نگاهی به وضعیت فناوری نانو در استان/حلال مشکلات

دوشنبه ۴ بهمن ۹۵ شماره ۵۱۳

همایون عرب
مسئول نهاد ترویج فناوری نانو دانشگاه آزاد استان مرکزی

یکی از برترین فناوری های نوینی که می تواند بسیاری از مشکلات رایج مردم و صنایع را به راحتی حل نماید فناوری نانو می باشد. با توجه به این که استان مرکزی یک قطب بزرگ صنعتی در کشور است، با مشکلات عدیده ای در صنعت خود دست و پنجه نرم می کند که می توان این مشکلات را به راحتی و با کمک علوم و فناوری های نوینی مثل فناوری نانو کامل حل نمود. فناوری نانو یا نانو تکنولوژی رشته ای از فناوری است که بخش های گسترده ای را در کلیه علوم اعم از علوم پایه، فنی مهندسی و … شامل می شود. از این نکته می توان به اهمیت فناوری نانو پی برد که فناوری نانو، زیست فناوری و فناوری اطلاعات سه ضلع تشکیل دهنده مثلث انقلاب سوم صنعتی در جهان هستند. حسب این اهمیت های استراتژیک بود که رهبری عظیم الشان انقلاب اسلامی که همیشه اولین حامی علم و نخبگان در کشور می باشند در سال ۱۳۹۳ در بازدید سالیانه خود از نمایشگاه فناوری نانو در سندی دست نوشته فرمودند “کار فناوری نانو به خواست خداوند پیش خواهد رفت و در بهبود زندگی مردم و اقتدار علمی کشور نقش خواهد آفرید “.
در جمهوری اسلامی ایران نیز حسب اهمیت موضوع رییس دولت وقت در سال ۱۳۸۲ با توجه به سفارش‌های مرحوم دکتر محمد تقی ابتکار که در آن زمان مشاور علمی و فناوری وی بود و همچنین با حمایت پروفسور غلامعلی منصوری استاد دانشگاه ایلینویز در شیکاگو که وی نیز از چهره های مشهور علمی دنیا می باشد، به اهمیت و جایگاه فناوری نانو و تاثیر به سزای آن در آینده علمی و صنعتی کشور پی برد و سریع دستور تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو را ابلاغ نمود . دکتر محمدرضا عارف نیز اولین رییس ستاد توسعه فناوری نانو در ایران شد.
در سال ۱۳۸۳ اولین برنامه ده ساله توسعه فناوری نانو در هیات دولت تصویب و بودجه مناسبی به ستاد توسعه فناوری نانو تخصیص داده شد .اولین شرکت نانوفناوری نیز در همان سال در کشور تاسیس گردید.
شعار اصلی ستاد توسعه فناوری نانو “ تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم” می باشد . برای تولید ثروت از علم لازم است ۴ زنجیر تولید علم، تولید فناوری، تولید محصول و در نهایت تولید ثروت به هم متصل گردند.
در کنار این زنجیره می بایست این موضوع را هم به یاد داشته باشیم که کسب سهم مناسب در بازارهای جهانی جز بر پایه فناوری های نوین مقدور نیست.
در استان مرکزی با توجه به این که این استان قطبی دانشگاهی و صنعتی در کشور می باشد، نیاز به توجه بیش از پیش به این گونه فناوری نوین می باشد. این نیاز ها می بایست مورد توجه مسئولین ارشد، نمایندگان و دانشگاه های استان باشد تا بتوان ۴ زنجیر رسیدن به ثروت و افزایش راحتی در زندگی مردم را راحت تر به هم اتصال داد .
زنجیر اول که تولید علم می باشد در دانشگاه ها و مراکز آموزشی محقق می شود. بدین گونه که در مرحله اول می بایست مراکزی با هدف ترویج و آموزش فناوری نانو تاسیس نمود.
با حمایت هایی که ستاد نانو از این مراکز انجام می دهد در کنار یک برنامه ریزی مدون می توان به آموزش هدفمند این فناوری در بین اعضای هیات علمی و دانشجویان پرداخت . در این دوره ها می توان اصول اولیه و شناخت این فناوری را به شرکت کنندگان اموخت و در پایان با برگزاری آزمون و مسابقات علمی افراد علاقه مند و نخبه را در این زمینه شناسایی نمود .در استان مرکزی در حال حاضر چندین مرکز آموزش و ترویج فناوری نانو وجود دارد که کارگاه های اموزشی زیادی را در این زمینه در سال های اخیر برگزار نمودند.
مرکز توسعه و ترویج فناوری نانو دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی ، دانشگاه اراک و دانشگاه صنعتی اراک تعدادی از مراکز فعال در این زمینه می باشند . در سالیان اخیر سه بار مسابقه و ازمون های مسابقه ملی نانو در استان به میزبانی دانشگاه ازاد اسلامی اراک برگزار گردید .
رتبه استان در قسمت تعداد شرکت کنندگان در آخرین مسابقه ملی فناوری نانو ازحدود ۲۶ به ۶ در کشور ارتقا نمود که جای بسی خوشحالی و امیدواری است .
ضمن تشکر از مسئولین محترم دانشگاهی که حمایت خوبی از برنامه های مرتبط با اموزش فناوری نانو داشتند، اعتقاد بر این است که میتوان با حمایت بیشتر رتبه استان را در این بخش ارتقا داد.
از راهکار های شناسایی هرچه بهتر نخبگان در این زمینه می توان به برگزاری کارگاه های اشنایی و اموزش فناوری نانو در فضای مدارس اشاره نمود .
شناسایی دانش اموزان نخبه و هدایت و اموزش های ویژه به انان قبل از ورود به دانشگاه ها مسیر پیشرفت را بسیار اسان تر می کند.
دور از ذهن نمی باشد که دانش اموزانی که با اطلاعات فراتری نسبت به این فناوری وارد محیط دانشگاه می شوند سریع تر از دیگران وارد بخش طراحی و ساخت محصولات مبتنی بر فناوری و دانش نانو شده و در نهایت زنجیره های تولید ثروت سریع تر تکمیل می شود. راهکاری دیگر اجرای برنامه های علمی و اموزشی مبتنی بر فناوری نانو در مراکز دانشگاهی خارج از مرکز استان می باشد .
استان مرکزی دارای شهرستان ها و بخش های زیادی می باشد . با توجه به این که پتانسیل علمی و نخبگان شناسایی نشده زیادی در شهرستان های استان وجود دارد، می بایست از لحاظ تقسیم عادلانه امکانات و حمایات علمی همانند مرکز استان به انها اهمیت داد و از نظرات نخبگانشان استفاده نمود.
همچنین همزمان با مرکز استان تمامی دوره های آموزشی و کلاس های فناوری نانو را در آنجا برگزار نمود. راهکار نهایی برای وصل حلقه دانشگاه و صنعت به یکدیگر و استفاده از فناوری نانو در صنعت برگزاری مراسم هفته فناوری نانو در دانشگاه ها و مراکز صنعتی استان می باشد .
در پایان ضمن تشکر از حمایت بی دریغ مسئولین محترم دانشگاهی استان از مسئولین محترم ارشد استانی ، نمایندگان محترم استان در مجلس شورای اسلامی و مدیران صنایع بالادستی استان تقاضای همکاری هرچه بیشتر با نخبگان و تیم ها و مراکز فعال در زمینه فناوری های نوین از جمله فناوری نانو، هوافضا، بتن، رباتیک صنعتی و … را داریم. به امید روزی که دانشجویان پر انگیزه و نخبگان جوان در تمامی شوراهای تخصصی و علمی استان حضور فعال داشته و از نظرات سازنده شان استفاده گردد.