دوشنبه ۵ آبان ۱۳۹۹   شماره ۱۳۳۶

روزنامه «وقایع استان» همواره کوشیده است با انتشار مطالبی آگاهی بخش سطح دانش مخاطبانش را بالاتر ببرد. یکی از مواردی که بسیاری با آن روزانه مواجه می شوند مباحث حقوقی و قضایی است. در ستون قانون ما بر آن شدیم تا شما را با نکات حقوقی و قضایی آشنا کنیم که ممکن است با آن روبرو شوید. هر هفته قانون را در ستون «قانون» دنبال کنید. امید است که ستون «قانون» در نهایت عاملی شود برای افزایش دانش و آگاهی حقوقی و بهره مندی از تمامی حقوق قانونی که باعث زندگی خوب و راحت تری برای شهروندان خواهد شد.

مهدی حقدوست
کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه

نکات حقوقی کاربردی (۶۷)
تنظیم وصیت نامه و تقسیم ارث

نکته -۱ تعیین تکلیف اموال ضایع شدنی
مطابق با ماده ۱۹۳ قانون امور حسبی:
-۱ اشیاء ضایع شدنی یا اشیایی که نگهداری آنها مستلزم هزینه نامتناسب است یا اموال کم قیمتی که حمل و نقل و نگهداری آنها مستلزم زحمت و اشغال مکان وسیعی است، ممکن است مُهر و موم نشود.
-۲ در صورتیکه این نوع اشیاء، مورد احتیاج اشخاص واجب النفقه نباشد، فروخته شده و پول آن به صندوق دادگستری یا یکی از بانکهای معتبر واریز و نگهداری می شود.
نکته -۲ درخواست کنندگان رفع مُهر و موم تَرَکِه
مطابق با ماده ۱۹۴ قانون امور حسبی: کسانی که مطابق با ماده ۱۶۷ ق.ا.ح. حق درخواست مُهر و موم تَرَکِه را دارند، می توانند رفع مُهر و موم را هم درخواست نمایند.

نکته ۳ – موارد قید شده در صورتمجلس رفع مُهر و موم تَرَکِه
مطابق با ماده ۲۰۱ قانون امور حسبی: در هنگام برداشتن مُهر و موم تَرَکِه، صورتمجلسی شامل موارد زیر تنظیم می شود: ۱- تاریخ، ساعت، روز، ماه، سال با تمام حروف. ۲- نام و مشخصات درخواست کننده. ۳ – حضور و اظهارات اشخاص ذینفع و نمایندگان آنها و اشخاصی که دادگاه دعوت کرده است. ۴- مُهر و موم صحیح و بی عیب بوده یا دست خورده با توصیف کامل از دست خوردگی. ۵- نام و سمت کسی که مُهر و موم را بر می دارد. ۶- امضاء کسی که مُهر و موم را بر می دارد و سایر حاضرین.
نکته ۴ – معنی تحریر تَرَکِه
مطابق با ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی: تحریر تَرَکِه عبارتست از تعیین مقدار اموال و بدهی متوفی.
نکته ۵ – درخواست کنندگان تحریر تَرَکِه
مطابق با ماده ۲۰۷ قانون امور حسبی: درخواست کنندگان تحریر تَرَکِه، شامل ورثه یا نماینده قانونی آنها و وَصی برای اداره اموال می شود.
نکته ۶ – تعیین زمان توسط دادگاه برای تحریر تَرَکِه
مطابق با مواد ۲۱۰ و ۲۱۲ قانون امور حسبی:
۱ – دادگاه برای تحریر تَرَکِه، زمانی را که کمتر از یک ماه و بیشتر از سه ماه از تاریخ نشر آگهی نباشد، تعیین کرده و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی می دهد که ورثه یا نماینده قانونی آنها، طلبکاران و بدهکاران به متوفی و کسانی که حقّی بر اموال متوفی دارند در ساعت و روز معیّن، برای تحریر تَرَکِه در دادگاه حاضر شوند.
۲ – علاوه بر آگهی فوق برای هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها و وَصی و موصی لَه اگر مشخص بوده و در حوزه قضایی دادگاه مقیم باشند، احضاریه فرستاده می شود.
۳ – عدم حضور اشخاصی که احضار شده اند، مانع از تحریر تَرَکِه نخواهد بود.
نکته ۷ – موارد قید شده در متن تحریر تَرَکِه
مطابق با مواد ۲۱۳ و ۲۱۵ قانون امور حسبی: برای تحریر تَرَکِه، صورتی از اموال متوفی برداشته می شود، که بایستی شامل موارد زیر باشد: ۱ – توصیف اموال منقول با تعیین بهای آن. ۲ – تعیین اوصاف و وزن و عیار نقره و طلا آلات. ۳ – مبلغ و نوع نقدینگی. ۴ – بهاء و نوع برگهای بهادار. ۵ – اسناد با ذکر خصوصیات آنها. ۶ – نام و عنوان اموال غیرمنقول. ۷ – همچنین مطالبات و بدهی متوفی که به استناد احکام نهایی و اسناد رسمی یا دفاتر و برگهای مربوط به متوفی یا اقرار بدهکاران و ورثه، مُسَلَّم است نیز در صورت تَرَکِه نوشته می شود.
نکته ۸ – پرداخت بدهی متوفی
مطابق با ماده ۲۲۵ قانون امور حسبی: بدهی و حقوقی که به عهده متوفی است بعد از هزینه کفن و دفن و تجهیز متوفی و سایر هزینه های ضروری از قبیل هزینه حفظ و اداره تَرَکِه بایستی از تَرَکِه پرداخت شود.
نکته -۹ میزان تعهد ورثه نسبت به طلبکاران
مطابق با ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی:
۱ – ورثه متعهد نیستند که به غیر از اموال متوفی چیزی به طلبکاران پرداخت نمایند.
۲ – اگر اموال متوفی برای پرداخت تمام بدهی ها، کافی نباشد، اموال بین تمام طلبکاران به نسبت طلب آنها تقسیم می شود.
۳ – در موقع تقسیم، بدهی هایی که به موجب قوانین، دارای حق تَقَدُّم و ارجحیّت هستند، رعایت خواهد شد. به همین خاطر طلبکاران زیر هر یک به ترتیب، حق تَقَدُّم بر دیگران دارند:
طبقه اول- الف- حقوق خدمتکاران خانه برای مدت یک سال آخر قبل از فوت. ب- حقوق خدمتگزاران بنگاه تجاری متوفی برای مدت شش ماه آخر قبل از فوت. ج- دستمزد کارگرانی که روزانه یا هفتگی مزد می گیرند برای مدت سه ماه آخر قبل از فوت.
طبقه دوم- طلب اشخاصی که مال آنها بعنوان ولایت یا قیمومت تحت اداره متوفی بوده، نسبت به میزانی که متوفی از جهت ولایت یا قیمومت بدهکار شده است. این نوع طلب در صورتی دارای حق تَقَدُّم خواهد بود که فوت در دوره قیمومت یا ولایت و یا در ظرف یک سال بعد از آن واقع شده باشد.
طبقه سوم- طلب پزشک و دارو فروش و مطالباتی که به مصرف مداوای متوفی و خانواده اش در ظرف مدت یک سال آخر قبل از فوت رسیده است.
طبقه چهارم- الف- نفقه زن مطابق با ماده ١٢٠۶ قانون مدنی. ب- مهریه زن تا میزان ۱۰ هزار ریال.
طبقه پنجم- سایر طلبکاران.
نکته -۱۰ وضعیت اموال در رهن
مطابق با ماده ۲۲۷ قانون امور حسبی:
۱ – اگر چیزی از اموال متوفی، در مقابل بدهی در رهن باشد، رهن گیرنده نسبت به مال به رهن گرفته شده، بر سایر طلبکاران مقدم است.
۲ – اگر میزان قیمت مال در رهن، از طلب رهن گیرنده بیشتر باشد، مقدار بیشتر مابین طلبکاران دیگر تقسیم می شود و اگر کمتر باشد، رهن گیرنده نسبت به باقیمانده طلب خود مانند سایر طلبکاران خواهد بود.
نکته ۱۱ – تصرف ورثه در اموال متوفی
مطابق با ماده ۲۲۹ قانون امور حسبی: هرگونه تصرف ورثه در اموال متوفی، از قبیل فروش، صلح، هبه و غیره نافذ نیست. مگر بعد از اجازه طلبکاران و یا پرداخت بدهی متوفی.
نکته ۱۲ – بدهی مدت دار متوفی
مطابق با ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی: بعد از فوت مُوَرِّث، بدهی مدت دار او، به بـــدهی روز تبــدیل می شود. مانند: اقساط وام بانکی.
نکته ۱۳ – طرح دعوا بر علیه متوفی
مطابق با ماده ۲۳۲ قانون امور حسبی:
۱ – طرح هرگونه دعوا بر علیه متوفی، در خصوص تعهدات یا اموال متوفی، بایستی بر علیه ورثه یا نماینده قانونی آنها مطرح شود، هر چند اموال متوفی در اختیار ورثه نباشد.
۲ – ولی تا زمانی که اموال متوفی به دست ورثه نرسیده است، مسئول پرداخت بدهی متوفی به طلبکاران نخواهند بود.
نکته ۱۴ – طرح دعوا توسط ورثه
مطابق با مــاده ۲۳۴ قانون امور حسبی: ورثـــه می توانند برای اثبات طلب یا حقّی برای متوفی، از طرف او طرح دعوا نمایند، هر چند بعد از اثبات حقّ، چیزی نصیب آنها نشود، مانند وقتی که اموال متوفی فقط به میزان پرداخت بدهی او باشد.
نکته ۱۵ – طرح دعوای طلبکار از متوفی، بر علیه بدهکار به متوفی
مطابق با ماده ۲۳۵ قانون امور حسبی: شخصی که از متوفی طلبکار است، در صورتیکه اموال متوفی که در اختیار ورثه او قرار دارد، برای پرداخت طلب او کافی نباشد، می تواند بر علیه کسی که او را بدهکار متوفی می داند یا مدعی است که مالی از اموال متوفی در اختیار او می باشد، طرح دعوا کند.
نکته ۱۶ – طرح دعاوی مربوط به اموال
مطابق با ماده ۲۳۹ قانون امور حسبی:
۱ – در دعاوی مربوط به اموال، طرف دعوا کسی است که اموال در اختیار او قرار دارد، چه ورثه باشد یا غیر ورثه، به شرط اینکه آن شخص اقرار نماید که اموال در اختیار او، جزو اموال متوفی است.
۲ – در غیر این صورت، مدعی بایستی برای اثبات ادعای خود بر علیه تمام ورثه طرح دعوا نماید.
ادامه دارد …