«وقایع استان» بررسی می کند؛چرا تئاتر شهرستان های استان در یکسال اخیر حرکت رو به جلویی نداشته است؟/خواب در انجمن

یکشنبه ۲۶شهریور ۹۶ شماره ۶۸۱

***

وقایع استان

سارا حسین نژاد

***

بیست و نهمین رقابت سالانه تئاتر استان مرکزی به پایان رسید. این جشنواره ۲۱ تا ۲۴ شهریور با حضور ۹ گروه نمایشی از سه شهرستان اراک، دلیجان و ساوه برگزار شد و پس از سه روز رقابت و ارزیابی آثار توسط محمدرضا خاکی، مسعود فروتن و وحید لک برگزیدگان اعلام شدند. نکته قابل توجه در خصوص این جشنواره این بود که بغیر از یک تقدیر بازیگری مرد، یک مقام سوم بازیگری زن و یک تقدیر کارگردانی تمام جوایز و تندیس ها در بخش های دیگر به سه نمایش از چهار نمایش شرکت کننده از اراک رسید که نشان دهنده این بود که شش نمایش دیگر در فاصله فاحشی با این نمایش ها قرار داشت بنابراین مانند سال های قبل رقابت تنگاتنگ گروه های نمایشی را ندیدیم تا در توزیع جوایز شاهد کسب مقام های مشترک و نام های تئاتر های بیشتری باشیم.
این مسئله یک نکته مهم را یادآور می شود و آن این است که ۷۰ درصد آثار حاضر در جشنواره سطح کیفی مناسبی نداشتند که در داوری ها حتی یک نام از آن ها هم نبود.
البته ممکن است توجیهاتی مبنی بر این باشد که به طور خاص دو اثر معرفی شده آثار بسیار قوی بوده و آثار دیگر نیز از کیفیت قابل قبولی برخوردار بودند ولی در رقابت با این دو اثر جا مانده اند. این توجیه را نمی توان قبول کرد زیرا در کارنامه کاری دو کارگردان برتر جشنواره در سال های گذشته آثار بسیار قوی تری دیده می شد و مخاطبان با سابقه و تئاتری به خوبی این را می دانند که اگر سنگ محک را همین آثار قرار داد ما با ارتقای کیفیتی رو به رو نبودیم کما اینکه شاهد تنزل آن بودیم.
اگر با این رویکرد موافق باشیم که این رقابت ها هر سال به منظور رصد وضعیت تئاتر استان ها برگزار می شود و همچنین ارائه گر ظرفیت نمایشی آن هاست پس باید در زمینه تئاتر استان نگاه جدی و عملی تری داشت و تنها به سخن اکتفا نکرد، زیرا آنچه دیده می شود گاه در تناقض با آنچه شنــیده می شود، است.
چندی پیش در آستانه برگزاری جشنـواره خداداد خدام رییس انجمن نمایش استان مرکزی در گفتگو با ایسنا گفته بود: «در سال گذشته پس از انتخابات انجمن و تشکیل هیات مدیره جدید، فعالیت‌ها با هدف فعال کردن تمامی انجمن‌های نمایش استان مرکزی، تولید بیشتر و ارتقا کیفیت نمایش‌ها آغاز شد. انجمن نمایش با اعتماد به هنرمندان نمایش و بدون کوچکترین تبعیض و اولویت‌بندی، سعی دارد نماینده تمام استان مرکزی باشد.»
قطعا یک سال فرصت خوبی برای انجمن نمایش استان بود که با توجه به این هدف و نگاه نتیجه کار را ببیند؛ ولی متاسفانه آنچه از نتایج و شواهد برمی آید این است که تئاتر شهرستان ها در کیفیت هیچ حرکت رو به جلویی نداشته است و جشنواره بیست و نهم و ضعف بارز شهرستان ها در آن گواه محکمی است بر این ادعا.
وی در ادامه گفته بود:« در سال گذشته ساوه سه کار نمایشی تولید کرد، اما امسال تولید آثار نمایشی در این شهرستان به شش کار افزایش یافت، که رشد صددرصدی را شاهد هستیم. همچنین به زعم هیات بازبین کیفیت آثار نمایشی نسبت به سال گذشته نیز ارتقا مطلوبی داشته است.»
در این خصوص نیز آنچه دیده شد چیز دیگری بود ارائه اجراهای ضعیف از این شهر در جشنواره نشان داد که این شهرستان با وجود سه اثر حاضر در جشنواره حتی نتوانست مانند دوره های قبل که همیشه همان یک اثرش قابل دفاع و تامل بود، توجه مخاطب و نظر داوران را جذب کند که این نشان می دهد شاید در کمیت شاهد تغییری بودیم؛ ولی کیفیت تحت شعاع همین کمیت پایین آمده است. البته دو اثر دیگر جشنواره که از شهرستان دلیجان بودند نیز همین مشکل را داشتند و حتی یکی از آثار نیز به دلیل عدم آمادگی جمعه صبح و خارج از نوبت اجراها به روی صحنه رفت.
خدام در بخش دیگری از صحبت هایش با ایسنا اذعان داشته بود: «در حال حاضر بسترسازی تولید مستمر و استقبال مردم از تئاتر مدنظر ماست، سال‌ها استان مرکزی در مقوله تئاتر محروم بوده و آثار نمایشی تولید نمی‌شد، اما خوشبختانه امسال با رویکرد جدید انجمن آثار بسیاری تولید شد.»
قطعا تولید تئاتر در پویایی آن موثر است و حضور مخاطب است که آن را سرپا نگاه می دارد ولی امیدواریم این رویکرد از این به بعد جاری و ساری شود زیرا آنچه امسال مشاهده کردیم همان وضعیت سال های قبل بود یعنی آثار تولیدی که البته در کمیت ارتقا چشمگیری داشت نه در کیفیت نیز همچون تمامی سال های گذشته اجراهای عموم خود را در بدترین شرایط و ترافیک اجراها به روی صحنه بردند و همین یکی از دلایلی بود که همزمان چهار نمایش و گاهی تا ساعت ١٢ شب شاهد اجرای عموم بودیم و ورودی و راه‌پله‌ها سالن آمفی تئاتر فرهنگسرا نیز صحنه اجرای تئاتر شده بودند.
به هر روی آنچه از گروه های نمایشی حاضر در این جشنواره و برگزیدگان آن می توان نتیجه گرفت این است که با تمام ادعا همچنان به تئاتر شهرستان های استان اهمیت داده نمی شود به طوریکه حتی برگزاری جشنواره در شهر دیگری غیر از اراک به بهانه تمرکز زدایی نیز نتوانست این تفاوت و ضعف در شهرستان ها نسبت به اراک را بپوشاند. البته در میان تمام این مشکلات نرم افزاری همچنان مشکلات سخت افزاری و کمبود امکانات برای تئاتر در اراک و دیگر شهرها دیده می شود که مانند کلافی گره خورده در دست مسئولین تئاتری و فرهنگی استان مانده است.
جشنواره بیست و نهم تئاتر استان مرکزی امسال نیز با تمام فراز و نشیب هایش به پایان رسید و دو نمایش « شاه لیرک» به کارگردانی افق ایرجی و «بدن مقدس» به کارگردانی مهدی محمدی با نظر هیات داوران به ستاد برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم فجر معرفی شدند.
در این جشنواره چهار نمایش «شاه لیرک»، «بدن مقدس»، « از برزخ تا سپیده دمان» و «این مکان مجهز به دوربین مداربسته است» از اراک، سه نمایش « کاش خوابت را دیده بودم»، «برادرها می‌میرند» و «مشترک مورد نظر در دسترس نمی‌باشد» از ساوه و دو نمایش « دریازدگی» و « اسکیس» از دلیجان حضور داشتند که بعد از ارزیابی توسط هیات داوران در برگزیدگان در بخش‌های اقلام گــرافیکی، طراحی نور، طراحی لباس، طراحی صحنه، ساخت و تولید موسیقی، بازیگری زن و مرد، کارگــردانی و نمـایش نامه نویسی اعلام و از برگزیدگان با اهدای لوح تقدیر و هدایایی تجلیل شد.
گروه داوران در بخش کارگردانی با اهدای لوح تقدیر و وجه نقد از «جواد روستائی» کارگردان نمایش « برادرها می میرند» از ساوه تقدیر و «محمود جواد شریفی» کارگردان نمایش « برزخ تا سپیده دمان» را حائز رتبه سوم کارگردانی و «مهدی محمدی» کارگردان نمایش «بدن مقدس» را حائز رتبه دوم و با اهدای لوح تقدیر، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و وجه نقد «افق ایرجی»را به عنوان کارگردان رتبه اول در نمایش «شاه لیرک» هر سه از اراک دانست.
رتبه اول نمایش نامه نویسی هم به نویسندگان نمایش «شاه لیرک»، «محسن و افق ایرجی» تعلق گرفت و «عباس جمالی» نویسنده نمایش «بدن مقدس»و «قدرت‌اله فتحی» نویسنده نمایش «برزخ تا سپیده دمان» به ترتیب دوم و سوم شدند.
گروه داوران همچنین لوح تقدیر، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار را برای رتبه نخست بازیگری مرد به بازیگر نمایش های «شاه لیرک»و «این مکان مجهز به دوربین مدار بسته است» به «پوریا رضایی» اهدا کرد. ضمن تقدیر از «فرامرز مسعودی» بازیگر نمایش «مشترک مورد نظر در دسترس نیست» از ساوه ، «رضا یونسی فرد» و «محمد جواد شریفی» را به طور مشترک به عنوان رتبه دوم بازیگری مرد و «خشایار فراهانی» را به عنوان رتبه سوم بازیگری مرد برای نمایش های « شاه لیرک» و «بدن مقدس» معرفی کرد.
در بازیگری زن نیز رتبه نخست به نفیسه مهری بازیگر نمایش از «برزخ تا سپیده دمان» رسید و ضمن تقدیر از «کمند خلجیان» بازیگر « از برزخ تا سپیده دمان»، رتبه دوم به «شبنم عالی» بازیگر نمایش «بدن مقدس» و رتبه سوم به«الهه نادری» بازیگر نمایش «برادرها می‌میرند» رسید.
در اقلام گرافیکی نیز گروه داوران به طراحان بروشور نمایش‌های «مشترک مورد نظر در دسترس نیست» و «بدن مقدس»به ترتیب «روح اله یعقوبی» از ساوه و«حامد کاظمی» از اراک لوح تقدیر و جایزه نقدی اهدا کرد.
در طراحی نور نیز با تقدیر از «بابک غلامی»در نمایش «از برزخ تا سپیده دمان»، از «مهدی محمدی» از اراک در نمایش «بدن مقدس»با اهدای دیپلم افتخار تندیس جشنواره و هدیه نقدی تجلیل کرد.
در بخش طراحی لباس نیز از نفیسه مهری طراح لباس نمایش «شاه لیرک» تقدیر و جایزه ویژه را به «شبنم عالی» طراح لباس نمایش «بدن مقدس»تقدیم کرد.
همچنین با تقدیر از «محمدجواد شریفی» و «معصومه احمدی» طراح صحنه نمایش‌های «از برزخ تا سپیده دمان» و «مشترک مورد نظر در دسترس نیست»جایزه ویژه طراح صحنه را به «مهدی محمدی»طراح صحنه نمایش «بدن مقدس» اهدا کرد.