روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۱۸ مرداد ۹۶ شماره ۶۵۰
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
زن آن طرف میز نشسته است، و به آرامی با گوشه چنگال گوشت ها را به روی برنج می دهد و بعد دوباره به طرف دیگر می بردشان. گاهی نیز بدون اینکه توجهی جلب کند به لکه کبود و آبیِ روی آرنجش نگاه می کند. مرد که یک رکابی سفید پوشیده با فاصله های کم قاشق را توی کاسه خورش فرو می برد و بیرون می آورد.. اینقدر که روی برنج توی بشقاب را یک لایه سبز رنگ می پوشاند. قاشق را بالا می برد و همانطور که جلوی دهانش نگاه داشته است با خشم به زن نگاه می کند و می گوید: ننه من غریبم بازی درنیار… همینیه که هست… ناراحتی جمع کن برو خونه بابات… زن ساکت است، حالا گوشت توی بشقابش ریش ریش شده است… مرد قاشق را به کناره بشقاب می زند و می گوید: خب نمی تونی بری خونه بابا… اون بابای موفنگیت یکی باید خرج خودش رو بده… پس دیگه لال میشی زیادی ادعا نمی کنی… و بعد لیوان را به سمت لبه میز هل می دهد تا بیفتد صدای پخش شدن خرده های شیشه بر روی سنگ های سیاه و سفید می آید.. زن چشم هایش را می بیند.. مرد به سمتش می آید.. سر و صدا نکنی ها می خوام بخوابم … و دستش را در گونه زن فرو می برد و می گوید: فهمیدی؟زن چشمهایش را بیشتر روی هم فرو می دهد و با صدایی پر بغض، آرام می گوید: آره… مرد به سمت اتاق خواب می رود و در را محکم بهم می زند. زن دست کبودش را روی دهانش می گذارد و هِق هِق می کند…
کم نیستند دور و بر ما زن هایی که در خانه و بیرون از خانه مورد خشونت قرار می گیرند. قطعا وقتی صحبت از خشونت علیه زنان می شود تنها این خشونت منحصر به رفتارهای خشونت آمیز مردان نسبت به همسرانشان نیست بلکه طیف گسترده ای از آزارها و اذیت هایی که بر گروه زنان و دختران از سوی نزدیکان و غریبگان را خشونت علیه زنان می نامند که البته به شکل های مختلف خود را بروز می دهد. از آزارهای فیزیکی، جنسی، کلامی، حقوقی، فکری تا روحی.
خشونت علیه زنان همچنان از مسائل مهم و مورد بحث در دنیاست و راهکارها و سیاست گذاری های مختلفی در سطح بین المللی نیز برای آن مطرح است. این مساله مختص زمان معاصر نیست از همان زمان که رفتارهای خشونت آمیز انسان ها بر علیه هم شروع شد این موضوع نیز بروز کرد و شکل ها و تعریف های مختلفی نیز به خود گرفته است. سازمان بهداشت جهانی در اولین مطالعه جهانی خود درباره خشونت علیه زنان نتیجه گرفته است که در هر ۱۸ ثانیه یک زن مورد حمله یا بدرفتاری قرار می گیرد. حتی باردار بودن، زنان را از خشونت مردان مصون نمی دارد. خشونت علیه زنان در جوامع سنتی بیشتر است و البته آمار واقعی آن کمتر البته این بدان معنا نیست که در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته این خشونت ها وجود ندارد ولی در این کشورها آمار واقعی تر است زیرا زنان کمتر از آشکار کردن این خشونت ها واهمه دارند و قانون های حمایتی بیشتری برای آن ها وجود دارد. در کشور ما نیز به دلیل نگاه مردسالارانه و بسترهای عمیق سنتی و باورهای غلط، زن بیشتر در معرض خشونت است حتی گاه خشونت های علیه زنان خصوصا خشونت های فیزیکی، کلامی و روحی شوهران، پدران و برادران را طبیعت او دانسته و عنوان غیرت بر آن می دهند که از همان نگاه سنتی بر می خیزد… تسری همین نگرش است که موجب شده در جامعه ما اغلب زنانی که مورد خشونت قرار می گیرند فکر کنند که دارد رفتار معمولی با آن ها می شود و یا نه از ترس تکرار همان رفتار سکوت می کنند. بهرحال خشونت مساله ایست که صحبت در موردآن نیاز به بررسی های گسترده در زمینه های فرهنگی، اجتماعی و روانشناسی فرد و جامعه دارد و قطعا ارائه راهکار برای آن نیاز به برنامه ریزی های گسترده دارد و در سایه تحقیقات و پژوهش ها حاصل می شود.
در یک دهه اخیر در ایران پژوهشها و مطالعات زیادی درباره خشونت علیه زنان، به ویژه خشونت خانگی، انجام شده است. براساس آخرین جستجوها، در ۲۸ مرکز استان کشور حداقل هفتاد پژوهش میدانی قابل اعتنا درباره خشونت خانگی علیه زنان انجام شده است. بیشتر این پژوهشها پس از سال ۱۳۷۰ تاکنون انجام شده که نشان می دهد پژوهشگران و دانشگاهیان ایرانی در سالهای اخیر علاقه و توجه ویژهای به بررسی و کنکاش درباره خشونت علیه زنان پیدا کرده اند. یکی از بزرگترین و مهمترین پژوهشها درباره خشونت علیه زنان در ایران، یک طرح ملی است که در سال های آخر در دوران دولت هشتم و توسط دفتر امور اجتماعی وزارت کشور و مرکز مشارکت امور زنان ریاست جمهوری، اجرا شد. آمارهای همین طرح ملی نشان میدهد که ۶۶ درصد زنان ایرانی، از اول زندگی مشترک شان تاکنون، حداقل یکبار مورد خشونت قرار گرفته اند. با این حال میزان و انواع خشونت خانگی در استان‌های مختلف ایران از تنوع و تفاوتهای زیاد و معناداری برخوردار است. همچنین در این میان توانمندی های زنان نیز در میزان خشونت اعمال شده به آن ها موثر است طبق نتایج همین طرح بررسی سطح تحصیلات افراد درگیر با خشونت نیز بیانگر آن است که در شاخص کلی خشونت از اول زندگی مشترک تاکنون افراد بی‌سواد و فوق‌دیپلم و لیسانس، در خشونت فیزیکی نوع دوم، افراد بی‌سواد و فوق لیسانس و بالاتر، در خشونت روانی و کلامی بی‌سواد و فوق دیپلم و لیسانس بیشترین و کمترین خشونت را شاهدند و در صدمات ناشی از خشونت، استفاده از تهدید و مخاطره، خشونت فیزیکی نوع اول، جنسی و ناموسی، اقتصادی و مالی، حقوقی و مرتبط با طلاق و خشونت از نوع ممانعت از رشد اجتماعی، فکری و آموزشی تفاوت معناداری به لحاظ سطح تحصیلات افراد درگیر با خشونت مشاهده نمی‌شود.در استان مرکزی نیز زنان از خشونت ها مصون نبوده اند و طبق نتایج همین تحقیق در اراک خشونت جنسی و ناموسی (مجبور کردن به دیدن عکسهای مبتذل، اجبار به روابط زناشویی ناخواسته و غیرمتعارف و ….) رایج تر از سایر خشونت ها است.
حالا باید دید این آمار و نتایج آیا تاثیری در برنامه ریزی ها برای کاهش و پیشگیری از این مسائل دارد. بی شک این یک روش منطقی است که برای رهایی از یک ناهنجاری بعد از شناخت و آسیب شناسی آن به دنبال راهکارها و برنامه هایی برای پیشگیری از آن بود. در کشور ما نیز با توجه به آمار بالای خشونت های علیه زنان خصوصا خشونت های خانگی برنامه هایی شده است. یکی از این طرح های ملی که در استان مرکزی نیز در حال اجرا است طرح « تاب آوری اجتماعی زنان» است که از سال گذشته مطرح شده است. طرحی که به دنبال توانمند کردن و ارتقای زن ها در زمینه افزایش قدرت تحمل و سازگاری آن ها در برخورد و همچنین حفظ سلامت روانی و ارتقای آن است.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در خصوص اهمیت این طرح گفته بود: این طرح از جمله طرح های در دستور کار دولت در حوزه زنان و خانواده است که امیدواریم تا پایان سال ۹۵ در کل استان‌های کشور اجرایی شود.
شهیندخت مولاوردی کاهش خشونت و نزاع هایی که در خانواده و جامعه، زنان درگیر آنها هستند را مهمترین هدف اجرای این طرح ملی عنوان کرد و ادامه داد: به کارگیری تمام ظرفیت‌های علمی، انسانی و فرهنگی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی حوزه زنان ضروری است.
این طرح در استان مرکزی هم اکنون نیمی از مسیر را رفته است و وارد فاز دوم اجرایی خود شده است در ابتدای این طرح مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استاداری توضیح داده بود که محوریت این طرح ملی بر راهبری مباحث از طریق تسهیلگران است که برای استان مرکزی از میان ۳۰ تسهیلگر معرفی شده، ۲۰ نفر به مدت سه روز دوره های آموزشی را سپری کرده اند.
با توجه به گفته های فرجی برنامه ریزی استانی این طرح ملی در شهرستان ها به فرمانداران ابلاغ شده و قرار بر این بود تمامی فرآیند اجرایی در مناطق شهرستانی به تسهیلگر واگذار شود تا وی پس از جذب و ثبت نام مخاطب، کارگاه های علمی و کاربردی در حوزه تاب آوری اجتماعی برگزار کند.
هم اکنون با گذشت چند هفته از آغاز این طرح و برگزاری کارگاه ها وی از آغاز فاز دوم اجرایی آن از روز ۱۷ مرداد خبر داد و به ایکنا گفت: فاز دوم این طرح در ۲۰ روز بالغ بر ۸۰ ساعت اجرا خواهد شد.
فرجی ادامه داد: برخلاف فاز اول که در آن یک نفر به عنوان سخنران برای تسهیلگران آموزش می‌داد در فاز دوم، تسهیلگران آموزش دیده، جامعه زنان شهرستان خود به ویژه زنان سرپرست خانوار و آسیب دیده را تحت آموزش قرار می‌دهند.
وی گفت: این طرح در قالب ۲۰ کارگاه در استان اجرا می‌شود که از این تعداد ۵ کارگاه در شهر اراک، ۳ کارگاه در شهرستان ساوه، ۲ کارگاه در شهرستان‌های خنداب و دلیجان اجرا می‌شود البته در مابقی شهرستان‌ها به ازای هر شهرستان یک کارگاه اجرا خواهد شد.
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری عنوان کرد: در هر کارگاه به طور میانگین بین۳۰ تا ۳۵ نفر از بانوان حضور دارند این دوره بصورت رایگان برگزار می‌شود و علاقمندان می‌توانند برای ثبت‌نام به دفاتر فرمانداری و امور بانوان شهرستان مراجعه کنند. در این کارگاه‌ها تسهیلگران موظف هستند ۱۰ مهارت تاب‌آوری را آموزش دهند.
وی ادامه داد: این طرح با مشارکت فرمانداری‌ها و خانه سازمان‌های مردم نهاد استان اجرا می‌شود، در فاز دوم ۲۰ تسهیلگر که در دوره آموزشی ۴ روزه، شرکت کرده‌اند آموزش‌های لازم را در اختیار بانوان شهرستان خود قرار می‌دهند. این طرح به فرمانداران ابلاغ شده اما در مرحله اجرایی روند کار به تسهیلگر واگذار خواهد شد.
اما باید دید اجرای طرح هایی از این دست چقدر در توانمندی زنان تاثیر دارد و چقدر در کاهش روند آسیب های ناشی از خشونت های خانگی بر آن ها موثر است.
