روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ شماره ۱۳۰۸
گزارش وقایع استان از وضعیت ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه اراک در برابر حریق و بررسی یک مورد ویژه؛ساختمان های ایران زمین
نمای خطر
رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک:
این سازمان به دلیل استفاده از کامپوزیت در نمای برج‌ها هنوز تاییدیه آن را صادر نکرده است
آتش‌نشانی در صورتی که حریقی در نمای این برج‌ها صورت گیرد نمی‌تواند اقدامی انجام دهد
جنس کامپوزیت استفاده‌شده در نمای این برج‌ها غیراستاندارد و زود اشتعال است
کورش دیباج
در دنیای امروز مباحث ایمنی در حوزه‌های مختلف بسیار مورد توجه هستند. ازاین‌رو در سطح کشورها آیین‌نامه‌ها، استانداردها و مقرراتی جهت افزایش ایمنی و کارایی ساختمان‌ها تدوین‌شده است که ازجمله این آیین‌نامه‌ها و مقررات می‌توان به مبحث «سوم مقررات ملی ساختمان» که در داخل کشور ارائه‌شده، اشاره کرد. در برخی کشورها همچون آمریکا و انگلیس اتریش به دلیل آمار بالای آتش‌سوزی از سال‌های پیش آیین‌نامه‌های مربوط به حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق تدوین‌شده است ولی در کشور ما این توجه به آیین‌نامه‌های ساختمان در برابر آتش، نوپا و جدید هستند، در همین راستا مبحث سه مقررات ساختمان به نام حفاظت ساختمان در برابر حریق توسط وزارت مسکن و شهرسازی تدوین و جهت اجرا در ساختمان‌ها توسط سازمان نظام‌مهندسی ساختمان ابلاغ گردیده است که اکثر این مبحث در درجه اول مربوط به حفاظت جان انسان‌ها هست. حفاظت ساختمان در برابر حریق شامل نکاتی است که با شروع طراحی ساختمان که شامل مواردی مانند تأسیسات خاص، راه‌های خروج، که مهم‌ترین بخش آن مربوط به تأسیسات تشخیص و اطفا حریق، طراحی استاندارد راه‌های خروج، حفاظت سازه ساختمان در مقابل آتش؛ شروع‌شده و تا اجرای کامل آن این نکات ادامه خواهد داشت. درواقع ایمن‌سازی باید از طراحی شروع‌شده و تا شخصی که در کارگاه‌ها در مرحله اجرا فعالیت می‌کند، ادامه پیدا کند تا ساختمان ایمن شود. مقررات ملی ساختمان مجموعه‌ای است از ضوابط فنی، اجرایی و حقوقی لازم الارعایت در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی اعم از تخریب، نوسازی، توسعه بنا، تعمیر و نوسازی اساسی، تغییر کاربری و بهره‌برداری از ساختمان که به‌منظور تأمین ایمنی، بهره‌دهی مناسب، آسایش، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه وضع می‌گردد.
مقررات ملی ساختمان در قالب بیست و دو جلد که هر جلد مربوط به یک مبحث خاص است، منتشرشد. این مباحث عبارت‌اند از:
مبحث اول: تعاریف
مبحث دوم: نظامات اداری
مبحث سوم: حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق
مبحث چهارم: الزامات عمومی ساختمان
مبحث پنجم: مصالح و فرآورده‌های ساختمانی
مبحث ششم: بارهای وارد بر ساختمان
مبحث هفتم: پی و پی‌سازی
مبحث هشتم: طرح و اجرای ساختمان‌های با مصالح بنایی
مبحث نهم: طرح و اجرای ساختمان‌های بتن آرمه
مبحث دهم: فولادی
مبحث یازدهم: اجرای صنعتی ساختمان‌ها
مبحث دوازدهم: ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
مبحث سیزدهم: طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمان‌ها
مبحث چهاردهم: تأسیسات مکانیکی
مبحث پانزدهم: آسانسورها و پله‌های برقی
مبحث شانزدهم: تأسیسات بهداشتی
مبحث هفدهم: لوله‌کشی گاز طبیعی
مبحث هجدهم: عایق‌بندی و تنظیم صدا
مبحث نوزدهم: صرفه‌جویی در مصرف انرژی
مبحث بیستم: علائم و تابلوها
مبحث بیست و یکم: پدافند غیرعامل
مبحث بیست‌ودو: مراقبت و نگهداری از ساختمان‌ها
در بخش هایی از مبحث سوم آمده بر اساس مقررات، از این پس تمامی بناها و تأسیسات ساختمانی موجود، دردست احداث و آن‌هایی که بعداً ساخته می‌شوند، برحسب چگونگی طراحی، نحوه استفاده از مصالح اجرای ساختمان و تأمین میزان مقاومت و محافظت در برابر حریق ازلحاظ ساختار در دو گروه اصلی مقاوم حریق، دو گروه اصلی غیر سوختنی و دو گروه اصلی سوختنی، هریک با مشخصات کلی و شامل گروه‌های فرعی به شرح زیر دسته‌بندی می‌شوند.
بر اساس دسته‌بندی و جدول ارائه‌شده در مبحث قانون مقررات ملی ساختمان استفاده از نمای کامپوزیت در ساختمان ایراد دارد و به همین خاطر در بسیاری از شهرها دیگر از این نما در ساختمان‌ها استفاده نمی‌کنند ولی شهر اراک گویا از این قاعده مستثنی نیست و در یکی از بلندمرتبه‌ترین ساختمان‌های خود به نام «ایران‌زمین» که سازمان نظام‌مهندسی ساخته‌شده است از این نما استفاده کرده است. به گزارش وقایع استان برج‌های مهندسی ایران‌زمین که مربوط به تعاونی مسکن جامع مهندسان استان مرکزی است به مناسبت هفته تعاون با حضور مدیرکل دفتر تعاونی‌های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون، نماینده اراک، خنداب و کمیجان و جمعی از مسئولان استان افتتاح شد.
مصطفوی، رییس وقت نظام‌مهندسی در افتتاحیه این مراسم استان مرکزی با اشاره به این پروژه گفت: این پروژه از سال ۹۲ در زمینی به وسعت چهار هزار و ۸۰۰ مترمربع با دربرگیری ۲۸۰ واحد در ۲۱ طبقه آغاز شد که شامل یک طبقه همکف، ۱۸ طبقه روی زمین و دوطبقه منفی می‌شود.
وی ادامه داد: این پروژه مجهز به آنتن مرکزی بوده و مبحث ۱۹ به‌طور کامل در آن رعایت شده است و بهترین مصالح در ساخت آن به‌کاررفته که ۲۲ ناظر در جریان ساخت این پروژه در رشته‌هایی نظیر رشته عمران، معماری، مکانیک، برق، شهرسازی و غیره همکاری داشتند، از مجری هم در ساخت این پروژه استفاده‌شده است.
همچنین در افتتاحیه این پروژه امید رضا تقوایی ، عضو هیات‌مدیره سرپرست دستگاه نظارت پروژه برج‌های مهندسی ایران‌زمین بیان کرده بود: این پروژه شامل ۲۸۰ واحد بوده که برای ۲۴۰ نفر اعضای تعاونی است ، ۴۰ واحد مسکونی و ۱۰ واحد تجاری مازاد هم دارد.این پروژه شامل ۱۸ طبقه مسکونی، پیلوت که شامل پارکینگ و واحد‌های تجاری بوده و دوطبقه منفی شامل پارکینگ و انباری‌ها می‌شود.
جالب‌تر اینکه عضو هیات‌مدیره سرپرست دستگاه نظارت پروژه برج‌های مهندسی ایران‌زمین در این مراسم مدعی شده بود که این ساختمان از سوی شورای فنی استان ازلحاظ فنی و مصالح درجه‌یکی که در آن به‌کاررفته به‌عنوان برترین ساختمان استان شناخته‌شده است.
ازاین‌رو نمای هفته برای بررسی بیشتر که آیا برج‌های ایران‌زمین در برابر حریق بی‌خطر بوده یا خیر؟ با آتش پاد دوم مسعود آقا زیارتی، رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک مصاحبه‌ای را انجام داده که در ذیل ازنظر می‌گذرانید.
آتش پاد دوم آقا زیارتی اظهار کرد: شهر اراک همچون سایر شهرهای کشور دارای ساختمان‌های بلندمرتبه است ازجمله برج‌های سفید، داریوش، ساختمان ایران‌زمین در خیابان جهان پناه و … در شهر اراک به‌عنوان بلندترین ساختمان‌های شهر اراک محسوب می‌شوند. به اعتقاد ما در بحث اطفای حریق این ساختمان‌های بلندمرتبه به‌قدری باید ایمنی آنها ازلحاظ اطفای حریق بالا باشد که خود ساختمان‌ها بتوانند به‌تنهایی اگر حریقی در آن اتفاق افتاد، آتش را اطفا کنند.
وی با اشاره به مباحث مطرح‌شده در «مقررات ملی ساختمان» عنوان کرد: سازمان آتش‌نشانی اراک از حدود پانزده سال پیش در مبحث سوم آن ورود جدی پیداکرده است و تمامی مبحث سوم مقررات ملی ساختمان که مربوط به ضوابط آتش‌نشانی است در ساختمان‌های شهر اراک کاملاً رعایت شده است، علاوه بر آن این سازمان در بحث پدافند غیرعامل حدود سه سال است که ورود پیداکرده است و ضوابطی که در بحث آتش‌نشانی در این پدافند مطرح است در حال رعایت شدن است.
رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک تصریح کرد: تمامی ساختمان‌هایی که قرار است ساخته شود باید در بحث لوله‌های خشک آتش‌نشانی، جعبه‌های فایرفاکس، نرده‌ها پله‌ها، دود بند بودن راه‌پله‌ها و تمامی ضوابطی که نیاز است رعایت بشود و در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان آمده باید رعایت کنند ضمن اینکه سازمان آتش‌نشانی موظف است پمپ مخصوص آتش‌نشانی، مخزن آب آتش‌نشانی در ساختمان‌های بلندمرتبه در نظر گرفته و در یک سری از ساختمان‌های بلندمرتبه باید آسانسور مخصوص برای زمانی که دارد اطفای حریق صورت می‌گیرد، تعبیه شود.
وی با اشاره به اینکه سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک دارای یک خودرو نردبان ۳۲ متری است، گفت: این نردبان حدود ۲۴ الی ۲۵ سال است که از عمر آن می‌گذرد که با توجه به رشد ساختمان‌های بلندمرتبه در شهر اراک دیگر این نردبان جوابگو نیست به همین خاطر است که این سازمان چند سال است به دنبال خرید خودرو نردبان ۶۸ متری است که متأسفانه به دلیل قیمت بالای این خودرو و نوسانات قیمت ارز این سازمان هنوز نتوانسته نردبان را خریداری کند.
آتش پاد دوم آقا زیارتی ادامه داد: تجهیزات آتش‌نشانی بیشتر اروپایی هستند، با توجه به وضعیت اعتباری این سازمان و اینکه این وسایل با دلار و یورو خریداری می‌شود، شهرداری‌ها به‌تنهایی قادر به ساپورت کردن تجهیزات سازمان‌های آتش‌نشانی نیستند و نیاز است که یک سری اعتبارات ملی برای خرید این تجهیزات هزینه شود. خوشبختانه سازمان شهرداری‌ها در کشور، امسال اعتباری را برای خرید تجهیزات آتش‌نشانی در نظر گرفته است که به‌صورت یارانه‌ای قرار است در اختیار سازمان‌های آتش‌نشانی قرار گیرد.
رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک بیان کرد: خودروی نردبانی که سازمان آتش‌نشانی شهرستان اراک دارا است وقتی کامل باز می‌شود تا ۳۲ متر جواب می‌دهد ولی وقتی آتش‌نشان‌ها بخواهند به‌صورت عملیاتی از آن استفاده بکنند، در نهایت این نردبان تا ۶ طبقه را جواب می‌دهد. بحث خودروی نردبان فقط مربوط به اطفای حریق نیست و حتی ساختمان‌های بلندمرتبه‌ای وجود دارد که خودروی نردبان ۶۸ متری برای اطفای حریق آن جواب نمی‌دهد.
آتش پاد دوم آقا زیارتی تأکید کرد: سازمان آتش‌نشانی اراک را برای ساختمان‌هایی که به‌تازگی پروانه ساخت می‌گیرند، ضوابط آتش‌نشانی و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان را اعمال می‌کنیم. نه‌تنها در این سال‌های اخیر بلکه حدود ۱۵ سال است این قوانین و مقررات در ساختمان‌ها اعمال می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر حدود پانزده سال است که این قوانین در ساختمان‌ها شهر اراک رعایت می‌شود، پس چرا در شهر شاهد ساختمان‌هایی با نمای کامپوزیت هستیم، گفت: در شهر اراک فقط دو ساختمان با نمای کامپوزیت وجود دارد که شامل یک ساختمان در خیابان مخابرات و ساختمان نظام مهندسی یا همان ایران‌زمین در خیابان جهان پناه است.
آتش پاد دوم آقا زیارتی ادامه داد: ساختمان خیابان مخابرات از قبل بوده است ولی ساختمان ایران‌زمین که متعلق به سازمان نظام‌مهندسی است با وجود تکمیل این ساختمان و ساکن شدن افراد در این ساختمان، سازمان آتش‌نشانی شهرستان اراک هنوز به آن تاییدیه نداده است.
رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک بابیان اینکه در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ساخت ساختمان‌ها با نمای کامپوزیت ممنوع اعلام‌شده است، گفت: نمای کامپوزیت یکی از نماهای با خطر اشتعال و حریق زیاد است و به همین خاطر است که در مقررات ملی ساختمان شدیداً از ساخت ساختمان‌ها با این نما نهی شده است و اگر خدای‌ناکرده نمای ساختمان ایران‌زمین دچار اشتعال و حریق شود با شرایط کنونی سازمان آتش‌نشانی شهرستان اراک عملاً هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.
آتش پاد دوم آقا زیارتی اظهار کرد: باوجود اینکه سازمان آتش‌نشانی به ساختمان ایران‌زمین تاییدیه نداده است ولی سازمان نظام‌مهندسی استان مرکزی بدون توجه به هشدارها و عدم تایید سازمان آتش‌نشانی این ساختمان را با این نما ساخته و عده بسیاری از شهروندان و افراد در این ساختمان هم‌اکنون ساکن هستند.
وی گفت: سازمان نظام‌مهندسی استان مرکزی با توجه به هزینه بالایی که برای برج‌های ایران‌زمین کردند، به سازمان آتش‌نشانی شهر اراک طرحی پیشنهاد داده‌اند که در دو قسمت از نمای این ساختمان بیایند اسپرینگ رول نصب کنند یعنی دو رینگ در قسمت بالایی و قسمت وسط ساختمان کار بکنند که زمانی که حریق در نمای این ساختمان اتفاق افتاد این اسپرینگ رل به‌صورت آب‌پاش این حریق را اطفا کند.
رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری اراک در پایان بیان کرد: این طرح به سازمان آتش‌نشانی شهر اراک ارائه‌شده که ما اعلام کردیم این طرح باید در کمیته مکانیک سازمان نظام‌مهندسی مورد تایید قرار گیرد که هنوز خبری مبنی بر تایید این کمیته به دست ما نرسیده که ما تاییدیه ساختمان ایران‌زمین را به نظام‌مهندسی بدهیم. ضمن اینکه جنس کامپوزیتی که در نمای این ساختمان به‌کاربرده شده است، غیراستاندارد و زود اشتعال است.
