نگاه «وقایع استان» به ایجاد طرح روستا تعاون در استان مرکزی/خوشا به حالت ای روستایی

سه شنبه ۱۳ خرداد ۹۶ شماره ۶۲۱
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
سال هاست که روستاییان بیش از گذشته تمایل دارند تا به شهرها مهاجرت کنند. همین امر یکی از معضلات و چالش هایی است که همواره مسئولان شهری و حتی کشوری با آن روبه رو بوده اند. عوامل بسیار زیادی بر رشد روند مهاجرت افراد از مناطق روستایی به مناطق شهری وجود دارد. غالبا زمانی که کشورها به سمت سیاست های اقتصادی گام برمی دارند و به صنعتی شدن شهرها می پردازند، روستاییان روانه شهرها می شوند.
این مهاجرت ها خود زیر سایه سیاست های غلط شکل گرفته و مشکلاتی فراوانی را به همراه دارد. دلایل اصلی و عمده ای که مردم روستا را به مهاجرت به شهر ها مجبور می سازد متنوع است. اما مهمترین آنها را می توان کاهش در آمد های خانوارهای روستایی، نبود امکانات بهداشتی، عدم وجود امکانات رفاهی و از همه مهمتر عدم دسترسی به امکانات لازم برای تحصیل فرزندان روستانشینان را برای مهاجرت به شهرها ترغیب می سازد. به عبارت بهتر عوامل متعددی در داخل روستاها حالت دفعی دارند و این در حالی است که عوامل و جاذبه های بسیاری مردم روستا را برای مهاجرت به شهرها تشویق می کند. ایران نیز پس از انقلاب اسلامی و دقیقا پس ازپایان جنگ تحمیلی و با آغاز روند سازندگی در کشور با مشکل مهاجرت مردم به شهر ها روبه روشد. مردم روستاها پس از اتمام دوران جنگ با مشکلات متعددی از قیبل خشکسالی، نبود امکانات کشاورزی مناسب، عدم همکاری و ارسال درست یارانه ها عملا مجبور به مهاجرت به شهرها شدند و این در حالی بود که پس از اتمام جنگ جمعیت شهر ها به شدت در حال افزایش بود و غالب شرکت ها و صنایع نیز در مناطق شهری بنا شده بودند.
از سوی دیگر وجود امکانات شهری و وجود امکان استخدام در بخش های خدماتی مردم روستاا را به سمت شهر ها کشاند. این موضوع تبعات بسیار متعددی را هم برای روستاها و برای مناطق شهری در پی داشت .در این مدت به طور دائم از تعداد روستاها و روستا نشینان کاسته شده و بر تعداد شهرنشینان افزوده شد.
این عوامل که به دنبال مهاجرت از روستا به شهر بیش از پیش به وقوع پیوسته، سبب شده تا در چند سال اخیر هر از چند گاهی مسئولان دم از طرح هایی بزنند تا بلکه بتوانند از میزان تبعیض میان زندگی شهری و روستایی که مهمترین عامل مهاجرت می باشند، بکاهند هرچند که به گفته بسیاری از کارشناسان این طرح ها در بسیاری از مواقع به بیراهه می روند و همچنان روستاها مورد بی مهری قرار می گیرند.
در کنار تمام این طرح ها که گاها موفق یا ناموفق بوده اند اما این روزها صحبت از طرحی می شود که گویا قرار است به اشتغال روستاییان کمک کند. کمتر از ده روز است که طرح روستا تعاون برای نخستین بار در روستای «مافی کندی» از توابع بخش مرکزی دهستان «کره سنی» شهرستان سلماس به ثمر رسید. این روستا که در فاصله ۲۳ کیلومتری شهرستان سلماس واقع شده ست اکثر اهالی آن در کنار فعالیت مجسمه سازی به کشاورزی نیز مشغولند.
جمعیت روستای مافی کندی بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۸۵۹ نفر است و در حال حاضر نزدیک به یک هزار نفر در این روستا ساکن هستند و جمعیت شاغل این روستا به مجسمه سازی مشغولند.
پس از آن زمزمه هایی از کلید خوردن این طرح در استان های خراسان جنوبی، فارس و… هم به گوش رسید اما همین چند روز پیش بود که مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی خبر از کلید خوردن این طرح در استان مرکزی داد و گفت: : اجرای طرح روستا تعاون در راستای تولید و اشتغال مناطق روستایی در این استان کلید خورد.
طرحی که به گفته وزیر کار و تعاون اجتماعی، علی ربیعی، الگویی مناسب برای توسعه مشاغل روستایی است. و آنطور که معاون نظارت زیربنایی و برنامه ریزی معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم هم گفته قرار است امسال ۵ هزار میلیارد تومان از محل تسهیلات بانکی و ۵ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح های اشتغال روستایی که با اولویت بندی طرح ها به اقتصاد روستاها کمک کند، اختصاص یابد.
مدیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی، محمد تقی آبایی هزاوه هم گفته این طرح در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حمایت از تولید و اشتغال و در راستای پیاده سازی برنامه اشتغال فراگیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و استفاده بهینه از ظرفیت ها و توانایی های اجرایی بخش تعاون در روستاها اجرا می شود.
وی بیان کرد: اجرای این طرح نقش موثری در توسعه و توانمند سازی تعاونی های روستایی، رونق اقتصادی، مشارکت سازمان یافته و کارآفرینی اقتصادی روستاییان در قالب مشارکت گروهی دارد.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی ادامه داد: این طرح در روستاهایی قابلیت اجرا دارد که با شاخص ها و معیارهای تعیین روستاهای مورد حمایت و مشمول اجرای ماده ۲۷ قانون برنامه مورد تایید مراجع ذیربط قرار گیرد و دارای مشخصاتی از قبیل داشتن بیش از ۵۰ خانوار ساکن، نرخ اشتغال معکوس، طرح هادی اجرا شده و مهاجر فرستی پایین و ضریب مشارکت پذیری بالا باشد.
آبایی هزاوه عنوان کرد: هدف از اجرای طرح روستا تعاون توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی روستاها است و فعالیت های توسعه ای روستا بــر مبنـــای بهره گیری از استعدادها و ظرفیت های موجود در روستا و یا عضویت ساکنان روستایی دنبال می شود.
وی گفت: موضوع فعالیت در این طرح در بخش تولید، تامین نیاز مشاغل، تامین نیاز محصولی، عمران و خدمات روستایی است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی اضافه کرد: سهم امسال اجرای طرح روستا تعاون در کشور یک هزار و ۹۴۷ روستا است که از این تعداد سهم این استان ۳۸ روستا در نظر گرفته شده است.
آبایی هزاوه عنوان کرد: اجرای این طرح در ۲ مرحله انجام می شود که سهم مرحله اول در استان مرکزی ۲۰ روستا و مرحله دوم ۱۸ روستا است.
وی گفت: بحث شناسایی و انتخاب روستاهای هدف و تهیه گزارش مزیت سنجی روستاهای هدف (تهیه نقشه راه توسعه روستا) در این استان در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی افزود: بر اساس ماده ۲۴ قانون برنامه ششم توسعه سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور ۲۵ درصد تعیین شده و بر اساس ماده ۲۷ قانون برنامه ششم توسعه، جایگاه روستاها باید در اقتصاد ملی مبنی بر تقویت اقتصادی پنج هزار روستا، ایجاد و توسعه ۵۴ خوشه کسب و کار روستایی و ساخت ۹۸ ناحیه صنعتی روستایی ارتقا یابد، حداقل یک میلیون و ۹۱۴ هزار فرصت شغلی در روستاها ایجاد و ۱۰۰ هزار نفر از روستاییان و عشایر تحت آموزش قرار گیرند.
اینکه این طرح قرار است تا چه میزان موفق باشند یا خیر مشخص نیست اما معاون امور تعاون وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی نوید این را داده که این طرح پایگاه فعالی برای ظرفیت های تولیدی و اشتغالی روستاها هستند که علاوه بر ایجاد اشتغال به رفع فقر و محرومیت در روستاها هم کمک می کند و از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر هم جلوگیری می کند.
حمید کلانتری با بیان اینکه امسال تلاش داریم با مشارکت تمامی استان ها، ۱۰۰۰ تعاونی در ۱۰۰۰ روستا ایجاد شود و ظرفیتهای اشتغال زایی در نقاط مختف را مهیا سازد، گفت: مانع جدی پیش روی ما نیست و تنها اگر تدابیر لازم برای دو یا سه موضوع اندیشیده شود، تحقق این مهم سرعت می گیرد.
امید است که طرح روستا تعاون موفق افتد اما نکته اصلی این جاست که روستاها از نیمه جانی به بی‌جانی رسیده‌اند و دیگر رمقی ندارند و اینکه ایجاد ساختار ذهنی برای ماندگاری روستاییان در روستاها کار لحظه‌ای نیست بلکه باید مطالعه و برنامه دقیقی نوشته شود و کادر اجرایی عالم و ماهر به کار گمارده شود.