نگاهی به وضعیت سلامت و بهداشت روان بانوان به بهانه «هفته ملی سلامت بانوان»/قربانیان ساختار بیمار

چهارشنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۶   شماره ۷۰۴

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

زنان بنیان و پایه اصلی خانواده و محور سلامتی و رشد در هر جامعه ای محسوب می شوند. سلامت این قشر از جامعه که بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند مورد غفلت واقع شده است، این در حالی است که سلامت یکی از با اهمیت ترین عوامل مــوثر در بهره وری خانواده و جامعه به حساب می آید و وجود آن در هر جامعه ای نشان از توسعه یافتگی در زمینه بهداشت می دهد.
با وجود پیشرفت دانش پزشکی اما همچنان گزارش ها از شیوع آرتروز، سرطان سینه، اضافه وزن، پوکی استخوان، اختلالات روانی، دیابت، بیماری قلبی، عروقی و…. در میان زنان خبر می دهد که امروز جامعه پزشکی نسبت به آن ابراز نگرانی کرده است هرچند که بخش اعظم این مشکلات ناشی از عدم آگاهی کافی این قشر از اهمیت توجه به روش های پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها ایجاد شده اما کارشناسان هشدار می‌دهند که تغییر سبک زندگی و عادات غذایی، تنزل وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ایرانی، شهرنشینی و حتی شیوه اشتغال در شیوع بیشتر بیماری‌های غیرواگیر در جامعه زنان ایرانی تاثیر مستقیم داشته است.
در همین راستا و با توجه به اهمیت جامعه نسبت به موضوع سلامت زنان از سال ۱۳۸۶ روز ۲۱ آذر مصادف با سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) روز ملی سلامت زنان نامگذاری شد و از سال ۱۳۸۷ مقرر گردید روز ملی سلامت زنان هرسال در ۲۸مهرماه برگزار گردد و به منظور حساس سازی جامعه هر سال یک شعار برای این روز در نظر گرفته شود و از سال ۱۳۸۹ این مناسبت به «هفته ملی سلامت زنان» تبدیل گردید و هر یک از روزهای هفته با مناسبت خاص و محورهای مشخص و موضوعات معینی نامگذاری گردید و پیام های لازم و ضروری بر اساس شعار سال اطلاع رسانی گردید.

 تغذیه و زنان
این روزها سبک زندگی به نسبت گذشته تفاوت چشمگیری پیدا کرده است و افراد در طیف وسیعی از موقعیت هــای اجتماعی و اقتصادی زنــدگی می کنند اما آنچه مسلم است موضوع محرومیت زنان در جامعه است که به طور طبیعی به دلیل تفاوت های بیولوژیکی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. حال آنکه زنان از دو دیدگاه متفاوت در خصوص تغذیه مورد توجه قرار دارند. اول تغذیه او و اهمیت تغذیه مناسب در دوران متفاوت که ناشی از تفاوت های بیولوژیک شامل، بلوغ، بارداری، شیردهی و یائسگی است باید درک شود و حمایت های لازم را از طرف خانواده و دولت برای سلامت و توانمندی خود دریافت کند، ازسوی دیگر زن به عنوان کلیدی ترین فرد در تغذیه افراد خانواده نقشی ویژه در سلامت خود، همسر و فرزندان دارد که سواد و آگاهی های تغذیه ای اوست که الگوی بیماری و سلامت جامعه را رقم می زند.

 بارداری و زنان
درکش شاید کمی مشکل به نظر آید اما بهترین احساسی که یک زن می تواند تجربه کند همان حس مادری است. بارداری و زایمان با وجود آنکه بر سلامت روان تاثیر بسزایی دارند اما در صورت عدم مراقبت صحیح از خود سبب بروز مشکلاتی چون کم خونی و ضعف جسمانی می گردد که غالب بانوان ایرانی بدان توجهی نمی کنند. مراقبت های تنظیم خانواده، بارداری، مشاوره و تغذیه مناسب در طول دوران بارداری، پرهیز از استرس ها و البته پیشگیری از بارداری زیر ۱۸ سال برای حفظ سلامت لازم و ضروری است. زنان در دوران بارداری باید بیش از هر زمان دیگری به سلامتی خود اهمیت بدهند زیر سلامتی یا بیماری آنها بر فرزندانی که به دنیــا می آورند تـــاثیر مستقیم می گذارد.

 اشتغال و زنان
شکی وجود ندارد یکی از مسائلی که سلامت روان زنان را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد، مسئولیت های متعدد آن ها در خانواده و در اجتماع است. ساعات کاری طولانی، تبعیض های جنسیتی حاکم بر فضاهای مردانه در اجتماع، دریافت نکردن حقوق مناسب با کار، تداخل وظایف زندگی خانوادگی و زناشویی با وظایف کاری، نبود حمایت های اقتصادی، شغلی و روانی از مهم ترین چالش هایی است که زنان شاغل را درگیر خود کرده است. واقعیت این است که زنان خانه دار ایرانی از مجموعه مشکلات و معضلاتی رنج می برند که حاصل ساختار و بافت فرهنگی – اجتماعی جامعه ماست.

 ورزش و زنان
بسیاری از مشکلات جسمی زنان ناشی از بی‌تحرکی است.این بی‌تحرکی بدلیل دسترسی نداشتن به امکانات ورزشی، نبودن فرهنگ ورزش در زنان و ممنوعیت انجام برخی از ورزش‌ها در مکان‌های عمومی است که سلامت زنان ایرانی را به خطر می‌اندازد.
زنان ایرانی برای دوچرخه سواری یا دویدن در خیابان‌ها و فضاهای باز دچار مشکلات قانونی یا فرهنگی هستند و دختران ایرانی کمترین امکان ورزش را در مدارس دارند. رعایت حجاب در مدارس، یا محصور بودن در میان دیوارهای بلند و کلاس‌های تاریک، آنها را از دسترسی به نور آفتاب هم محروم می‌کند. این در حالی است که شعار سالجاری «هفته ملی سلامت زنان» به ورزش اختصاص داده شده و با عنوان «ورزش نسخه رایگان سلامت زنان » اعلام شده است.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مرکزی هم گفته متاسفانه امروزه زنان جامعه ما در اقشار مختلف شاغل، خانه‌دار و حتی روستایی با معضل کم‌تحرکی مواجه هستند که به این سبب دفتر امور بانوان و خانواده استانداری از سال گذشته رسیدگی به نواقص زیرساختی تحرک جسمانی بانوان و فرهنگ‌سازی در این زمینه را در اولویت کاری خود قرار داده است.
به گزارش وقایع استان به نقل از تسنیم زهرا فرجی عنوان کرد: احداث پارک مادر برای بانوان شهر اراک یک نیاز جدی و مطالبه‌ای به حق است که علی‌رغم اذعان‌های بسیار شهردار سابق کلانشهر اراک در مورد افتتاح نخستین فاز از این پروژه در اردیبهشت ماه امسال هیچ اقدامی نشد و به این سبب از اعضای شورای شهر دوره پنجم درخواست داریم که با جدیت به این مسئله بپردازند.

 بهداشت روان و زنان
برخی اختلالات روانی در زنان شایع تر است. در حالی که مردان میزان بالاتری از اوتیسم، اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی و اعتیاد به الکل را دارا هستند اما مشکلات شایع تر روانی در زنان همچون افسردگی، برخی ترس ها و استرس های خاص و همچنین اضطراب پس از سانحه در زنان بیشتر از مردان وجود دارد.
کارشناسان می گویند دو عامل اساسی که بر بهداشت روان زنان تاثیر می گذارد ورزش و تغذیه است که توصیه می شود حداقل ۳۰ دقیقه در روز به ورزش اختصاص داده شود. خوردن یک غذای جامع و مقوی سرشار از ویتامین های مورد نیاز، مصرف مقدار زیادی از سبزیجات و… در برنامه غذایی قرار گیرد. رئیس سازمان بهزیستی کشور هم چندی پیش از شیوع اختلالات روانی زنان بیش از مردان خبر داده بود. حال آنکه کارشناسان لباس شیک پوشیدن و خوابیدن حداقل هفت ساعت در شبانه روز را راهی برای سلامت روان زنان عنوان کرده اند. اولین گام برای ارتقای سلامت روان زنان این است که برای زنان همانند مردان حق و حقوق عادلانه قائل شد. زنان در ایران اما تابع سیاست‌های غلط، قوانین ناکارا و فرهنگ تبعیض‌آمیز در معرض مشکلات سلامتی هستند. سلامت زنان اما تنها به نامگذاری یک روز و یا هر چند ماه و چند سالی یک بار معاینه توسط متخصص زنان و انجام چند آزمایش و سونوگرافی و پاپ اسمیر خلاصه نمی شود، بلکه شناخت عوامل آسیب زا برای زنان و از بین بردن این عوامل یا دور نگه داشتن آنها از عواملی که می تواند سلامت جسمی و روانی آنها را به خطر بیندازد، فراهم کردن بستر مناسب برای فعالیت بیرون از منزل در کنار وظایف خانوادگی، ایجاد امکانات رفاهی اجتماعی برای رفع خستگی و فرسودگی زودرس زنان و از همه مهمتر آموزش خانواده ها و همسران برای همراهی و همدلی بیشتر با زنان و مراقبت از سلامت آنان می تواند ما را به این هدف یعنی «سلامت زنان» نزدیک تر کند.