شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۹   شماره ۱۳۱۷

روزنامه «وقایع استان» همواره کوشیده است با انتشار مطالبی آگاهی بخش سطح دانش مخاطبانش را بالاتر ببرد. یکی از مواردی که بسیاری با آن روزانه مواجه می شوند مباحث حقوقی و قضایی است. در ستون قانون ما بر آن شدیم تا شما را با نکات حقوقی و قضایی آشنا کنیم که ممکن است با آن روبرو شوید. هر هفته قانون را در ستون «قانون» دنبال کنید. امید است که ستون «قانون» در نهایت عاملی شود برای افزایش دانش و آگاهی حقوقی و بهره مندی از تمامی حقوق قانونی که باعث زندگی خوب و راحت تری برای شهروندان خواهد شد.

مهدی حقدوست
کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه

نکات حقوقی کاربردی (۶۱)
تنظیم وصیت نامه و تقسیم ارث

نکته -۱ موجبات تَعَلُّق ارث
مطابق با ماده ۸۶۱ قانون مدنی: موجبات تَعَلُّق ارث عبارتند از: نَسَب (یعنی رابطه خونی افراد با یکدیگر که در نهایت به یک پدر و مادر می رسد و دلیلی برای خویشاوندی و ارث بردن از یکدیگر می شود، مانند: رابطه والدین و فرزندان) و سَبَب (یعنی رابطه غیرخونی افراد با یکدیگر که در اثر ازدواج بوجود آمده و دلیلی برای خویشاوندی و ارث بردن از یکدیگر می شود، مانند: رابطه زن و شوهر در اثر ازدواج).
نکته -۲ طبقات ارث
مطابق با ماده ۸۶۲ قانون مدنی: اشخاصی که به موجب نَسَب یعنی به دلیل خویشاوندی در اثر داشتن رابطه خونی، از یکدیگر ارث می برند سه طبقه هستند:
طبقه اول- (پدر و مادر و فرزندان- ورثه درجه اول)- (فرزندانِ فرزندان یعنی نَوِه ها- ورثه درجه دوم) و …

طبقه دوم- (پدربزرگ و مادربزرگ و برادران و خواهران- ورثه درجه اول) – (پدر و مادر پدربزرگ و پدر و مادر مادربزرگ و فرزندانِ برادران و خواهران- ورثه درجه دوم) و …
طبقه سوم- (عموها و عمه ها و دایی ها و خاله ها- ورثه درجه اول) – (فرزندانِ آنها- ورثه درجه دوم) و …
نکته -۳ ترتیب دریافت ارث
مطابق با ماده ۸۶۳ قانون مدنی: وارثین طبقه بعدی وقتی ارث می برند، که هیچ یک از وارثین طبقه قبلی زنده نباشند.
نکته -۴ موجبات ارث زوجین
مطابق با ماده ۸۶۴ قانون مدنی: زن و شوهر (زوجین) به موجب سَبَب یعنی به دلیل خویشاوندی در اثر ازدواج، از یکدیگر ارث می برند، در صورتیکه هنگام فوت دیگری، زنده باشند.
نکته -۵ دریافت ارث متعدد
مطابق با ماده ۸۶۵ قانون مدنی:
-۱ اگر در یک شخص واحد، موجبات متعدد ارث جمع شود، به جهت تمام آن موجبات، ارث می برد.
-۲ مگر اینکه بعضی از آنهـا مانع دیگری باشد، که در این صورت فقط از جهت عنوان مانع، ارث می برد. مانند: شخصی که هم دایی و هم عموی متوفی است، از هر دو جهت ارث می برد، ولی شخصی که هم شوهر و هم پسرعموی متوفی است، فقط از جهت شوهر متوفی بودن ارث می برد.
نکته -۶ اموال متوفی بلاوارث
مطابق با ماده ۸۶۶ قانون مدنی: در صورتیکه متوفی هیچ وارثی در طبقات مختلف نداشته باشد، اموال وی به حاکم یعنی به بیت المال، تَعَلُّق دارد.
نکته -۷ تحقق ارث
مطابق با ماده ۸۶۷ قانون مدنی: ارث بعد از فوت حقیقی یا فوت فرضی (حکم موت فرضی غـایب در موردی صادر می شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است، مدتی گذشته باشد که عادتاً چنین شخصی زنده نمی ماند) مُوَرِّث (یعنی ارث گذارنده، کسی که مرده باشد و برای ورثه خود اموالی را به ارث گذاشته باشد)، تحقق پیدا می کند.
نکته -۸ مالکیت ورثه
مطابق با ماده ۸۶۸ قانون مدنی: پس از پرداخت حقوق و بدهی هایی که به اموال متوفی تَعَلُّق گرفته است، مالکیت ورثه نسبت به اموال منقول و غیرمنقول متوفی برقرار خواهد شد.
نکته -۹ حقوق و بدهی های اموال متوفی
مطابق با مــاده ۸۶۹ قانون مدنی: حقوق و بدهی هایی که به اموال متوفی تَعَلُّق گرفته و بایستی قبل از تقسیم اموال، پرداخت شوند، عبارتند از: -۱هزینه کفن و دفن متوفی و حقوقی که به اعیان اموال تَعَلُّق دارد، مانند: اموالی که در رهن دیگری است. -۲ پرداخت بدهکاری و واجبات مالی متوفی. -۳ وصیت متوفی تا یک سوم اموال، بدون اجازه ورثه و بیشتر از یک سوم اموال، با اجازه آنها.
نکته -۱۰ تقسیم اموال متوفی بعد از پرداخت بدهی ها
مطابق با ماده ۸۷۰ قانون مدنی: حقوق و بــدهی هایی اموال متوفی بایستی به ترتیبی که در ماده ۸۶۹ ق.م. مقرر شده (نکته ۹)، پرداخت شود و اگر از متوفی اموالی باقی ماند، مطابق با قانون بین ورثه تقسیم گردد.
نکته -۱۱ معامله اموال متوفی قبل از پرداخت بدهی ها
مطابق با ماده ۸۷۱ قانون مدنی: هرگاه ورثه نسبت به اموال متوفی معاملاتی انجام دهند، تا زمانی که بدهکاری های متوفی پرداخت نشده است، معامله آنها نافذ نبوده و طلبکاران می توانند آن معامله را بَرهَم زنند.
نکته -۱۲ تقسیم اموال غائب مفقودالاثر
مطابق با ماده ۸۷۲ قانون مدنی: اموال غائب مفقودالاثر تقسیم نمی شود، مگر بعد از اثبات فوت او یا پایان مدتی که عادتاً چنین شخصی زنــده نمی ماند.
نکته -۱۳ ارث بردن اشخاص در فوت با تاریخ مجهول
مطابق با ماده ۸۷۳ قانون مدنی:
-۱ اگر تاریخ فوت اشخاصی که از یکدیگر ارث می برند، مجهول بوده و تَقَدُم و تَأَخُر هیچ یک معلوم نباشد، اشخاص مزبور از یکدیگر ارث نمی برند.
-۲ مگر اینکه فوت به دلیل غرق شدن یا در زیرآوار ماندن باشد، که در این صورت از یکدیگر ارث می برند. مانند: فوت پدر و پسر در اثر غرق شدن یا در زیرآوار ماندن، بدون اینکه تاریخ فوت آنها مشخص باشد، که در این صورت از یکدیگر ارث می برند.
نکته -۱۴ ارث بردن اشخاص در فوت با تاریخ مجهول و معلوم
مطابق با ماده ۸۷۴ قانون مدنی: اگر اشخاصی که از یکدیگر ارث می برند، بمیرند و تاریخ فوت یکی از آنها معلوم و تاریخ فوت دیگری از لحاظ و تَقَدُم و تَأَخُر مجهول باشد، فقط کسی که تاریخ فوتش مجهول است، از آن دیگری که تاریخ فوتش معلوم است، ارث می برد.
نکته -۱۵ شرط تَعَلُّق ارث به نوزاد
مطابق با ماده ۸۷۵ قانون مدنی:
-۱ زنده بودن ورثه در هنگام فوت مُوَرِّث (یعنی ارث گذارنده، کسی که مرده باشد و برای ورثه خود اموالی را به ارث گذاشته باشد)، شرط ارث بردن است.
-۲ اگر زنی باردار باشد، آن طفل در صورتی ارث می برد که نطفه او هنگام فوت مُوَرِّث منعقد بوده و زنده هم متولد شود، حتی اگر پس از تولد فوراً بمیرد.
نکته -۱۶ شک در زنده به دنیا آمدن نوزاد
مطابق با ماده ۸۷۶ قانون مدنی: در صورتیکه در زنده به دنیا آمدن طفل در هنگام تولد شک بوجود آید، به طفل ارث تَعَلُّق نمی گیرد.
نکته -۱۷ تقسیم ارث قبل از تولد نوزاد
مطابق با ماده ۸۷۸ قانون مدنی:
-۱ هرگاه در هنگام فوت یک شخص، همسرش باردار باشد، و اگر نوزادش زنده متولد شود، مانع ارث بردن تمام یا بعضی از ورثه می شود، به همین دلیل تقسیم ارث انجام نمی شود تا حال او معلوم شود.
-۲ ولی اگر طفل مانع ارث بردن هیچ یک از ورثه نمی شود و آنها بخواهند اموال متوفی را تقسیم کنند، بایستی برای طفل، سهمی معادل سهم دو پسر از همان طبقه کنار بگذارند.
نکته -۱۸ سهم الارث غایب مفقودالاثر
مطابق با ماده ۸۷۹ قانون مدنی:
-۱ اگر یکی از ورثه غایب مفقودالاثر باشد، سهم او کنار گذاشته می شود تا حال او معلوم شود.
-۲ در صورتیکه معلوم شود قبل از مُوَرِّث، مرده است، سهم الارث او بین سایر ورثه تقسیم می شود، و الاّ به خودش یا به ورثه اش می رسد.
ادامه دارد …