شنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۹ شماره ۱۲۷۴

روزنامه «وقایع استان» همواره کوشیده است با انتشار مطالبی آگاهی بخش سطح دانش مخاطبانش را بالاتر ببرد. یکی از مواردی که بسیاری با آن روزانه مواجه می شوند مباحث حقوقی و قضایی است. در ستون قانون ما بر آن شدیم تا شما را با نکات حقوقی و قضایی آشنا کنیم که ممکن است با آن روبرو شوید. هر هفته قانون را در ستون «قانون» دنبال کنید. امید است که ستون «قانون» در نهایت عاملی شود برای افزایش دانش و آگاهی حقوقی و بهره مندی از تمامی حقوق قانونی که باعث زندگی خوب و راحت تری برای شهروندان خواهد شد.

مهدی حقدوست
کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه

نکات حقوقی کاربردی (۴۸)
ازدواج و طلاق

نکته -۱ وقوع عقد ازدواج
مطابق با مواد ۱۰۶۲ تا ۱۰۶۸ قانون مدنی:
-۱ عقد ازدواج با ایجاب و قبول یعنی با ارائه پیشنهاد و قبول شدن آن پیشنهاد، که با کلمات و  الفاظی بیان شود که به صراحت دلیلی برای قصد ازدواج باشد، منعقد می شود.
-۲ ایجاب و قبول یعنی پیشنهاد ازدواج و قبول شدن پیشنهاد ازدواج، ممکن است از طرف خود مرد و زن صادر شود و یا از طرف شخصی که از لحاظ قانونی اجازه جاری نمودن عقد ازدواج را دارد یعنی عاقد، انجام پذیرد.
-۳ عاقد، بایستی عاقل، بالغ و قاصد باشد.
-۴ پشت سَرِهم بیان نمودن ایجاب و قبول یعنی پیشنهاد ازدواج و قبول شدن پیشنهاد ازدواج، شرط صِحَّت و درست بودن عقد ازدواج است.
-۵ هرگاه مرد یا زن یا هر دو آنها لال باشند، عقد ازدواج با اشاره از طرف لال نیز واقع می شود، به شرط اینکه به وضوح بیانگر انشاء عقد ازدواج باشد.
-۶تعیین زن و شوهر به صورتیکه برای هیچ یک از طرفین، در شخص دیگری شُبهِه نباشد، شرط صِحَّت و درست بودن عقد ازدواج است.
-۷مُعَلَّق نمودن عقد ازدواج، موجب بطلان آن می شود.
نکته -۲ شرط اختیار فسخ در عقد ازدواج
مطابق با ماده ۱۰۶۹ قانون مدنی:
-۱ مقرر نمودن شرط اختیار فسخ در عقد ازدواج، باطل است.
-۲ ولی در ازدواج دائم، مقرر نمودن شرط اختیار فسخ در خصوص مهریه جایز است، به شرط اینکه مدت آن معیّن باشد. همچنین بعد از فسخ مهریه، مثل این است که اصلاً مهریه ذکر نشده است.
نکته -۳ اثر حقوقی رضایت مرد و زن در عقد ازدواج
مطابق با ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی:
-۱ رضایت مرد و زن در عقد ازدواج، شرط اعتبار و قابل اجرا بودن آن است.
-۲ هرگاه کسی که اِکراه دارد بعد از پایان اِکراه خود، جاری شدن عقد ازدواج را اجازه دهد، ازدواج معتبر خواهد بود. مگر اینکه اِکراه به درجه ای بوده که عاقد فاقد قصد باشد.
نکته -۴ وکالت در عقد ازدواج
مطابق با مواد ۱۰۷۱ تا ۱۰۷۴ قانون مدنی:
-۱ هر یک از مرد و زن می تواند برای عقد ازدواج، به دیگری وکالت دهد.
-۲ در صورتیکه وکالت بطور عام و مطلق داده شده باشد، وکیل نمی تواند زن را به عقد ازدواج خود درآورد. مگر اینکه این اجازه به صراحت به او داده شده باشد.
-۳ اگر وکیل از آن چه که موکل در خصوص شخص یا مهر یا خصوصیات دیگر معیّن کرده است، تخلف کند، صِحَّت و درست بودن عقد ازدواج مشروط به معتبر دانستن و تنفیذ موکل خواهد بود.
-۴ در موردی که وکالت بدون قید و شرط، بوده و وکیل رعایت مصلحت موکل را نکرده باشد، صِحَّت و درست بودن عقد ازدواج مشروط به معتبر دانستن و تنفیذ موکل خواهد بود.
نکته -۵ ازدواج موقت
مطابق با ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی: ازدواج وقتی مُنقَطِع یعنی موقت، است که برای مدت معیّنی منعقد شده باشد.
نکته -۶ مدت ازدواج موقت
مطابق با ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی: مدت ازدواج مُنقَطِع یعنی ازدواج موقت، بایستی بطور کامل تعیین شود.
نکته -۷ ارث و مهریه در ازدواج موقت
مطابق با ماده ۱۰۷۷ قانون مدنی: در ازدواج موقت، احکام مربوط به ارث بردن زن و مهریه او، همان است که در باب ارث مقرر شده است.
نکته -۸ نوع مهریه
مطابق با مواد ۱۰۷۸ و ۱۰۷۹ قانون مدنی:
-۱ هر چیزی را که مالیّت یعنی ارزش داشته و قابل تملک نیز باشد، می توان بعنوان مهریه تعیین نمود.
-۲ مهریه بایستی بین زن و مرد تا حدّی که رفع جهالت از آنها بشود، معلوم باشد.
نکته -۹ تعیین میزان مهریه
مطابق با ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی و ماد ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱:
-۱ تعیین میزان مهریه مشروط به رضایت طرفین است.
-۲ هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد ازدواج تا ۱۱۰ سکّه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴/۳/۲۳ می باشد.
-۳ در صورتیکه مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکّه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، در خصوص مازاد بر آن، فقط مِلائت یعنی توانایی مالی مرد، ملاک پرداخت مازاد مهریه خواهد بود.
-۴ رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز، همچنان الزامی است.
نکته -۱۰ مهریه مشروط
مطابق با ماده ۱۰۸۱ قانون مدنی: اگر در عقد ازدواج، شرط شود که در صورت عدم پرداخت مهریه در مدت معیّنی، عقد ازدواج باطل خواهد بود. عقد ازدواج و مهریه صحیح است، ولی این شرط باطل است.
نکته -۱۱ زمان مالکیت زن بر مهریه
مطابق با ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی:
-۱به محض اینکه عقد ازدواج منعقد شد، زن مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی که می خواهد در آن انجام دهد.
-۲ در صورتیکه مهریه پول رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه در زمان پرداخت، نسبت به سال انعقاد عقد ازدواج که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد، محاسبه و پرداخت خواهد شد. مگر اینکه زن و مرد در هنگام عقد ازدواج به شکل دیگری توافق کرده باشند.
نکته -۱۲ پرداخت مهریه
مطابق با ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی: برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه می توان مدت یا اقساطی را تعیین نمود.
نکته -۱۳ مهریه معیوب یا تلف شده
مطابق با ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی: هرگاه مهریه مال معیّنی باشد مانند: خودرو، و معلوم گردد قبل از عقد ازدواج، معیوب بوده و یا بعد از عقد ازدواج و قبل از تسلیم آن به زن، معیوب و یا تَلَف شده است، شوهر ضامن و متعهد به جبران خسارت خواهد بود.
نکته -۱۴ مجوز قانونی زن برای عدم تمکین از شوهر
مطابق با ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی:
۱- زن می تواند تا زمانی که مهریه به او تسلیم نشده است، از انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد، خودداری نماید، به شرط اینکه مهریه وی حال باشد، یعنی برای پرداخت مهریه مدت تعیین نشده باشد.
-۲ خودداری زن از تمکین خاصّ یعنی خودداری از برقراری روابط زناشویی، ساقط کننده حق دریافت نفقه وی نخواهد بود.
نکته -۱۵ساقط شدن حق دریافت نفقه زن، در اثر عدم تمکین از شوهر
مطابق با ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی:
-۱ در صورتیکه زن قبل از اینکه مهریه خود را دریافت کند، با اختیار خودش از شوهرش تمکین خاصّ نماید و وظایفی را که در مقابل شوهر دارد، انجام دهد، فقط در صورت ادامه تمکین از شوهرش می تواند از وی نفقه مطالبه نماید.
-۲ در هر صورت زن می تواند مهریه خود را از شوهرش دریافت نماید و تمکین یا عدم تمکین زن از شوهر، اثر منفی بر دریافت مهریه ندارد.
ادامه دارد ..