نگاهی به نقش مثبت شبکه های اجتماعی درجامعه ایرانی/عقب نمانید

دوشنبه ۱۶ مرداد ۹۶   شماره ۶۴۸

***

وقایع استان

مهرداد یاری

***

بچه بودیم و خواب مان نمی برد بزرگتر ها هم همیشه یک نسخه برای مان می پیچیدند که درصد خطای آن نزدیک به صفر بود، قصه!
قصه و داستان تعریف کردن برای بچه ها حتما جواب می داد و یک جورایی مثل قرص خواب بود چرا که در آسایش و سادگی آن زمان ها خوابیدن کـار ساده ای بود. «یکی بود یکی نبود غیر از خدا هیچکس نبود» همین را که می گفتند ما زور می زدیم که برویم به همان دوره ای که غیر از خدا هیچکس نبود و هرچه به گذشته برمی گشتیم ساختمان ها، لباس ها، وسایل نقلیه، شهر ها و … ساده و ساده تر می شد و تا آنجایی پیش می رفتیم که وارد یک فضای خالی و یک حالت خلسه می شدیم. وقتی از این حالت بیرون می آمدیم در می یافتیم که ساعت ها خوابیده ایم.
الان قضیه فرق کرده است، وقتی جایی می شنویم یکی بود یکی نبود … دیگر نیازی نیست آن همه عقب برویم که از فرط خستگی، ذهنمان بیهوش شود چرا که برای ما همین یک دهه قبل همان زمانی است که غیر از خدا هیچ کسی نبود، منظورم وقتی است که ما بودیم و تلویزیون و دنیایی که در آن بود. البته تلویزیون از دنیای به این عظمت تنها چند بخش را در قالب سه شبکه پوشش می داد؛ اخبار، معنویات، فیلم سینمایی، فوتبال و برنامه کودک و نوجوان.
محدود بودن شبکه های تلویزیون قدرت اثرگذاری آن را در حد پایین نگه می داشت و به تغییر سبک زندگی مردم و همچنین آگاه سازی اقشار جامعه کمک نمی کرد، بازار شایعه و خرافات چنان گرم بود که مردم علم و منطق را در رده بعدی قرار می دادند تا آنجا که دعانویس ها و رمال ها از پزشک ها بیشتر مورد اعتماد بودند. در چنین دنیایی بودیم که یکدفعه وارد دنیای متفاوتی شدیم گویی کسی یقه مان را گرفت و پرت مان کرد توی بهشت. با ورود گوشی های هوشمند و آشنایی مردم با شبکه های اجتماعی دنیای مان تغییر اساسی کرد و آنچنان وسیع شده است که دیگر با هیچ قصه و داستانی خواب مان نمی برد مگر اینترنت تمام یا قطع شود.
همه خواستنی ها در دسترس اند و دیگر نیازی نیست برای نشان دادن خودتان حتما به پایتخت بروید و کلی کارها و شرایط عجیب و غریب تجربه کنید و بعد از کلی آزمون و خطا و صرف هزینه و عمر گرانبها تازه متوجه می شدید آیا بشود، آیا نشود که در اغلب موارد آیا نشود برایتان رقم می خورد و کلی سرخوردگی و ضرر برای تان می ماند. اما به لطف شبکه های اجتماعی ارتباط ها چنان نزدیک و گسترده شده است که می توانید به راحتی با الگوی زندگی تان صحبت کنید و مشورت بگیرید حتی اگر چندین هزار کیلومتر از شما دور باشد و شهرتش عالم گیر .
یوسف که دندانپزشکی جوان است در این باره می گوید: «ما کودکی و جوانی مان در گیر و دار جستجوی برنامه مورد علاقه و یا ور رفتن با آنتن برای صاف و بی برفک دیدن فوتبال تباه شد. خوشحالم که الان اوضاع بهتر شده و می شود به تخصصی ترین برنامه ای که نیاز دارم به راحتی دست پیدا کنم. بچه ها و جوان های نسل جدید قدر موفقیت شان را باید بدانند.»
چه موافقان بخواهند و چه مخالفان نخواهند موج سازی بارزترین ویژگی وجود شبکه های اجتماعی می باشد. دیگر هیچ حقیقتی بر کسی پوشیده نمی ماند و آگاهی مردم بالا رفته است تا جایی که کلاه سرشان نمی رود و به سرعت همه چیز را به هم می گویند. دیگر این طور نیست که اتفاقات خوب و بد به سادگی رخ دهند. مردم در برخورد با انحرافات و تشویق از نیکوکاری ها گسترده نظر داده و واکنش نشان می دهند. موافقت و مخالفتشان مشخص است و نظر مردم با صرفه هزینه و زمان کم به دست می آید و قابل مشاهده است.
دیدن دنیا مردم را آگاه تر ساخته که این سطح انتظارات را به شدت بالا برده است و مسئولین مدام برای ارائه ی کیفیت بیشتر تحت فشار هستند که این فرایند خوبی است و تاثیر حداقلی اش را می توان در ارتقای شبکه های صدا و سیما دید. از اول انقلاب تا قبل از دهه ۹۰ به زحمت به ۵یا ۶ شبکه رسیده بود، به یکباره و در عرض چندسال به بیست و اندی شبکه رسیده است و اغلب شبکه ها به صورت تخصصی تر دنبال می شوند و گستردگی برنامه ها و کیفیت آن ارتقا یافته و توان تاثیرگذاری آن بسیار بالا رفته است.
بالا رفتن سطح انتظارات بهترین نتیجه ی حاصل از وجود تلگرام، اینستاگرام، واتس آپ و … که در این گزارش به اختصار «تلگستاگراپ» می خوانیم، بود. شبکه های اجتماعی بهترین اسمی است که می شد برای این فضا انتخاب کرد. در گذشته اینترنت و مزایای آن چه از نظر مالی و چه از نظر آگاهی استفاده از آن در اختیار عده ی کمی بود ولی حالا در بین اجتماع و به سهولت قابل دسترس است. وقتی تمام مکالمات و نقل و انتقالات این فضا سند و مدرک قانونی حساب می شود هیچ گاه مجازی نام مناسبی برای این فضا نیست.
ماهیت «تلگستاگراپ» بی طرف بودن آن است. یعنی این شما هستید که به آن سمت و سو می دهید و انتخاب می کنید در چه موقعیتی قرار بگیرید. این بسیار هیجان انگیز است که تمام دنیا پیش چشم شماست و شما می توانید مثل انتخاب غذای مورد علاقه تان از منو رستوران نیاز مورد علاقه تان را انتخاب کنید، عکس، فیلم، مطالب، گفت و گو و … حتی اینکه در چه زمینه ای باشد اجتماعی، سیاسی، ورزشی یا هر زمینه دیگر.
شبکه ی اجتماعی برای این است که ما هرچه هنر و توانایی برای عرضه داریم را نشان دهیم. تا از این طریق با صرف هزینه و زمان کم به موفقیت برسیم و ما هم مثل افراد مشهور جهان طرفداران خاص خودمان را داشته باشیم تا در کنار هم بیشتر از زندگی لذت ببریم.
در این بین طبیعی است که عده ای وسیله را هدف خود قرار داده و هرچه دارند را عرضه کنند تنها برای دیده شدن. اهمیت آن چنانی هم ندارد که از خصوصی ترین مسائل شخصی خود و بقیه باشد تا مطرح کردن زشت ترین عقاید و البته موضوع بزرگ، کوچک، ناشناخته و مشهور نیز ندارد. این اشتباه تا آنجایش می رود که شاید آسیب آن تا حد ضربه زدن به دکوراسیون چهره و عقاید نیز باشد. جای تاسف دارد وقتی می بینیم طرفداران این سبک آدم ها کم نیستند. این نشان می دهد برای آن عده آگاهی بالا رفته اما فرهنگ نه. مشخص ترین مثال برای این موضوع کسی است که چهار و نیم میلیون طرفدار اینستاگرامی دارد که اغلب نوجوان هستند و اصطلاحا روی مخ ترین آدم حال حاضر ایران است و نیاز ما برای ساختن تصویری روشن مختص به این مطلب از طریق تهیه گزارش را مرتفع کرده است.
این فضای منفی در برابر فواید «تلگستاگراپ» مثل یک نقطه ی سیاه در یک صفحه ی سفید است و نیازی نیست که مردم و مسئولین روی آن مانور دهند چرا که هر جامعه ای یک سری ضد ارزش خواهد داشت .
با وجود شبکه های اجتماعی، تصویر روشنی از زندگی در ایران و جهان برای مردم به دست آمد و مردم به جایگاه خودشان در سطح جامعه نزدیک شده اند، حالا می دانیم ما چه جایگاهی در جهان داریم و به سرعت در حال پیشرفت هستیم از درخشش ورزشکارهایمان گرفته تا مقام های سینمایی و دیپلماسی جهانی و … .
وقتی از بالاتر به گستردگی شبکه های اجتماعی نگاه می کنیم می بینیم میزان استفاده ما از این فضا بسیار کم است و عمده استفاده مردم ایران از جنبه سرگرمی آن است. در حالی که در نقاطی از دنیا کسب و کار های جدی در این فضا قرار می گیرد و کارهای زمان بر اداری از این طریق بسیار بسیار سریع انجام می شوند و در کل استفاده از حداکثر این فضا باعث سریع شدن آن کشور می شود که متاسفانه ما فعلا در این زمینه کشور پر سرعتی نیستیم و حتی سهم مان از پهنای این فضا باند مختصری است که به نحوی فقط برای سرگرمی مناسب است.
«تلگستاگراپ» و خانواده اش بهترین فرصت برای شروع هیجان انگیز ترین رقابت ما در سطح جهان است، مواظب باشید عقب نمانید!