قوانین مربوط به خشونت علیه زنان در ایران

پنجشنبه ۴ آذر ۹۵ شماره ۴۷۰

فرزاد طاهر سلطانی
وکیل دادگستری

به طور کلی در قوانین موضوعه ایران در خصوص خشونت علیه زنان قوانین خاص و مورد توجهی وجود نداشته و صرفا در موارد عمومی به آن پرداخته شده است.
خشونت علیه زنان را می توان به چند دسته کلی تقسیم نمود و مورد بررسی قرار داد، دسته اول خشونت فیزیکی و جسمی می باشد، دسته دوم خشونت کلامی و روانی و دسته سوم خشونت اجتماعی است.
خشونت های فیزیکی و جسمی که شامل خشونت های جنسی نیز می باشد، بعد از خشونت روانی متداول ترین نوع خشونت علیه زنان است. در این خصوص همانطور که اشاره شد قوانین خاصی که مختص به زنان باشد وجود ندارد، به طور مثال اگر زنی در اجتماع مورد خشونت فیزیکی قرار گیرد همان قوانین عمومی حاکم حکمفرماست و باتوجه به شرایط فیزیکی زنان تشدید مجازاتی در این خصوص وجود ندارد و به آن توجهی نشده است جز در موارد خاص در قانون مجازات اسلامی که در موارد ۶۲۱ به بعد این قانون در خصوص ربودن زنان و زنان باردار شدیدا مجازات های خاص در نظر گرفته شده است اما در سایر موارد تدابیری اتخاذ نشده است.
در کانون خانواده نیز اگر زن مورد آسیب فیزیکی، جسمی یا جنسی قرار گیرد، که اساسا ضرب و شتم توسط همسر یا رفتار جنسی خارج از عرف باشد، قوانین بسیار کلی بـوده و قوانین سختگیرانه ای وجود ندارد. مثلا در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی اگر زن اثبات کند در خانه مشترک ضرر بدنی یا شرافتی می بیند، می تواند ممسکن علیحده اختیار کند و قانونگذار صرفا در این حد اکتفا نموده است.
نوع دیگر خشونت علیه زنان خشونت روانی می باشد، این خشونت که رایج ترین نوع خشونت علیه زنان است به شکل توهین، فحاشی و حبس در منزل انجام می شود، این نوع خشونت کم کم جای خود را در اجتماع ما باز نموده و جایگزین خشونت فیزیکی علیه زنان گردیده است.
در قانون مجازات اسلامی، خشونت های کلامی و روانی به راحتی قابل اثبات نمی باشد و حتی پس از اثبات آن جز در موارد خاص مجازات چندانی برای آن در نظر گرفته نشده است و در قانون جدید هم به مبلغ ناچیزی جزای نقدی اکتفا گردیده است.
نوع دیگر خشونت علیه زنان را می توان خشونت های اجتماعی دانست که می توان آن را به دو دسته تقسیم نمود، خشونت های اجتماعی که زنان در اجتماع با آن مواجه هستند مانند تجاوز ، مزاحمت های خیابانی، توهین، تهدید و نوع دیگر خشونت های اجتماعی ، محدودیت در محیط کار، وضع قوانین مقایر با حقوق زنان در اجتماع و… را شامل می شود.
صرفا در خصوص خشونت های اجتماعی علیه زنان در گروه اول می توان گفت که قانون در این خصوص تدابیر خاص را اندیشیده است، برای مثال مجازات هایی در قانون اسلامی در این خصوص در نظر گرفته شده است که این قوانین نه به خاطر حقوق زنان بلکه به خاطر حفظ امنیت جامعه در نظر گرفته شده است.