روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۶ شماره ۷۸۶
مهدی مسعودی آشتیانی
در فضای اقتصاد سیاسی ایران جناح های سیاسی اندیشه اقتصادی اصیل و پایداری ندارند. دست به دست شدن اندیشه های اقتصادی متقابلی همچون دیدگاه اقتصاد بازاری و دولتی در بین سیاست مداران راست و چپ شاهد این مدعا است. زمانی جناح راست سیاسی متهم به طرفداری از اقتصاد بازار آزاد می شد و زمانی دیگر سرسپرده اندیشه اقتصاد دولتی قلمداد می گردید. از آن سو نیز جناح چپ سیاسی با طرفداری از اقتصاد دولتی آغاز کرد و به ورطه اقتصاد بازار آزاد سقوط کرد. در اوایل انقلاب و در دوره جنگ تحمیلی سیاستمداران ما به سمت اقتصاد دولتی رفتند. پس از جنگ سیاست آزادسازی و تعدیل اقتصادی را آزمودند تا به کارایی اقتصادی دست یابند بدون آنکه عدالت در مرکز توجه باشد. بروز مشکلات حادی همچون نرخهای تورم بالا و عدم بهبود کارایی ترمز سیاست های تعدیل را کشید. دوره ای نیز به سمت توسعه سیاسی رفتند و کشتی طوفان زده اقتصاد را در فضای رانتی موجود رها نمودند. دوره پس از آن تلاش شد تا عدالت اقتصادی دوباره هدفگذاری شود ولی نوعی عملگرایی بی برنامه دستاوردهای این تغییر راهبرد را از بین برد. در دوره جاری نیز مسیر توسعه اقتصادی به گشایش در سیاست خارجی گره خورده و اقتصاد کشور دچار تب و لرزهای تحریم اقتصادی است.
این تغییر جهت گیری های اقتصادی را نباید نشان ضعف سیاستمداران دانست، چرا که آنها درگیر مقام اجرا اند و فرصت و توانی برای تولید اندیشه ندارند. این مشکل ریشه در ضعف نهادهای علمی کشور در تولید اندیشه اقتصادی کاربردی و کشاندن آن به مقام عمل دارد. اندیشه های اقتصادی ما در بسیاری از موارد وارداتی اند که با اقتضائات بومی کشورمان سازگاری ندارند و از مبانی اسلامی نیز متاثر نشده اند. همین امر سیاستمداران را به آزمون خطا واداشته است. باید اعتراف کنیم که اقتصاددانان ما هیچگاه نسخه اقتصادی مشخصی برای سیاستمداران نپیچیدند. آنان هیچگاه بدرستی درد اقتصاد ایران را تشخیص ندادند و نسخه هایشان نیز عمدتا وارداتی است، نسخه هایی که برای مریض دیگری نوشته شده است. البته سیاستمداران هم در بسیاری از موارد درگیر نوعی عملگرایی شدند که جایی را برای بکارگیری از دانــش اقتصــاددانـان نمی گذارد.
