زنان؛ بدون برچسب/پیش نویس حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه تهیه شد

چهارشنبه ۱۸ مرداد ۹۶   شماره ۶۵۰

***

وقایع استان: تلاش برای حفظ زندگی های مشترک در سایه تفاهم در تمامی فرهنگ ها وجود دارد؛ اما در مقابل طلاق امری ناگزیر است. گاه با همه تلاش ها نمی توان یک زندگی را حفظ کرد و پایان دادن به آن بهتر از ادامه آن است. بهرحال بعد از جدایی زن و شوهر از یکدیگر، شرایط زندگی آن ها تغییر می کند و با توجه به فرهنگ جاری در جامعه نگاه ها به آن ها با اما و اگرها همراه می شود این مورد برای زنان مطلقه بیشتر است و اغلب این قشر بعد از طلاق به موجب شرایط جدید حتی مورد سواستفاده نیز قرار می گیرند. زنی که طلاق می‌گیرد آسیب‌های اجتماعی زیادی را متحمل می‌شود که البته این مساله به انگاره‌ها و افکار عمومی بر می‌گردد، چون تصور می‌شود که با زنان مطلقه راحت تر می‌توان ارتباط برقرار کرد تا فردی که دختر است یا متاهل و در زندگی خانوادگی است.
قطعا طلاق امری اجتناب ناپذیر است. تغییر نگرش عمومی به نفع زنان مطلقه همه این مسائل پیامدهای طلاق زنان است، اما اینکه چقدر ما به طور جدی بپذیریم که این پیامدها بعد از طلاق وجود دارد بسته به حضور زنان مطلقه در جامعه است، به گونه ای که آنها بعد از طلاق باید مهارت‌های فردی و اجتماعی خود را حفظ کنند و با ارتقای آنها به زندگی پس از طلاق خود وارد شوند. تا حضور زنان در جامعه بعنوان تابو و نگاه های خاص به آن ها تغییر کند. جدای از این زنان مطلقه با بحران ازدواج مجدد نیز رو به رو هستند. در این مورد باید گفت معمولا برای مردها خیلی بیشتر از زن ها احتمال وقوع ازدواج دوم پیش می آید و در مقابل زن ها نیز بیشتر احتمال تنها ماندشان هست. زیرا هم پسران مجرد در ازدواج با آن ها تردید دارند و هم مردانی که تجربه طلاق داشته اند کمتر مایل با زندگی با زنان مطلقه به دلیل همان نگاه ها هستند. البته در مواردی نیز دیده می شود که پسران مجرد مایل به ازدواج با زنان مطلقه صرفا به دلایلی خاص هستند، گاه پسران مجرد به این دلیل خواهان ازدواج با زن مطلقه اند که فکر می‌کنند ازدواج راحتی در پیش دارند. در واقع طبق یک انتظار عمومی زنان مطلقه در ازدواج دوم‌شان کم توقع‌تر بوده و سازش بیشتری نشان می‌دهند. هم‌چنین این دسته از زنان تمایل به ازدواج کم سر و صدا داشته و به‌دنبال برگزاری مراسم پی در پی و تشریفات نیستند. شاید همین نگاه ها در زندگی اجتماعی و همچنین شرایط ازدواج این اهمیت را برای زنان مطلقه ایجاد می کند که بخواهند نام همسرشان را از شناسنامه شان حذف کنند. البته این مساله حتی برای مردان نیز یک چالش است که بی شک باورهای اشتباه در ایجاد آن موثر است. تصور اغلب افراد بعد از جدایی این است که شکست در ازدواج اول نشانه‌ای از ناتوانی آنهاست، البته در این بین خانواده‌ها و مسئولان فرهنگی نیز بی‌تقصیر نیستند. اهمیت این مساله برای زوج های مطلقه به حدی است که حاضرند هزینه هایی را متحمل شوند تا نام همسر سابق خود را از شناسنامه پاک کنند؛ ولی در قانون این امکان به راحتی وجود ندارد مگر اینکه ثابت شود زن و شوهر هر دو رابطه جنسی با یکدیگر نداشته اند؛ اما برای غیر این شرایط فرق دارد.
در مورد حذف نام همسر اول از شناسنامه در قانون تمهیداتی دیده شده است؛ ولی به نظر می رسد خیلی حاشیه امنیت برای زنان مطلقه در آن وجود ندارد. باکره نبودن بعد از طلاق دلیلی است که برای همیشه نام همسر قبلی در شناسنامه شان بماند؛ اما گاه تلاش هایی رد این خصوص شده است. پس از اعلام خبر تهیه پیش نویس حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه هم اکنون از سوی رییس سازمان ثبت احوال کشور به نظر می رسد که این تبعیض در حال از بین رفتن است. قبل از این نیز یک بار مساله حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه در مجلس شورای اسلامی مطرح و رد شده بود.
بسیاری از خانواده ها و زوج های بعد از طلاق از قوانینی که در این خصوص وجود دارد خیلی با خبر نیستند؛ طبق قانون چنانچه فردی با همسرش متارکه کرده باشد با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارائه دهد.
حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت نام ایشان در شناسنامه فرد است. بنابراین به صرف انتخاب همسر و معرفی آن نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد اما در پاسخ معترضان به این مقرره باید بیان داشت که حذف نام از شناسنامه در این مورد صرفاً پس از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن صورت می‌گیرد، لذا همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد. مطابق آنچه گفته شد باید بیان داشت حذف نام زوج از شناسنامه زوجه تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که در دوران عقد جدایی انجام شده باشد و دوشیزه بودن زوجه مطابق احکام قضایی و سند طلاق قابل استنباط باشد.
این در حالی است که مطابق اطلاق عبارت و قید باکره بودن باید اینطور نتیجه گرفت، زنانی که ازدواج دوم و سوم دارند و نیز افرادی که ازدواج اولشان می‌باشد؛ اما باکره نمی‌باشند، نمی‌توانند ازین مقرره استفاده نمایند.
همین تبعیض در مقرره قانونی از سوی زنان مطلقه مورد انتقاد است. آن ها می گویند وجود این مهر تنها چالش پیش رو بعد زا ازدواج دوم و ترس از دیدن اقوام و آشنایان بی خبر نیست بلکه مشکلات دیگری را گاه در مراکزی چون محل کار که نیاز به مدارکشان هست برایشان بهمراه داشته است.
مژگان ۳۳ ساله دو سال است که از همسرش جدا شده، او می گوید: همیشه نگاه به زنان مطلقه در جامعه بد بوده است. برخی مردان فکر می کنند در هر شرایطی که باشند به دلیل تنهایی یک زن می توانند به او پیشنهاد رابطه بدهند. نگاه زن های آشنا و فامیل هم هست. مثلا دوستت ممکن است بعد از طلاق از حضور در خانه اش خصوصا زمانی که همسرش هست ناراحت شود.
وی ادامه می دهد: با وجود گذشت دو سال انگار نام او تا ابد باید همراه من باشد. من هم اکنون تصمیم به ازدواج مجدد ندارم؛ ولی متاسفانه گاه در مراکزی که برای کار مراجعه می کنم نه می توانم خود را متاهل عنوان کنم نه مجرد و اغلب با دیدن مهر طلاق در شناسنامه ام واکنش هایی به من دیده می شود حتی یک بار با وجود تمام شرایط من را استخدام نکردند.
آزاده ۲۸ سال دارد او در دوران عقد جدا شده است، وی می گوید: شناسنامه من بعد از طلاق مهر طلاق نداشت و نام همسرم حذف شد؛ اما برای همین مراحل خیلی سختی را از سر گذراندم. کاش تمهیدی باشد تا زنان نخواهند این مهر را تا زمان ازدواج بعدی همراه خود داشته باشند.
مهناز می گوید: من هم اکنون در آستانه ازدواج هستم بعد از پنج سال سختی زندگی با مردی که مرا به باد کتک می گرفت و بعد سختی های جدایی بالاخره مردی مناسب با شرایطم پیدا شد. اما چون او مجرد است و البته از طلاق من خبر دارد می گوید باید نام همسرت در شناسنامه نباشد چون ممکن است در هنگام عقد خانواده ام متوجه مساله شوند.
وی ادامه می دهد: من به ثبت احوال مراجعه کردم به من گفتند بعد از ثبت ازدواج دومتان می توانید البته باید تاییدیه باکره بودنتان نیز همراهتان باشد چرا نباید این امکان برای زنی که چند سال زندگی کرده وجود داشته باشد؟ به راحتی بسیاری از موقعیت های بازگشت دوباره به زندگی اینطور از بین می رود.
مهناز اضافه می کند: برخی می گویند باید این نام باشد زیرا برخی زنان مطلقه اینطور سواستفاده می کنند از پسران مجرد؛ می توان تبصره یا بندی گذشات تا هنگام ازدواج بعد این مساله فقط به همسر دوم گفته شود. شاید زنی نخواهد اصلا ازدواج کند چرا باید برچسب مطلقه بخورد.
او ادامه می دهد: کمی انصاف داشته باشیم ممکن است یک دختر بخاطر یک اشتباه انتخاب نادرستی داشته باشد و بعد از زندگی از همسرش جدا شود چرا فکر می کنید این دختر شایستگی زندگی با مردان همسر مرده یا زن طلاق داده را فقط دارد.