نگاهی به فیلم « قهرمانان کوچک» به بهانه اکران در سینما عصر جدید اراک/کودکان غریب

چهارشنبه ۳ آبان ۱۳۹۶   شماره ۷۰۹

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

در هیاهوی سینمـــای سال های اخیر ایران می توان به وضوح دید که سینمای کودک و نوجوان بسیار مهجور مانده است. تولید انگشت شمار فیلم ها در این حوزه و استقبال کم مخاطب از آن ها نشان می دهد که سینمای ایران از سال های اوج خود در این ژانر بسیار فاصله گرفته است. «دونده»، «باشو غریبه کوچک»، «بچه‌های آسمان»، «کلاه قرمزی و پسرخاله»، «شهر موش‌ها»، «بدوک»، «قصه‌های مجید» و «خواهران غریب» از جمله تولیدات دهه های ۶۰ و ۷۰ سینمای کودک ایران بود که اغلبشان تبدیل به فیلم های ماندگار سینمای ایران شده اند.
همانطور که گفته شد در یک دهه گذشته اتفاق خارق العاده در سینمای کودک ایران نیفتاده بود بغیر از برگزاری جشنواره فیلم های کودک و نوجوان که اغلب آثار نمایشی در آن نیز در گیشه هرگز موفق نبودند. در چند ما اخیر دو فیلم در این ژانر توانستند دوباره چراغ این بخش را روشن کنند و یک بارقه در این بی توجهی ها باشند. در سینمای جهان هم اکنون پرفروشترین آثار مربوط به ژانر کودک است از انیمیشن های مختلف گرفته و داستان هایی با شخصیت های فانتزی و خیالی تا بازسازی افسانه ها و… .
اکران فیلم «بیست و یک روز بعد» در ماه گذشته دوباره ما را به یاد فیلم های تولیدی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان انداخت و بعد از آن نیز اکران این روزهای فیلم « قهرمانان کوچک» این امید را به وجود آورد که می شود در این ژانر نگاه جدی و حرفه ای را دنبال و مخاطب را نیز به دیدن آن ترغیب کرد.
این فیلم هم اکنون در سینما عصر جدید اراک نیز بر روی پرده است و در کنار فیلم های محبوب سینمای ایران با تم های اجتماعی چون « زرد»، «ملی و راه های نرفته اش»، « خانه دختر» و « ایتالیا ایتالیا» که تمام توجه ها، نقدها و نوشته ها را به خود جلب کرده اند در حال اکران است. فیلمی که قطعا نیاز به تبلیغات بیشتری برای دیده شدن داشت. اما با وجود همین این فیلم مخاطبان خود را دارد و توانسته هم کودکان و هم خانواده هایشان را با خیالی آسوده روبه روی پرده عظیم سینما بنشاند.
فیلم قهرمانان کوچک در مورد چند کودک است که در پی حل یک چالش هستند. چالشی که کودکانه نیست و اتفاقا دستمایه بسیاری از فیلم های اجتماعی است. کودکان به مسئله بیکاری و مشکل اقتصادی از زاویه دید خود نگاه می کنند و می خواهند با همان فاکتورهای کودکانه شرایط را تغییر دهند و اتفاقا موفق هم می شوند.
قهرمانان کوچک روایت چند کودک هفت تا یازده ساله است که اهل ورزش هستند و تکواندو کار می کنند. این چهار کودک یک وجه اشتراک دیگر دارند اینکه پدرانشان در یک کارخانه تولید لوازم التحریر کار می کنند که به دلیل عدم استقبال از لوازم التحریر ایرانی و قبضه بازار توسط محصولات وارداتی این کارخانه بازدهی ندارد و در آستانه تعطیلی است. بنابراین این چهار کودک برای جلوگیری از بیکاری پدرانشان تصمیم می گیرند افرادی که لوازم التحریر قاچاق وارد می کنند را تعقیب کنند و در این تعقیب و گریز اتفاق ها و ماجراهایی روی می دهد.
واکنش های مخاطبان به ویژه پدران و مادران بعد از دیدن فیلم نشان می دهد که این فیلم مسیر خود را به درستی رفته است و توانسته یک کمدی موفق رزمی باشد و به زعم بسیاری شان یک فیلم سالم و در عین حال آموزنده و آن ها را به اهمیت مسائلی چون خرید تولیدات ایرانی ترغیب کرده است.
این فیلم را «حسین قناعت» ساخته است که قبل از این تجربه ساخت فیلم های ژانر کودک چون «دزد و پری» را نیز داشته است. او در این فیلم به درستی از عناصر سینمای کودک چون مبارزه مستقیم خیر و شر استفاده کرده است و در خلال این مبارزه پیام خود را که چند سالی است پیرامونش زیاد گفته و شنیده می شود، انتقال داده است.
در بخش محتوا و انتقال پیام «قناعت» به خوبی عمل کرده است او مــولفه های سینمای کودک را می شناسد و با قرار دادن دو قهرمان از دنیای بزرگسالان در کنار کودکان به جنگ بدی ها می رود. (حضور یوسف کرمی با عنوان خود نقطه مثبتی است و در باور پذیر بودن فضای رزمی فیلم نیز موثر است)
شخصیت های کودک داستان نیز توانایی هایی دارند آن ها باهوش هستند و ورزش را به صورت حرفه ای دنبال می کنند. در این میـــان نیز شخصیت های خیالی و قدرت های ماوراطبیعی نیز به کمک خوبی ها می آید. این ها عناصری است که سال هاست در سینمای کودک جهان از آن برای جذابیت فیلم استفاده می شود.
ورزشکار بودن این کودکان به عنوان الگو برای مخاطب کودک و نوجوان جذابیتی دارد که می تواند اهمیت ورزش را برای آن ها بیشتر کند وقتی که می بینند این قدرت جسمانی در موفقیت آن ها موثر بوده است.
از طرفی بهانه روایت فیلم که کارخانه تــولید لوازم التحریر است نکته سنجی خوبی بهمراه دارد. لوازم التحریر بخش جدایی ناپذیری از زندگی کودکان و نوجوانان است همین آشنایی با این محصول باعث می شود مخاطب کودک و نوجوان ناخواسته ذهنش با این چالش همراه شود مثلا که همان مدادی که در دست دارد چه داستان هایی می تواند داشته باشد، حالا فرض کنید این کارخانه فیلم کارخانه تولید مواد غذایی و یا تولید خودرو بود در این صورت این قرابت و نزدیکی هرگز برای کودک به وجود نمی آمد.
تلاش قهرمانان فیلم برای رونق محصول آشنای دنیای کودکان باعث می شود که اهمیت تولید داخلی برای مخاطب کودک و نوجوان بیشتر شناخته شود.
نکته بعدی کمدی و موقعیت های خنده آوری است که در فیلم گنجانده شده است خصوصا زمانی که شخصیت هـای منفی فیلم در مقــــابل شخصیت های مثبت قرار می گیرند و با بلاهتشان از آن ها شکست می خورند. همچنین گاهی این شخصیت های بزرگسال هستند که به دلیل سادگی و صداقتشان در برخی لحظات باعث ایجاد خنده در فیلم می شوند.
هرچند تاکید کارگردان بر تمرکز فیلم در حمایت از تولید ملی و فرهنگ سازی در این بخش است ولی نکات دیگری چون ورزش کردن، استفاده مناسب از دنیای مجازی و … در این فیلم گنجانده شده است.
استفاده از کودکانی که خود رزمی کار هستند در کنار یوسف کرمی و حضور بازیگرانی که در ژانر کمدی شناخته شده هستند این فیلم را برای دیدن ارزشمند می کند. در این فیلم برزو ارجمند، بهنوش بختیاری، بیژن بنفشه‌خواه، آناهیتا همتی، ارژنگ امیرفضلی و امیرکیان عبدی، یاس نوروزی، پارسیا شکوری و عرفان برزین ایفای نقش کرده اند. هرچند که ساخت یک یا دو فیلم را نمی توان رونق سینمای کودک ایران و دلیل خروج آن از رکود دانست و قطعا این ژانر همچنان به حمایت و توجه نیاز دارد.