روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱۶ خرداد ۹۵ شماره ۳۴۱
گروه فرهنگی-سمیه انصاری فر
دلیجان یکی از شهرستان های استان مرکزی است که ظرفیت های ویژه ای در بخش های مختلف دارد، یکی از پتانسیل های این شهر حضور هنرمندان خلاق در زمینه تئاتر است که با کمترین امکانات به تولید این هنر می پردازند؛ اما گویا این روزها تئاتر دلیجان با تمام تلاش اهالی نمایش به دلیل برخی مشکلات چون نبود آموزش مناسب و نیروی انسانی حرفه ای در حال تنزیل است و این زنگ خطری است که فعالان تئاتر این شهرستان را نگران کرده و معتقدند که نسل بعدی جوانان این شهر ممکن است دیگر علاقه ای به تئاتر و فعالیتی در این حوزه را نداشته باشند و دیگر نامی از تئاتر دلیجان باقی نماند.
سال گذشته نمایشی از شهر دلیجان توانست بعد از سال ها حضور دلیجان در جشنواره استانی بعنوان نمایش برگزیده انتخاب و به مرحله بازبینی جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کند، «رود در نیستگاه ۸۹۵ » به دلیل پرداخت متفاوت به یک موضوع روز نشان دهنده وجود خلاقیت در میان اهالی تئاتر این شهر بود که بتوانند با کمترین امکانات این اتفاق را رقم بزنند. روزنامه وقایع استان برای بررسی وضعیت کنونی تئاتر دلیجان گفتگویی با دو تن از کارگردانان و نویسندگان فعال دلیجان که هر دو از عوامل این نمایش بودند ترتیب داده است، بهروز رحیمی کارگردان و وحید رفیعی طراح صحنه این نمایش بودند.
بهروز رحیمی که بیش از ده سال است در زمینه نویسندگی و کارگردانی تئاتر فعالیت دارد می گوید: در تئاتر دلیجان مشکلات متعدد سخت افزاری و نرم افزاری وجود دارد که برخی خاص خود این شهر و برخی دغدغه مشترک به مانند باقی شهرها است.
وی ادامه داد: نبود سالن مناسب برای تمرین و اجرا یکی از مشکلات سخت افزاری است که البته این مسئله در بیشتر شهرها و حتی در خود مرکز استان نیز دیده می شود.
رحیمی با بیان اینکه هم اکنون پنج تا شش سالن آمفی تئاتر در دلیجان وجود دارد، افزود: این سالن ها، سالن استاندارد اجرای تئاتر نیستند و بیشتر برای اجرای کنسرت به کار می روند و ویژگی های یک سن مناسب برای اجرای قاب صحنه ای را ندارند.
وی اضافه کرد: کوچک بودن سِن این سالن ها و نداشتن امکانات نور و صدا، صندلی های نامناسب همه کمبودهای این سالن های همایش است، مسئله دیگر سالن بلک باکس است که ما پیشنهاد دادیم یکی از سالن ها تبدیل به باکس شود که در مراحل دریافت مجوز و … ماند و ادامه پیدا نکرد.
رحیمی تصریح کرد: این ها مشکلات سخت افزاری است و به هر حال با تمام این کمبودها علاقمندان و اهالی تئاتر باز هم کار خود را می کنند.
وی با بیان اینکه مشکلات نرم افزاری چالش های بیشتری برای تئاتر دلیجان ایجاد کرده است، ادامه داد: یکی از مسائل در تئاتر دلیجان نبود افراد با تحصیلات آکادمیک است زیرا به طور عمده آن هایی که در رشته نمایش تحصیل کرده اند در دلیجان نمانده اند و این بخش به دلیل نبود امکانی برای استفاده از تجربه و حمایت آن ها بسیار ضعیف است.
این کارگردان جوان ادامه داد: در خصوص تئاتر این شهر ضعف تبلیغ وجود دارد به طوریکه دیگر تئاتری های تحصیلکرده میل بازگشت ندارند تا در ادامه حضورشان انگیزه ای هم برای جوان ترها شود و از لحاظ علمی به تئاتر دلیجان کمک کنند و آن را ارتقا دهند.
وی گفت: همین مسئله باعث شده بیشتر فعالین تئاتر این شهر هنرمندانی باشند که تجربی کار کرده اند و با آزمون و خطا به این مرحله رسیده اند.
رحیمی در خصوص مسئله مخاطب و جذب آن گفت: در چند سال گذشته وضعیت استقبال مخاطب بسیار بهتر از وضعیت کنونی بود، شاید علت شرایط موجود این است که بچه های نمایش این شهر خیلی مخاطب را در نظر نگرفته و کارهای کیفی ارائه ندادند.
وی افزود: در واقع علت اصلی عدم استقبال مخاطب نگاه داشتن ذائقه و سلیقه آن ها در یک سطح است یعنی با ارائه کارهای تکراری و سوژه های متداول مخاطب را از دیدن نمایش خسته کرده ایم.
رحیمی توضیح داد: البته گاه به گاهی نمایش هایی با لهجه عامیانه و مرتبط به فضای فولکلور مخاطب دارد؛ ولی این نوع اجرا اصلا تئاتر نیست و شاخصه های کار نمایشی را ندارد بلکه بیشتر فکاهی و روایت است.
وی ادامه داد: بی شک اجراهای قوی تر و کیفی تر باز هم می تواند مخاطب را به سمت سالن ها بکشاند یعنی اهالی تئاتر باید تلاش کنند تا سطح نگاه هنری مخاطب انتظار آن ها را بالا ببرند تا این پیشرفت و ارتقا دو سویه باشد.
رحیمی تصریح کرد: البته این مسئله فقط شامل حال تئاتر نمی شود بلکه یک اپیدمی در تمامی انواع هنر است؛ در دنیایی که همه چیز با یک کلیک در اختیار مخاطب قرار می گیرد باید کار هنری اینقدر قوی باشد که مخاطب را درگیر کند.
وی افزود: البته وضعیت تئاتر متفاوت تر است چون این هنر در ایران کلا مخاطب کمتری نسبت به سایر هنرها دارد.
رحیمی ادامه داد: هنر تئاتر یک فعالیت جمعی است که هزینه، انرژی و زمان زیادی باید صرف آن شود و نسبت به هنرهای دیگری چون شعر و نقاشی حاشیه امنیت کمتری دارد بنابراین شاید خروجی این هنرها نسبت به تئاتر در شهرستان ها بیشتر باشد.
وی با بیان اینکه هم اکنون جشنواره اولویت بیشتری نسبت به اجرای عموم برای تئاتریها دارد، توضیح داد: مشکل دیگر این است وقتی هدف جشنواره می شود دیگر اجرای عموم به عنوان نقطه دوم هدف گذاری نمی شود و چون اجرای عموم پول ساز نیست و گیشه را تامین نمی کند خیلی رویکرد اهالی تئاتر دلیجان به آن نیست و گرایش بیشتر به ارائه کار در جشنواره است.
رحیمی ادامه داد: البته باید این مسئله را هم مورد نظر قرار داد که یکی از دلایل عمده رغبت به حضور در جشنواره دیده و معرفی شدن است اتفاقی که معمولا در اجرای عموم کمتر پیش می آید، زیرا نهادهای مرتبط به خوبی در این حوزه ورود نمی کنند.
وی کمبود آموزش و نگاه علمی به تئاتر را دیگر مسئله آسیب زا تئاتر دلیجان عنوان کرد و گفت: در زمینه آموزش گاه تحرکاتی شده؛ ولی کافی و مستمر نبوده بنابراین تاثیرگذاری خوبی نداشته است
این کارگردان دلیجانی افزود: مسئله آموزش خصوصا در نسل جدید و جوان ترها خیلی مهم است و معتقدم اگر نسل بعدی را خوب تربیت نکنیم ممکن است در سالهای بعد هیچ نام و نشانی از تئاتر دلیجان باقی نماند و دیگر هیچ گروه فعالی در این زمینه وجود نداشته باشد.
وی توضیح داد: این یک واقعیت است که هم اکنون جوان ترها و علاقمندان تازه کار با تفکر و دانش جلو نمی روند در حالیکه این اولین ضرورت در کار هنری است زیرا تا دارای آگاهی و جهان بینی نباشند چطور می توانند خلاقیت ایجاد کنند و با کار خود حرف بزنند.
رحیمی ادامه داد: ما قدیمی ترها درست است که تحصیلات آکادمیک نداشتیم؛ ولی هیچ گاه از تجربه پیشکسوت ها و همفکری با آن ها و همینطور خواندن و دیدن و نقد کردن نمایش دریغ نمی کردیم، اتفاقی که این روزها در نسل جدید کمتر دیده می شود.
وی با بیان اینکه بخشی از انتظارات هنرمندان در زمینه بودجه است، تصریح کرد: قطعا اگر اعتبار کافی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد تامین می شد برخی موارد چون کلاس های آموزشی اجرایی می شد.
رحیمی اضافه کرد: هم اکنون اعتبار فرهنگی میان نهادهای موازی تقسیم می شود و قطعا سهم کمتری به متولی اصلی فرهنگ و هنر می رسد و بودجه آن پایین است.
این کارگردان گفت: کمبود اعتبار می تواند توجیه پذیر باشد ولی مسئله این است که اداره فرهنگ و ارشاد دلیجان حتی از گروه برگزیده جشنواره استانی تئاتر هم تقدیر نکرد.
رحیمی افزود: انتظار حمایت معنوی به نظرم تنها توقعی است که می توان از متولیان فرهنگی داشت اگر موفقیت های تئاتر دلیجان معرفی و اطلاع رسانی شود هم یک تبلیغ خوب برای تئاتر در میان مردمان شهر است و هم یک بیلان کاری ارزنده برای اداره مربوطه است.
وی با بیان اینکه ظرفیت تئاتر در فرهنگ سازی مسائل امروز بسیار بالا است، ادامه داد: برگزاری جشنواره استانی تئاتر در شهرستان ها می تواند یک پیشنهاد مطلوب برای رونق تئاتر در شهرستان های استان باشد.
رحیمی توضیح داد: به دلیل گستردگی مرکز استان معمولا برگزاری جشنواره فقط یک اتفاق هنری میان اهالی تئاتر است؛ ولی در فضاهای کوچک مثل شهرستان ها این یک رویداد مهم تلقی می شود و می تواند مردم عامه را نیز برای حضور حساس کند و این یک فرصت فرهنگی، تبلیغ و معرفی خوب برای تئاتر است.
آموزش ضرورت امروز تئاتر دلیجان
وحید رفیعی یکی دیگر از نویسندگان و کارگردانان شهرستان دلیجان نیز در خصوص وضعیت تئاتر دلیجان گفت: در حوزه تئاتر دلیجان عوامل مختلفی تاثیر گذار هستند که هر کدام خود زیر مجموعه و علل متفاوت دیگری دارد.
وی افزود: بحث عمده و اصلی در تئاتر دلیجان بحث علمی است، در شهرستان دلیجان فرد علمی نداریم و اگر کسانی هم بودند که تحصیلات آکادمیک داشتند اینجا ساکن نیستند.
رفیعی با بیان اینکه دلیجان از لحاظ آموزشی در تمامی حوزه ها چه نویسندگی، کارگردانی و بازیگری دارای ضعف است، ادامه داد: اگر گاهی اتفاق هایی در تئاتر دلیجان می افتد حاصل تجربه و خلاقیت فردی هنرمندان است و در زمینه آموزش هیچ اقدامی از سوی اداره فرهنگ و ارشاد دلیجان و انجمن نمایش آن نشده است.
وی بیان کرد: بخشی از این امر به دلیل کمبود بودجه و اعتبار این ارگان هاست؛ ولی مسئله دیگر این است که خود اهالی تئاتر دلیجان هم این نیاز و ضرورت را حس نمی کنند زیرا تا کنون پیش نیامده که گرد هم آمده و حتی فیلم تئاتری دیده و آن را نقد کنند.
رفیعی توضیح داد: شهر دلیجان بعد از بیست سال، پارسال توانست در جشنواره استانی برگزیده شود و به مرحله بالاتر برود؛ اما این اتفاق در مقایسه با حضور شهرستان های فعال دیگر استان چون خمین، محلات و ساوه و موفقیت های مداوم آن ها خیلی کمرنگ است، بسیار کم پیش می آید که بچه های تئاتر دلیجان در جشنواره ای غیر استانی شرکت کنند و یا اگر هم شرکت کرده اند موفق نبوده اند.
وی داشتن آموزشگاه تئاتر را ضروت کنونی تئاتر دلیجان عنوان و بیان کرد: در سال های گذشته یک آموزشگاه نمایش راه اندازی شد که به دلیل مدیریت نامناسب و برخی مسائل نتوانست مسیر صحیح را پیش برود و متاسفانه تعطیل شد.
رفیعی ادامه داد: البته این یک تجربه ناموفق بود که باعث برخی واکنش های خانواده ها برای حضور فرزندانشان در کلاس های تئاتر باشد در حالیکه تئاتر ظرفیت و جذابیت بیشتری برای جوان ترها دارد و با توجه به وجود سه آموزشگاه موسیقی و فعال در این شهر قطعا یک آموزشگاه مناسب تئاتر با مدیریت کارآمد می تواند پاسخگوی این نیاز باشد.
این کارگردان دلیجانی یادآور شد: نبود آموزش مناسب به دنبال خود کمبود نیروی انسانی حرفه ای را به همراه دارد به طوریکه ما برای کارهای خود با چالش نبود تعداد کافی بازیگر خصوصا بازیگر زن روبه رو هستیم و گاه به اجبار از نابازیگر استفاده می کنیم که قطعا بر روی کار تاثیر منفی خود را خواهد گذاشت.
رفیعی گفت: نداشتن کارشناس تئاتر در اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان و اجرایی نشدن ساخت بلک باکس به بهانه کم بودن تعداد هنرمندان تئاتر دلیجان به خاطر حضور نداشتن و نخواستن هنرمندان تئاتر شهر دیگر دغدغه های کنونی ما اهالی نمایش این شهر است.
وی افزود: البته طبیعی است که بگویند تئاتر در این شهر فعال نیست وقتی که در سال فقط شش اجرا به روی صحنه می رود که از این تعداد چهار اجرا مربوط به نمایش های محلی کلیشه ای و سطح پایین، این گفته منطقی است.
رفیعی اضافه کرد: یکی دو اجرای قابل تامل و با ویژگی های تئاتری هم فقط به دلیل الزام اجرای عموم برای حضور در جشنواره استانی به روی صحنه می رود پس توقعی نیست که مردم استقبالی از تئاتر نکنند وقتی کالایی عرضه نشود چطور از آن استقبال شود علی رغم اینکه در طول این سال ها مردم دلیجان نشان داده اند که به تئاتر علاقمند هستند.
وی تاکید کرد: من به این مسئله که کمبود امکانات داریم قائل نیستم وقتی مسئله نیروی انسانی و آموزش حل شود قطعا نیازهای دیگر بعد از آن ایجاد می شود هرچند که من معتقدم با همین بضاعت هم می شود کار تئاتر کرد همانطور که در دیگر شهرستان ها انجام می شود و حتی خروجی های خوبی دارد.
رفیعی تاکید کرد: مشکل کنونی تئاتر دلیجان بیشتر نرم افزاری است تا سخت افزاری و امکانات در اولویت بعدی قرار دارد زیرا زیرساخت فکری و علمی اهمیت بالاتری دارد.
به نظر می آید اهالی با تجربه تئاتر دلیجان این ضرورت را که اندیشه و نگاه علمی در کنار تجربه یک مسئله قابل اهمیت برای پیشرفت تئاتر این شهر است را دریافته اند و همین نگاه قطعا در کنار حمایت مسئولین متولی می تواند روزهای خوبی را برای آینده تئاتر این شهر رقم بزند البته اگر بر آن وقعی نهاده شود در غیر این صورت ممکن است در روزهای آینده دیگر نامی از تئاتر دلیجان باقی نمانده باشد و باید برای آن سوگواری کرد.
