی های بین خطوط خیابان ها یکی از معضلات برای رانندگان بوده است به طوری که بارها مسئولین هشدار داده بودند که خطوط عابر پیاده باید از لحاظ کیفی ارتقاء یابد تا خود به عاملی برای به خطر انداختن جان شهروندان تبدیل نشود امید است که خط کشی ساده خیابان ها به این معضلات هم پایان دهد.
اینکه خط کشی سه بعدی با کاهش سرعت اتومبیل و بهتر شدن دید راننده می تواند به بهبود فضای شهر و کاهش تصادفات کمک کند جای هیچ شبهه ای نیست اما اینکه انسان در دوران کنونی در میان انبوهی از مشکلات شهری همچون آلودگی هوا، دشواری رفت و آمد، نا امنی راه ها، آمار بالای تصادفات، بی کیفیت فضای شهری و … قرار گرفته جای بسی ناامیدی است که تنها با خط کشی سه بعدی چطــور می تواند از این حجم انبوه ناهنجاری های شهری و تلفات انسانی بکاهد.