نگاهی به فیلم جامه دران/ جامه ای زنانه بر قامت سینمای ایران

شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۴   شماره ۳۱۹

گروه فرهنگی:
جامه دران نام فیلمی است که این روزها در سینما فرهنگ اراک در حال اکران است. این فیلم اولین فیلم حمیدرضا قطبی یک فیلم اقتباسی از رمانی به همین نام از ناهید طباطبایی است که بازنویسی آن توسط ناهید طباطبایی و حمیدرضا قطبی انجام شده است.
داستان فیلم در مورد زنی بنام شیرین است که پس از سالها به ایران بر می گردد تا در مراسم ختم پدرش که از دنیا رفته شرکت نماید. اما وی در این مراسم متوجه می شود که رازهایی درباره پدرش از او مخفی مانده که ریشه در گذشته دارد…
این فیلم در سه اپیزود روایت می شود که هر کدام از اپیزودها به داستان یک زن می پردازد، زن هایی که در ارتباط تنگاتنگ گذشته و حال شیرین هستند. در واقع یک ماجرا از منظر سه زن در برهه های مختلف زمان بیان می شود.
ماجرا توسط شیرین (مهتاب کرامتی)، مه‌لقا (پگاه آهنگرانی) و گوهر (باران کوثری)، در سه اپیزود مجزا، برای مخاطب ترسیم می‌شود و نشان می‌دهد که چطور همان یک واقعه، زندگی این سه زن را دستخوش تغییر می‌کند.
اپیزود اول درباره حضور زنی به نام شیرین است که متوجه رازهایی از زندگی اش می شود. اپیزود دوم درباره زندگی مه لقا همسر مردی ارباب زاده (مصطفی زمانی) است که علیرغم علاقه اش به فرزند بچه دار نمی شود و شوهرش تمام تلاشش را می کند تا او را از این نگرانی برهاند و در نهایت دختری که از همسری دهقان زاده دارد را برای خوشحالی همسر هم طبقه خود از او می گیرد و اما اپیزود سوم در این بخش ما شاهد زندگی زنی از طبقه پایین جامعه هستیم دختری که روزی به دلیل فرار ارباب زاده از سربازی به عقد او در می آید و از او نیز صاحب دختری می شود.
شاید بتوان گفت جامه دران با توجه به اینکه از یک داستان اقتباس شده فضای قصه گویی خود را حفظ کرده است و به این قصه‌گو بودن فیلم تا پایان وفادار می‌ماند، مسئله ای که این روزها در سینمای ما کمتر دیده می شود.
در واقع این فیلم از به حاشیه رفتن فیلمنامه با پایان های باز و مسائلی از این دست که رفته رفته در سینمای ایران در حال فراگیر شدن است جلوگیری می کند. اما آیا این ویژگی به تنهایی برای اینکه « جامعه دران » اثری مناسبی برای تماشا باشد کافی است؟
مسئله این است که فیلمنامه دیدگاه محدودی درباره سوژه اش پیدا می کند و نمی تواند آنها را به خوبی پرورش دهد. در واقع آنچه که فیلمنامه از زندگی این سه زن در اختیار مخاطب قرار می دهد، جز تکرار مکررات سینمای دهه ی شصت ایران و تا حدودی اوایل دهه ی هفتاد، نیست.
گره گشایی در فیلم بسیار زود اتفاق می افتد و داستان در اپیزودهای دوم و سوم به نقل قصه های کلیشه یا ارباب رعیتی می پردازد، داستانی که ما را ناخواسته به یاد سریال هایی از این دست چون « پس از باران» می اندازد.
فیلم حتی در بازی ها هم نتوانسته موفق عمل کند بازی مهتاب کرامتی بسیار ناامیدکننده است و تکرار بازی های خود در سال های اخیر را دارد، بازی دیگر بازیگران نیز همان تکرار گذشته است به غیر از باران کوثری که توانسته از قالب کلیشه ای بازی های اخیر خود در سینما و تئاتر بیرون بیاید و نقش زنی رنجور را بازی کند که البته قابلیت های نقش هم در آن بی تاثیر نبود.
مصطفی زمانی (پدر شیرین) با وجود اینکه بعنوان حلقه اتصال این سه اپیزود بوده ولی در نهایت حضور کمرنگی دارد و بازی تاثیرگذاری ندارد و همین اثر را به یک فیلم کاملا زنانه تبدیل کرده است.
البته نباید از جسارت کارگردان فیلم اولی به دلیل انتخاب یک فیلم سخت گذشت هرچند جامه دران می توانست فیلمی بالاتر از متوسط باشد.