نگاه «وقایع استان» به وعده های کاندیداهای ریاست جمهوری که عملی نمی شوند/ ۴٫برجام/برگ برنده

چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۲
***
فرشته غلامی
وقایع استان
****
دوسالی هست که از توافقات ایران با شش کشور دیگر گذشته است. توافقاتی که مهم ترین دستاورد دولت یازدهم به حساب می آید و نام برجام را به خود گرفته که در زمان خود سر و صدای زیادی را به پا کرد از بررگان مملکت تا عوام مردم همه از دستاوردهای این اقدام بزررگ سخن می گفتند که تحول عظیمی را در تمامی زمینه ها و علی الخصوص اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد حال آنکه این مذاکرات هسته ای همان قدری که از مهم ترین دستاوردهای دولت یازدهم به شمار می رفت از سوی دیگر مورد حمله منتقدان دولت مذکور نیز بود. از دوران مذاکره تا رسیدن به برجام و در نهایت تصویب این طرح عظیم در مجلس، از هیچ کاری برای گذاشتن چوب لای چرخ آن خودداری نکردند و تا آنجا پیش رفتند که حتی از رییس جمهور امریکا خواستند که برجام را پاره کند.
کمتر از ۱۰ روز دیگر تا انتخابات ریاست جمهوری مانده و یکی از شش کاندیدا در نهایت پیروز میدان می شود و حال آنکه در این روزهای پایانی برای کسب آرای بیشتر هر کدام از آنها وعده هایی می دهند که کمی پیش تر از آن متفاوت با آن گفته بودند. برجام یکی از مباحثی است که شش نامزد انتخاباتی درباره آن نظراتی را مطرح کرده و وعده هایی را داده است.
محمدباقر قالیباف یکی از شش کاندیدای ریاست جمهوری دور دوازدهم است که درباره برجام گفته این توافقنامه امروز، تعهد حاکمیت است و هیچ دولتی نمی تواند این برجام را برهم بزند. بنده هم حتما از آن پاسداری می کنم. اما باید بگویم هر دولتی غیر این دولت هم بود همین مسیر را طی می کرد چرا که مجموعه نظام تصمیم گرفته بود این روند را طی کنند.
اما قالیباف ادامه داد: حالا سوال مردم این است که نفع برجام برای مردم چه شد؟ این ضعف دولت ماست. اروپایی ها به ما محصولات خود را فروختند اما چرا برای مردم ما کار ایجاد نشد؟ چرا دولت وارد حوزه تجارت و بانک نشد؟ این ضعف است و مردم زجر آن را می کشند.
اما این کاندیدا در ۷ خرداد ۹۲ در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو گفته بود «کجای قانون اجازه می دهد که من بگویم در سیاست خارجی اینگونه تصمیم می گیرم؟ سیاست خارجی تصمیمی است برای حاکمیت. مگر کسی می تواند بگوید در چهار سال سیاست خارجی را عوض می کند؟ هرکس بگوید اگر بیایم در این زمینه تغییرات عظیمی ایجاد می کنم، مثل بقیه شعارهایشان است.»
حجت الاسلام ابراهیم رییسی نیز گویا نظراتش را درباره برجام تغییر داده است و اکنون در آستانه انتخابات گفته که شما درباره برجام اقدامات را انجام دادید، اما تضمین نگرفتید؟ برای نقد کردن چکی که در برجام گرفتند، تنها باید یک دولت انقلابی روی کار بیایید. ما با اتکای به خداوند و مردم چک برجام را نقد خواهیم کرد.
اما رییسی نگفته که چه اقداماتی را در زمینه برجام انجام خواهد داد و اینکه از دولت قبلی انتقاد کرده که هیچ تضمینی ارائه نداده؛ خود چه تضمینی ارائه می دهد؟ این در حالی است که رییسی در پاسخ به روحانی هم اذعان داشته که «بنده به واسطه مقالات زیادی که خواندم و جلساتی که شرکت کردم اطلاعاتم از برجام زیاد است. حتی آن موقع بنده در مورد مسائل NPT گفتم که آقای روحانی گزارش‌هایی به ما رسیده! آیا شما در جریان قضیه هستید و آقای روحانی گفت الان فرصت نیست و بعدا در فرصتی مناسب صحبت می‌کنیم.»
مصطفی میرسلیم نیز در خصوص برجام گفته کوشش‌های فراوانی از سوی دولت ایران انجام شد تا حقانیت ملت ما برای همه مردم دنیا شناخته شود اما متأسفانه آمریکا با روی کار آمدن رییس جمهور خود پایبندی به برجام نشان نداد. برجام برای ما یک معاهده‌ای است که جنبه بین‌المللی دارد و ما بیشتر از تعهدات خود به آن عمل کرده‌ایم.
اسحاق جهانگیری که خود در دولت یازدهم حضور داشته و به عنوان معاون اول رییس جمهور بوده درباره برجام اظهار کرده که ساز و کارهای مناسبی برای تخلف از برجام پیش بینی شده و بر اساس آن کشوری که بخواهد در این توافق تخلف کند در دنیا منزوی خواهد شد. ایران با برجام موفق شد اجماع جهانی موجود را برهم بزند. چنانچه خط منطقی قانونی را طی کنیم آمریکا نمی‌تواند مشکلی در برجام ایجاد کند با این وجود چنانچه که آن‌ها بخواهند مشکلی در این زمینه ایجاد کنند ما می‌توانیم مقابله به مثل نماییم.
حسن روحانی رییس جمهور دولت یازدهم که به جرات می توان گفت برگ برنده و مهم ترین دستاورد دولتش برجام بوده است گفته که لبخندها در مذاکرات تعارف بود و واقعیت قدرت جمهوری اسلامی ایران بود که قبل از برجام توانستیم، تورم را از ۴۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش دهیم و تأثیر آن را نیز در مذاکرات هسته‌ای شاهد بودیم. قطعا حضور مردم و اتحاد دولت و ملت و همچنین رفع مشکلات اقتصادی بود که ما را در مذاکرات هسته‌ای پیروز کرد.
مصطفی هاشمی طبا هم گفته قرار نیست اگر از هر کسی خوشمان نیامد امضای عهدنامه با او صورت نگیرد. ما در تاریخ اسلام هم در زمان حضرت امام حسن (ع) با معاویه یک معاهده صلح داریم که ایشان هم از لحاظ تاریخی هم از لحاظ علم امامت می‌دانستند که معاویه به عهد خود وفادار نیست ولی با او معاهده را امضا کردند تا مشخص شود چه کسی به عهد خود پایبند نیست. در اجرای این معاهده و هر معاهده دیگری همه کشورها سعی می‌کنند تا مفاد را به نفع خود تفسیر کنند. آمریکا نمی‌گوید که ما عهد شکنیم بلکه می‌گوید ما از این معاهده این را می‌فهمیم. البته یک معاهده بین المللی که چند کشور آن را امضا کرده‌اند نمی‌تواند به خاطر مخالفت یک رییس جمهور از بین برود.
اگرچه میخ توافق هسته‌ای در خلال تفاهم ایران و کشورهای طرف مذاکره‌اش محکم کوبیده شد تا حسن روحانی قدم اول را در بازگرداندن ایران به صحنه جهانی و عادی‌ سازی روابط تجاری محکم بردارد اما روی کارآمدن دونالد ترامپ در امریکا و دست رد به حامیان دیپلماسی برای پیگیری و حل مشکلات خارجی کشورش، اما و اگرهای جدی را در خصوص تعامل آینده تهران و واشنگتن و نحوه اجرای برجام به وجود آورده است. این خط و نشان‌های ترامپ علیه برجام در حالی بوده است که این سو در ایران مخالفان دولت روحانی بر سر راه اجرایی شدن برجام بارها چالش ایجاد کرده‌اند. مخالفانی که دولت یازدهم را به بی‌کفایتی متهم کرده و برجام را به مثابه ترکمنچای می‌دانند. با این حال آنچه این روزها به جدال دلواپسان ضد امریکایی در ایران با تندروهای واشنگتن در کنگره و همچنین تلاش راست گرایان افراطی کابینه ترامپ دامن زده است، نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری و فرصت روی کار آمدن چهره‌ای در ایران است که نگاهش با حامیان برجام زاویه داشته باشد. فرصتی که یک بار دیگر امید‌ها برای به بن‌بست کشاندن برجام را از سوی هر دو جناح داخل و خارج ایران پررنگ کرده است.
اما اکنون که نزدیک انتخابات است و این روزها این وعده های غیرکارشناسانه را به بازار حراج گذاشته اند پس چیز عجیبی به نظر نمی رسد که هر روز یکی وعده ای بدهد تا رای بیشتری را به دست بیاورند. علاوه بر آن همزمان با نزدیک شدن به روزهای سرنوشت ساز انتخابات، اظهارات نامزدها نیز داغ تر و تند تر شده و پیکان انتقاد ها را به سمت و سوی یکدیگر نشانه بروند و می دانند که نفی برجام بدون برنامه جایگزین به بیراهه رفتن است. در واقع وعده های انتخاباتی این روزها شده همچون مهریه که «کی داده و کی گرفته.»