«ه» مثل هپاتیت، «ب» مثل بی خیالی مسئولان/اول آبان روز ملی اطلاع رسانی درباره بیماری هپاتیت است ولی مرکز بهداشت استان حتی حاضر به پاسخگویی سوالات در این باره نیست

سه شنبه ۱ آبان ۱۳۹۷   شماره ۹۶۰

***

وقایع استان

مهدیه مهدوی

***

اول آبان روز ملی اطلاع رسانی درباره بیماری هپاتیت و همچنین آغاز هفته آشنایی با هپاتیت نام گذاری شده است؛ بیماری که مثل ویتامین ها انواع مختلفی دارد. طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود ۴۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان حامل ویروس هپاتیت B هستند. در دسامبر ۲۰۱۵ در کنفرانس World Hepatitis Summit، برای اولین بار ایده حرکت جهانی به سمت ریشه کنی هپاتیت های ویروسی تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۱۰ هجری شمسی) مطرح گردید.
در سال ۲۰۱۶ شعار جهانی NOhep برای این حرکت درنظر گرفته شد و World Hepatitis Alliance مسئولیت این حرکت جهانی را برعهده گرفت. کشور ایران نیز در لیست کشورهایی بود که از همان سال به این حرکت جهانی پیوست و در روز جهانی هپاتیت (هفتم مرداد)، همگام با دنیا، کمپین اطلاع رسانی هپاتیت را با تمام شاخص های استاندارد WHO برگزار نمود.
هپاتیت B پس از بیماری های سل و مالاریا، شایعترین بیماری مسری عفونی است. سالانه حدود ۵۰ میلیون نفر به تعداد افراد آلوده به این بیماری در دنیا افزوده می شود. شیوع ناقلان هپاتیت B در جامعه ایرانی حدود ۳ درصد افراد جامعه یا نزدیک به ۲ میلیون نفر است؛ البته این آمار در شهرها و روستاهای مختلف کشور، متفاوت است.
خوشبختانه با اجرای واکسیناسیون نوزادان و افراد پر خطر از سال ۱۳۷۲ در کشور و افزایش سطح بهداشت، میزان نمونه های جدید ابتلا به طور جدی کاهش یافته است. یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بــدن را می سازد و مواد سمی را از خون خارج می کند.
بیشتر افراد مبتلا به هپاتیت می توانند دیگران را آلوده کنند. هپاتیت B و C معمولا از طریق تماس با خون یا فرآورده های خونی آلوده، سوزن یا اشیای تیز دیگر از قبیل تیغ و ماشین ریش تراشی از فردی به فرد دیگر انتشار می یابد. همچنین هپاتیت B می تواند با استفاده مشترک از مسواک یا سوهان ناخن و یا داشتن رابطه جنسی با فرد مبتلا منتقل شود. برای کمک به حفاظت افراد در مقابل هپاتیت B واکسن وجود دارد، حتی در مواقعی ممکن است پزشکان توصیه کنند همه افراد خانواده بیمار واکسینه شوند.
بیماری هپاتیت یک التهاب کبد است. این وضعیت می تواند خود محدود کننده باشد یا می تواند به فیبروز (زخم)، سیروز یا سرطان کبد پیشرفت کند.
ویروس های هپاتیتی شایع ترین علت هپاتیت در جهان هستند، اما سایر عفونت ها ، مواد سمی (مثلا الکل ، داروهای خاص) و بیماری های خود ایمنی نیز می توانند باعث ایجاد هپاتیت شوند.
هپاتیت اتوایمیون بیماری ای است که وقتی بدن شما آنتی بادی را دربرابر بافت کبد شما ایجاد می کند، اتفاق می افتد.۵ ویروس اصلی هپاتیت وجود دارد که به عنوان نوع A، B، C، D و E شناخته می شود. این ۵ نوع بیشتر به دلیل بار ناشی از بیماری و مرگ و میر ناشی از آن و احتمال گسترش شیوع و گسترش بیماری ، همه گیر هستند. روز جهانی هپاتیت فرصتی است برای تمرکز بر اقداماتی خاص نظیـر تقویت برنامه های پیشگیرانه، غربالگری و کنترل هپاتیت های ویروسی و بیماریهای مرتبط با آن، افزایش پوشش واکسیناسیون هپاتیت B و ادغام واکسن به برنامه های ایمن سازی ملی و هماهنگ کردن واکنش های جهانی در رابطه با هپاتیت های ویروسی که از ضروریات این حوزه به شمار می آیند.
برنامه ۱۵ ساله حذف بیماری هپاتیت
ایران درصدد است تا با کمک بخش‌های علمی کشور تا سال ۱۴۱۰ بیماری هپاتیت c را درکشورحذف نمایند وبرای تحقق این هدف لازم است سالانه ۲۰ هزار بیمار شناسایی و درمان شود.
حذف این بیماری تا سال ۲۰۳۰ به معنی دیده نشدن این بیماری در کشور نیست و هدف این است که می خواهیم این بیماری در کشور و موارد جدید آن به حداقل خود برسد به گونه ای که بیمارستان ها و مراکز درمانی درگیری کمتری را در درمان این بیماری داشته باشند.
در سال ۹۶ حدود ۱۸۰ هزار نفر تا ۲۳۰ هزار نفر در کشور به هپاتیت c مبتلا هستند که بسیاری از آن‌ها، متأسفانه از بیماری خود مطلع نیستند. در مورد هپاتیت B نیز تمام تلاش بر حذف این بیماری است، و با انجام واکسیناسیون ۹۸ درصد از نوزادان طی سال‌های اخیر، شیوع بیماری کاهش یافته است.
ایران در منطقه در خصوص شیوع هپاتیت B و C کمترین آمار را دارد و در این زمینه داروی مورد نیاز را تولید و آزمایشگاه های تخصصی را نیز دایر کرده است.در خصوص هپاتیت C نیز شیوع بیماری کمتر از نیم درصد است و این درحالی است که آمار کشورهای همسایه در این زمینه به چهار تا پنج درصد می رسد.
هپاتیت های ویروسی
تماس با ویروس هپاتیت A از طریق غذا، آب آلوده و یا از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا ایجاد می شود. انواع خفیف هپاتیت A نیازمند درمان نیست و بیشتر افراد مبتلا بدون هیچ گونه آسیب دائمی وارد بر کبد به طور کامل بهبود می یابند.
هپاتیت B یک عفونت کبدی خطرناک ناشی از ویروس هپاتیت (B(HBV می‌باشد. در برخی بیماران، عفونت هپاتیت B مزمن شده و منجر به نارسایی کبدی، سرطان کبد یا سیروز می‌شود. سیروز کبدی بیماری است که باعث زخم و سخت شدن پایدار بافت کبدی می شود. این نوع هپاتیت به انواع حاد و مزمن تقسیم می شود. هپاتیت C از طریق خون آلوده (معمولا توسط استفاده مشترک از سوزن آلوده برای تزریق مواد مخدر) منتقل می‌شود.
هر دو هپاتیت B و C از طریق تماس با خون فرد آلوده می تواند منتقل گردد. در خصوص کاهش هپاتیت B واکسیناسیون نوزادان، افراد پرخطر و اقداماتی برای پیشگیری طی حدود ۲۶ سال اخیر انجام گردیده است و بار هپاتیت B در اکثر استان ها از ۲درصد کمتر شده است.
سلامت خونهای اهدایی
از سال ۱۳۷۵ خون هایی که از افراد گرفته می شود از لحاظ هپاتیت C مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد و دیگر انتقال از طریق خون آلوده وجود ندارد، اما افرادی که قبل از سال۱۳۷۵ خون گرفته اند و یا افرادی که اعتیاد تزریقی دارند در خطر ابتلا به هپاتیت C بوده اند. بنابراین امروزه مهم ترین راه انتقال تزریق غیر بهداشتی و غیر ایمن از نظر هپاتیت C است. هپاتیت C در بیماران هموفیلی، تالاسمی و دیالیزی کنترل شده و بیش از ۸۰ درصد بیماران درمان شده اند.
درمان هپاتیت
برای‌ درمان‌ هپاتیت‌ تعداد کمی‌ داروی‌ اختصاصی‌ وجود دارد، امکان‌ دارد داروی‌ ضد التهاب‌ کورتیزونی‌ در موارد شدید تجویز شود تا التهاب‌ کبد کاهش‌ یابد و علایم‌ بهتر شوند، همچنین توصیه‌ می‌شود تا زمان‌ رفع‌ زردی‌ و بازگشت‌ اشتها استراحت‌ در رختخواب‌ انجام‌ گیرد که زمان‌ بازگشت‌ به‌ کارهای‌ روزمره‌ در افراد مختلف‌ بسیار متفاوت‌ است‌.
از طرفی علی‌رغم‌ بی‌اشتهایی، خوردن‌ وعده‌های‌ غذایی‌ کوچک‌ و متعادل‌ به‌ بهبود بیماری‌ کمک‌ خواهد کرد و نوشیدن روزانه‌ حداقل‌ ۸ لیوان‌ آب توصیه می‌شود. اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ هپاتیت‌ را دارید یا با فردی‌ که‌ این‌ علایم‌ را داشته‌ است‌ تماس‌ داشته‌اید، در صورت مشاهده این علائم همچون کاهش شدید اشتها، خواب‌آلودگی‌ زیاد یا گیجی‌، استفراغ‌، اسهال‌، یا درد شکمی‌، بیشتر شدن‌ زردی‌ حتماً به پزشک مراجعه کنید.
مسافرت‌، خطر ابتلا به هپاتیت را افزایش می‌دهد
از عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر می‌توان به مسافرت‌ به‌ مناطقی‌ که‌ بهداشت‌ نامناسبی‌ دارند، بی‌بندوباری‌، تزریق‌ موادمخدر داخل‌ رگ‌، مصرف‌ الکل، تزریق‌ خون، کارکنان‌ پزشکی‌ و سایر حرفه‌های‌ خطرزا، مهدکودک‌ها یا مراکز نگهداری‌ دیالیز، تغذیه‌ نامناسب‌ و وجود بیماری‌ که‌ باعث‌ کاهش‌ مقاومت‌ بدن‌ شده‌ باشد می‌توان نام برد.
همچنین برای پیشگیری ضمن اینکه باید از خطرات‌ ذکر شده‌ در بالا دوری‌ شود در صورت تماس با فرد هپاتیتی‌، با پزشک‌ خود در رابطه‌ با تزریق‌ گاما گلوبولین برای‌ پیشگیری‌ یا کاهش‌ خطر هپاتیت‌ مشورت‌ کنید. اگر در زمره‌ افرادی‌ هستید که‌ خطر هپاتیت‌ آنها را تهدید می‌کند، مثل‌ کارکنان‌ بیمارستان‌ها، دندانپزشکان‌ و غیره‌، واکسن‌ هپاتیت‌ A و B را دریافت‌ کنید، واکسن‌ سایر انواع‌ هپاتیت‌ ویروسی‌ در دست‌ بررسی‌ است، گاهی‌ ممکن‌ است‌ ایمونوگلوبولین‌ نیز لازم‌ شود.
امنیت و سلامت
امنیت و سلامت دو واژه هستند که هرگز نباید توسط دولت ها مورد غفلت قرار گیرند؛ امنیت و سلامت. سلامت یک نعمت الهی است که جامعه بشری همواره بدنبال آن بوده و باید پاس داشته شود. در دهه های گذشته، یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی که سالانه سلامت میلیون ها نفر را درگیر و منجر به ناتوانی و مرگ آنها شد، هپاتیت های ویروسی بودند. قابل توجه است که بدانید امروزه هپاتیت C به تنهایی بیش از ایدز در دنیا قربانی می گیرد؛ لذا لزوم همکاری بین المللی به منظور کنترل این بیماری ها بیش از پیش مسجل گردیده است. این همکاری ها نه تنها بخاطر مردمان یک کشور و یا یک قاره بلکه برای کل بشریت است. حذف هپاتیت های ویروسی ، مرهون همکاری های بین المللی است.
در نهایت باور کنید، دنیای زیبا، دنیای بدون هپاتیت است و آرزوی ما ریشه کنی این بیماری‌ها تا سال ۲۰۳۰ است.اگر امروز تصمیم نگیرید،فردا دیر خواهد بود. توصیه می شود مردم از دریافت خدمات پر خطر (تاتو، بوتاکس، برداشتن خال و…) در آرایشگاه‌ها پرهیز کنند زیرا احتمال انتقال هپاتیت B و C از طریق آرایشگاه‌ها بیشتر می باشد.
لازم به ذکر است طی تماس تلفنی که با مرکز بهداشت استان در مورد هفته اطلاع رسانی هپاتیت داشتیم همکاری لازم صورت نگرفت و کسی نسبت به سوالات ما پاسخگو نبود. حتی علی رغم پیگیری ها جهت انجام مصاحبه با پرسنل شبکه بهداشت متوجه شدیم کسی این بیماری را با اهمیت تصور نمی کند چرا که تاریخ شروع این هفته را نیز به خاطر نداشتند، بزرگترین سوال این است که علی الرغم درگیر بودن برخی خانواده ها با این معضل چرا مسئولان از آمار دادن و توضیح دادن نسبت به این مسئله مهم اجتناب می کنند؟ این در حالی است که آگاهی بخشیدن نه تنها به سلامت خانواده ها کمک می کند، بلکه به سلامت جامعه هم می افزاید.
آخرین آمار ارائه شده از این بیماری در استان مربوط به شهریورماه سال ۱۳۹۶ است که توسط معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی داده شد. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان در آن زمان با اشاره به آمار دو درصدی افراد مبتلا به هپاتیت در کشور گفت: آمار مبتلایان به این بیماری در استان مرکزی کمتر از دو درصد و پائین تر از نرم کشوری است.
دکتر جواد نظری با اشاره به رایگان بودن درمان هپاتیت در شبکه هپاتیت ایران اظهار کرد: در این شبکه خدمات درمان و مراقبت به صورت رایگان صورت می‌گیرد و حتی برخی از بیماران استان جهت درمان به این شبکه در تهران معرفی می‌شوند که پروسه درمان و انجام آزمایشات و نیز تحویل دارو به بیماران تماما رایگان است.