نگاهی به اکران ناموفق سینمای هنر و تجربه در اراک/خاصِ بدون اهمیت

پنجشنبه ۱۴ دی ۱۳۹۶  شماره ۷۵۸

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

آنچه این روزها از فروش فیلم ها در ایران و گیشه های تسخیر شده می توان نتیجه گرفت این است که ذائقه مخاطب ایرانی برای دیدن فیلم نه تنها در سال های اخیر ارتقا پیدا نکرده است بلکه روز به روز تحلیل رفته و حالا کمدی های با موضوع های تکراری و سرتاسر ابتذال گیشه ها را به تسخیر در آورده اند با وجود این، همچنان در کنار سینمای بدنه ایران که خیلی نمی توان معیار و استانداردی برایش تعریف کرد گروه دیگری از سینما وجود دارد که به آرامی و در حاشیه به حیات نوپای خود ادامه می دهد. سه سالی از ایجاد گروه هنر و تجربه در کشور می گذرد. سینمایی که فرصت را برای اکران و تماشای فیلم های جدی و حتی جریان ساز فراهم کرد.
سینمای هنر و تجربه با هد‌‌ف اکران آن د‌‌سته از فیلم‌های با ارزشی که د‌‌ر میان فیلم‌های غیرتجاری قرار د‌‌اشتند‌‌ و اکران‌شان جایگاه شایسته و د‌‌رخوری برای سازند‌‌گان این فیلم ها د‌‌ر جامعه سینمایی به ارمغان می آورد‌‌؛ متولد‌‌ شد‌‌.فیلم‌هایی که امروز د‌‌ر گروه هنر و تجربه اکران می‌شود‌‌ فیلم‌هایی است که نمی‌توان آن ها را با اد‌‌بیات تجاری اکران کرد‌‌، د‌‌ر مرامنامه و اهد‌‌اف این گروه سینمایی آمد‌‌ه است:«فیلم هنری» به اثری سینمایی د‌‌ر هر قالب زمانی کوتاه و بلند‌‌ و د‌‌استانی و مستند‌‌ و انیمیشن گفته می‌شود‌‌ که فرم و محتوای آن تمایلات و حساسیت‌ها و کنجکاوی‌های زیبایی‌شناسانه تماشاگران را برانگیزد‌‌ و ذوق و سلیقه بصری آنان را ارتقا د‌‌هد‌‌.
«فیلم تجربی» نیز به فیلمی اطلاق می‌شود‌‌ که شیوه‌های تازه‌ای د‌‌ر بیان و روایت سینمایی د‌‌ر آن تجربه شد‌‌ه باشد‌‌ که سینمای تجاری و عامه‌پسند‌‌ به سوی آن نمی‌رود‌‌. البته برخی فیلم‌های متفاوت و بر‌تر سینمای بد‌‌نه هم که حاوی جنبه‌های هنری و تجربی هستند‌‌ و به د‌‌لیلی امکان این را د‌‌ارند‌‌ که جایی د‌‌ر اکران سینمای بد‌‌نه پید‌‌ا کنند‌‌، می‌توانند‌‌ د‌‌ر چارچوب این طرح نیز به نمایش د‌‌رآیند‌‌.
هرچند در ابتدا این گروه بیشتر فیلم های ساخته شده در سال های قبل را نشان می داد؛ ولی هم اکنون شاهد اکران فیلم های موفق تولید شده از کارگردانان صاحب سبک و نگرش در این گروه هستیم و هنر و تجربه با وجود مخالفت هایی که همیشه در پیش روی خود داشته است به کار خود ادامه می دهد و گستره آن از تهران به شهرهای بیشتری در کشور کشیده شده و مخاطب خود را یافته است. اسفند ماه سال ۹۴ بود که این گروه از سینما در اراک کار خود را آغاز کرد. شروع اکران های سینمای هنر و تجربه در اراک با فیلم « پرویز» ساخته «مجید برزگر» بود. برزگر در آن مراسم با تاکید بر اهمیت این سینما در شهرستان ها به وقایع گفته بود: «در بسیاری از شهرستان ها و استان ها مخاطبان جدی ای وجود دارد که فیلم های مهم و خاص دنیا را دنبال می کنند و ممکن است مخاطب فیلم هایی باشند که هرگز در شهرشان اکران نمی شود. جریان اصلی بدنه سینما باعث شده تا تماشاگر فرهیخته تر به حاشیه ها رانده شود و به فیلم های آرشیوی و نمایش های خصوصی بسنده کند و آداب دیدن فیلم بر روی پرده سینما در این طبقه جدی و پیگیر سینما از بین برود که امیدواریم هنر و تجربه بتواند این خلا را پر کند.اکران این فیلم ها در دو سال اخیر نشان داده که خیلی از مخاطبینی که به سینما نمی رفتند، برای دیدن این فیلم ها به سینماها آمدند البته ممکن است این نوع سینما صددرصد نظرشان را تامین نکند؛ اما تلاشی برای ارائه شکل متفاوت سینما در کشور است. تجربه های به شدت رادیکال، متفاوت و خاص سینمای هنر و تجربه به وزش هوای تازه در سینمای ایران کمک خواهد کرد، مسئله ای که هم اکنون در سینمای ایران دیده می شود و فیلم های مهمی در سال های اخیر در سینمای ایران ساخته شده که ریشه در فیلم کوتاه و این نوع سینما دارد.»
ورود این گروه از سینما به شهر اراک اتفاقی مثبت تلقی می شد و حداقل برای یک یا دو سانس در هفته فیلمبین های جدی و اهالی حرفه ای تر سینما و فعالان این بخش را که فرصت حضور و دیدن فیلم ها در تهران برایشان میسر نبود را خوشحال کرد، فرصتی که عوامل فیلم را به شهرشان می آورد تا بعد از اکران فیلم جلسه نقد و بررسی فیلم برگزار شود و فضای تعامل و هم فکری بیشتر شکل بگیرد. اقبال از اولین اکران این گروه نشان داد که در شهر اراک نیز مخاطب جدی و مخاطبی که نیازمند نوع دیگری از سینما است وجود دارد، بعد از فیلم « پرویز»، مستند «من ناصر حجازی هستم» ساخته زنده یاد «نیما طباطبایی» اکران شد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت؛ سومین اکران این گروه فیلم «خواب تلخ» ساخته «امیر یوسفی» بود؛ ولی بعد از این سه اکران حالا نزدیک به یک سال و نیم است که دیگر خبری از اکران این فیلم ها نیست. برخی از مخاطبان این گروه معتقدند اکران فیلم های این گروه در یک سانس آن هم در سانس های آخر سینما باعث شد که این گروه ریزش مخاطب داشته باشد.

نیازمند حمایت ارگان های فرهنگی برای اکران هنر و تجربه هستیم
مدیر سینمای عصر جدید اراک که بعد از اکران چند فیلم از ادامه اکران این فیلم ها منصرف شد در این باره به وقایع استان گفت: در زمان آغاز به کار این گروه در سینما عصر جدید هم با وجود اینکه می دانستم این سینما فقط مخاطب جدی و حرفه ای دارد تاکیدم برای استقبال مخاطب این بود که ارگان های فرهنگی ما را در راستای تبلیغ بیشتر حمایت کنند تا این فرصت ارزنده از دست نرود؛ اما این اتفاق نیفتاد.
محسن ذوالفعلی افزود: اواخر اسفند ۹۴ این گروه در سینما عصر جدید اراک آغاز به کار کرد؛ ولی بعد از اکران چند فیلم به دلیل عدم استقبال و نداشتن صرفه اقتصادی آن را از جدول اکران های خود حذف کردیم.
وی ادامه داد: از جمله فیلم های اکرانی این گروه در اراک « پرویز»، « من ناصر حجازی هستم» و « خواب تلخ» بودند که جلسات نقد و بررسی آن ها با حضور کارگردانانش نیز برگزار شد.
ذوالفعلی تاکید کرد: ما هم خواستار این هستیم که سینمای جدی و جدای از سینمای بدنه را اکران کنیم؛ ولی با توجه به اینکه فروششان نسبت به بخش دیگر به صرفه نیست نیازمند حمایت برای استمرارش هستیم که متاسفانه علی رغم گفته های مسئولین فرهنگی هرگز انجام نمی شود و انگار تمایلی برای آن نیست. هم اکنون سینمای هنر و تجربه بغیر از تهران در شهرهایی چون مشهد، اصفهان، همدان، شیراز، بابل، کرمان، فومن، بندرعباس و شهرکرد فعال است و نزدیک به ۲۱ فیلم داستانی و مستند در آن در حال اکران است. فیلم های که شهر اراک هیچ سهمی از اکران آن ها ندارد..

 از ظرفیت های موجود برای اختصاص سالن به سینمای هنر و تجربه استفاده شود
رئیس انجمن سینمای جوان استان مرکزی نیز به وقایع استان گفت: هم اکنون نسلی در سینمای هنر و تجربه کار می کنند که دارای جرات و جسارت انجام تجربه های نو هستند بنابراین می توانند پشتوانه خوبی برای سینمای بدنه کشور و همچنین ارتقا فرهنگ و دانش سینمایی کشور باشد از این جهت نیازمند فرصت و حمایت است.
سعید عبدالحمیدی درباره اهمیت اکران این گروه در سینمای شهرستان ها افزود: در سطح کشور جوانان و علاقمندان به سینمای هنر و تجربه کم نیستند بنابراین وجود این علاقمندان و به تبعش فیلمسازانی که در این حوزه کار می کنند ضرورت تولید و عرضه به مخاطب را ضروری می کند.
وی ادامه داد: از آنجاییکه ممکن است برای همه علاقمندان این بخش شرایط مراجعه به تهران برای تماشای این فیلم ها نباشد طبیعتا وجود سالن سینمایی کــه مختص سینمـای هنر و تجربه باشد می تواند پاسخگوی این نیاز و خواسته علاقمندان به هنر هفتم در شهرهای مختلف باشد.
عبدالحمیدی با بیان اینکه کمبود سالن سینما یکی از چالش های سینمای ایران است، گفت: تعداد سالن های مطلوب سینما در مقابل تعداد فیلم های تولید شده کم است؛ اما با توجه به ضرورت اختصاص سالن به سینمای هنر و تجربه و همچنین توجیه برخی سینماداران در عدم صرفه اقتصادی این بخش بهتر است مدیران فرهنگی در سطح استان و مراکز استان ها سالنی از مجموعه مجتمع هایی که در اختیار دارند با هماهنگی هایی لازم در اختیار این بخش قرار دهند.

زیرساخت های تبلیغاتی برای معرفی سینمای هنر و تجربه در اختیار سینمادار قرار می گیرد
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی نیز در این باره گفت: سینمای هنر و تجربه مخاطب عام ندارد و اغلب مخاطبان آن مخاطبان خاصی هستند که یا کار فیلم می کنند و یا دانشجویان این حوزه هستند بنابراین تعدادشان کم است، همچنین بلیت این فیلم ها نسبت به سینمای بدنه گران تر است برای همین سینماداران اکران آن را به صرفه نمی دانند.
مجید طبیب زاده در پاسخ به این سوال که در رونق سینمای هنر و تجربه چه حمایت هایی از سینمای نمایش دهنده این فیلم ها شده، گفت: در سال های اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعمیر و تجهیز سینماها حمایت خوبی داشته که سینماهای اراک هم مشمول آن بودند؛ همچنین حمایت هایی به طور متمرکز در برگزاری جشنواره فجر تا کمک در خرید فیلم ها از سینماها دارد و قطعا نمی تواند با توجه به بودجه ناچیزش حمایت های تقسیم شده از این دست برای استان ها داشته باشد.
وی تصریح کرد: البته اداره کل فرهنگ و ارشاد استان می تواند در بحث زیرساخت های تبلیغاتی از سینماهای این گروه در اراک حمایت کند؛ اما از لحاظ بودجه ای نه امکان و نه اختیارش را دارد که چنین کاری را بکند.
طبیب زاده ادامه داد: به نظر من سینمادارهایی که فیلم های این گروه را نمایش می دهند نیز باید دنبال راهکارهایی باشند مثلا این فیلم ها را در بازه های طولانی تر و در یک سانس از روز نمایش بدهند البته نه سانس های نامناسب و این توجیه که اختصاص سانس های بهتر صرفه اقتصادی ندارد خیلی قابل قبول نیست زیرا ما نیز می دانیم که همه فیلم های اکرانی سینمای بدنه دارای مخاطب بالا نیستند.
وی تاکید کرد: انتظار این است که با توجه به حمایت ها در بخش های دیگر از سینما مدیران سینما نیز هم در سیاست گذاری ها و هم تسهیل اکران این فیلم ها کمی نگاه مثبت تری داشته باشند البته اگر مدیر سینمای عصــر جدید در خصوص اکــــران فیلم های این گروه با توجه به تجربه اش پیشنهاد خاص و ویژه ای داشته باشد اداره ارشاد آماده همکاری و تعامل است. طبیب زاده بیان کرد: متاسفانه در استان و شهر اراک ساختارهای فرهنگی غیردولتی خیلی فعال نیستند و ما نه تنها در سینما بلکه در حوزه هایی چون کتاب و مطبوعات نیز شاهد این هستیم که همه دنبال حمایت های دولتی هستند در حالیکه حضور ساختارهای خصوصی، مردمی و مدنی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.