نگاهی به تاثیرات خنده در سلامت جامعه به بهانه راه اندازی اولین باشگاه خنده در استان/آنقدر سیر بخند که غم ها نباشند

سمیه انصاری فر

***

هر چند وقت یکبار آماری نگران کننده از شیوع افسردگی، ناامیدی و افزایش خشونت در کشور شنیده می شود و در مورد اثرات منفی آن در زندگی شخصی و اجتماعی سخن به میان می آید. در جامعه ای که غم بیشتر از شادی بر آن سایه افکنده انسان هایی زندگی خواهند کرد که هم از لحاظ روحی و هم جسمی دچار مشکلات عدیده هستند. یک نگاه اجمالی به شرایط امروز جامعه ما و نگرانی های اقتصادی، اجتماعی و … که با آن دست به گریبان است نشان می دهد که فرصت برای غم، اندوه، حسرت و ترس از آینده بیشتر از شادی و امید است؛ شاید در این روزها کارکرد ضرب المثل «خنده بر هر درد بی درمان دواست» فراموش شده باشد زیرا خنده مستمر از زندگی ها رخت بربسته است. اما بهتر است از کنار این جمله کوتاه به راحتی نگذریم زیرا در شرایط کنونی همچون اکسیری شفابخش و مسکنی قوی عمل می کند. تحقیقات پزشکی نشان داده است که خندیدن و شادی تاثیرات مثبتی در سلامت روح و جسم دارد و شاید بتوان گفت یکی از درمان های جدی برای سلامت افسردگی و پیشگیری از بیماری هاست. این مسئله سال هاست که از سوی محققان و دانشمندان مورد بررسی است و نتایج آن ها روز به روز بر صحت این ضرب المثل نزدیک و نزدیک تر می شوند.
به گزارش وقایع استان به نقل از مهر، بر اساس نتایج تحقیقی که پژوهشگران دانشگاه مریلند انجام داده اند، خندیدن برای جسم و جان بسیار مفید است. تیم «مایکل میلر»، مدیر مرکز کاردیولوژی پیشگیرانه این دانشگاه دریافتند که فواید تکان خوردن در اثر خندیدن با صدای بلند به مدت دو ساعت برای یک فیلم کمدی برابر با اثرات مثبت نیم ساعت ژیمناستیک است. میلر در این خصوص توضیح می دهد: «درست خندیدن موجب رها شدن اندروفین در مغز می شود و این ماده حس خوب بودن را پخش کرده، گردش خون و تنفس را بهتر و فشار خون و ضربان فلب را تنظیم می کند.»
مدت‌هاست که دانشمندان از فواید فراوان خندیدن برای بدن و روح انسان می‌گویند البته نه خنده‌ای که تنها چند ثانیه به طول انجامد. برای بهره بردن از فواید خنده باید مدت طولانی و به گفته برخی متخصصان ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، خندید.
دویچه وله هم در مقاله ای به نکات مختلفی در مورد اثرات خنده اشاره کرده و نوشته است: به هنگام خندیدن ۱۷ ماهیچه در صورت و ۸۰ ماهیچه در دیگر نقاط بدن به حرکت درمی‌آیند، خندیدن فرایند سوزاندن کالری در بدن را تقویت کرده و به آن شدت می‌بخشد، در هنگام خندیدن انسان به طور خودکار عمیق‌تر نفس می‌کشد و به این ترتیب میزان اکسیژن بیشتری وارد خون می‌شود. به هنگام خنده گردش خون در قلب و سراسر اندام‌ها شدت بیشتری می‌گیرد و برای همین نیز برخی توصیه می‌کنند، صبح‌ها پس از برخواستن از خواب تا جایی که می‌توانید با قدرت بخندید.خنده دشمن استرس و نگرانی است. ترشح هورمون‌های استرس‌زا نظیر آدرنالین و کورتیزول به هنگام خنده شدید، کاهش می‌یابد. خنده موجب بهبود روند درمان اندام‌های آسیب‌دیده در بدن می‌شود. به هنگام خنده شدید مقداری هورمون موسوم به هورمون‌های شادی‌آور ترشح می‌شوند که برای نمونه به روند بهبود بیماری‌هایی نظیر افسردگی کمک می‌کنند. طبق مطالعات متعدد انجام شده، یک خنده شدید و طولانی حتی می‌تواند موجب کاهش درد و تقویت سیستم ایمنی بدن شود. چنانچه فرد افسرده یا غمگین باشد، بدن وی درد را به میزان بیشتری احساس می‌کند. خنده باعث آرامش می‌شود. زمانی که به خنده شدید می‌افتیم، غالبا احساس شادمانی بیشتری می‌کنیم و به ذهن‌مان استراحت می‌دهیم. پس از به اصطلاح فروخوابیدن هیجانِ خنده، بدن همچنان آرامش دارد. شریان‌ها گشاد می‌شوند، فشارخون همچنان کاهش می‌یابد و وضعیت آرامش غالب می‌شود. به هنگام اضطراب یا خشم، یک خنده کوتاه می‌تواند تاثیری معجزه‌آور داشته باشد چراکه خنده موجب می‌شود افکار به سمت دیگری رانده شود.
تحقیق‌های اخیر، به صراحت نشان می‌دهد که خنده به‌ جز در مسائل روحی، روانی و جسمانی، در بعدهای اجتماعی نیز بسیار تأثیرگذار بوده است. یکی از علت‌های معمول افسردگی، جدایی از جامعه و پایین آمدن ارزش‌های اجتماعی در خانواده و فرد است.
این فواید باعث شده تا هم اکنون در دنیا کلاس ها و باشگاه هایی برای خنده و شادی دایر شود. در دانشگاه سوربن نیز کلاس های خنده کم نیستند. در این دانشگاه معروف پاریس، یک مدرسه خنده با عنوان Sorbonne drolatique (سوربون خنده دار) تاسیس شده که هدف آن بهتر کردن شرایط جامعه و زندگی است.
همچنین به منظور رها کردن روح و روان از استرسهای روزانه، دانشگاه École Française du Rire et du Bien-etre در لیون کارگاه هایی را برگزار می کند که در آنها تکنیک های لودگی، تحریک خلاقیت در خنداندن و متدولوژی خوش خلقی آموزش داده می شود.
تاریخچه این کلاس ها و باشگاه ها به هند باز می گردد. اولین باشگاه خنده در دنیا توسط یک پزشک هندی به نام «مادان کاتاریا» در سال ۱۹۹۵ ابداع شد. دکتر کاتاریا با آگاهی از سودمندی‌ها‌ی بی‌شمار خنده، روش یوگای خنده را پدید آورد تا به کمک آن مردم بتوانند با انجام چند تمرین ساده از این سودمندی‌ها بهره‌مند شوند. در این روش برای برانگیختن خنده نه از لطیفه و شوخی استفاده می‌شود و نه از هیچ ابزار دیگری که بر قریحه‌ی شوخ‌طبعی انسان متکی است. تمرینات یوگای خنده بسیار تأثیرگذار و دگرگون‌کننده و در عین حال ساده و آسان است. این تمرین‌ها باعث اکسیژن‌رسانی گسترده به سلول‌های بدن می‌شود و نقش کارسازی در کاهش استرس و تنش دارد. روش این نوع ژیمناستیک، با تمرینات خنده، حرکات کششی و تلفظ کلمات با صدای بلند برای دستیابی به نفسهای عمیق کار می کند. تمرین یوگای خنده در محل‌هایی به نام «باشگاه خنده» اجرا می‌شود. امروز بیش از ۷۰۰۰ باشگاه خنده در بیش از ۱۰۰ کشور دنیا برپاست. در دانشگاه های معتبر دنیا نیز شاید و خنده بسیار مورد توجه است. در ایران نیز بیش از ۱۵ سال است که این باشگاه راه اندازی شده است. هر چند که به نظر می رسد هنوز اهمیت این مسئله از سوی سازمان ها و ارگان های متولی خیلی جدی گرفته نشده است.
با توجه به تجربه موفق باشگاه های خنده در دنیا و ایران هم اکنون ایده راه اندازی این باشگاه در یکی از شهرهای استان مرکزی مطرح شده است.این باشگاه برای اولین بار قرار است در شهر ساوه راه اندازی شود. به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا، مسئول مرکز آموزش شهروندی شهرداری ساوه گفت: همزمان با فرا رسیدن هفته سلامت و آغاز اعیاد شعبانیه اولین باشگاه خنده استان مرکزی در ساوه دایر می‌شود.
اصغر تنهایی با اعلام این خبر اظهار کرد: باشگاه خنده به همت جمعی از ورزشکاران و هنرمندان ساوجی با هدف ایجاد شادابی، نشاط و پویایی جامعه راه اندازی و به گونه‌ای برنامه‌ریزی خواهد شد که دوره‌های مختلف سنی بتوانند از خدمات آن بهره مند شوند.
وی افزود: اجرای برنامه‌های ورزش صبحگاهی و نرمش با مشارکت اکیپ پیاده‌روی و ورزش صبحگاهی شهر ساوه و نیز اجرای نمایش‌های طنز با هدف تقویت نشاط و شادابی در اول صبح از اهداف راه‌اندازی این باشگاه است و با برنامه‌ریزی‌های بعمل آمده این باشگاه در نقاط مختلف شهر فعالیت خواهد کرد تا آحاد مختلف جامعه از خدمات آن بهره مند شوند.
تنهایی تصریح کرد: باشگاه خنده به دنبال زدودن و از بین بردن فضای افسرده و پراسترس شهری است و تلاش خواهد کرد تا شاد زیستن و شاد کردن دیگران را با رویکرد اجتماعی زیستن و بهره‌برداری از فضاهای فرهنگی و ورزشی در جامعه و ظرفیت‌های موجود به مردم آموزش دهد.
راه اندازی باشگاه خنده در استان مرکزی، با توجه به رتبه این استان در ناامیدی به زندگی شاید بتواند نقطه مثبتی باشد. البته اینکه عملکرد این باشگاه چگونه باشد و چقدر بتواند موفق عمل کند در دراز مدت خود را نشان خواهد داد. نکته دیگر این است که با توجه به تحقیقات علمی و اثبات شده در زمینه خنده می توان از این ظرفیت در بهبود سلامت جامعه به خوبی استفاده کرد بنابراین بهتر است مسئولینی که نگرانی هایی در خصوص سلامت جسم و روان مردم دارند و هر روز یک طرح جدید را تصویب می کنند کمی به این مقوله جدی نگاه تر کنند تا شاید در این مسیر بالاخره گامی بردارند.