شنبه ۵ تیر ۱۴۰۰  شماره ۱۴۳۵

آیا دریاچه کوکبیه شازند می تواند ظرفیتی برای جذب گردشگر باشد؟

قتلگاه یا تفرجگاه

حسین معافی

فعال فرهنگی و اجتماعی

دریاچه کوکبیه شازند در شمال شرقی اراک و در دشت شازند قرار دارد که پهنه آبی آن حدفاصل کوه‌های راسوند در جنوب شازند و سفیدخانی در جنوب اراک است. سه دهه بهره برداری شرکت های شن و ماسه از بستر رودخانه ازنا (قره چای) باعث ایجاد گودال های بزرگی در ۵ کیلومتری شمال شازند شد و این گودال ها از اواخر سال ۱۳۹۴ به دلیل بارش های مناسب، پیکره آب شیرین عمیقی با عمق متوسط ۱۷ متر و مساحت تقریبی ۱۲۰ هکتار را ایجاد کردند که با توجه به میزان بارش، بر عمق و مساحت آن افزوده شده است.
در ماه های گرم سال و زمان مناسب برای شنا کردن همیشه شاهد خبرهای ناگواری از غرق شدن گردشگران در این دریاچه بوده ایم؛ آخرین موارد در روز پنجشنبه ۲۷ و دوشنبه ۳۱ خرداد ماه ۱۴۰۰ بود که این دریاچه دو جوان اراکی را طعمه خود کرد. علت غرق شدن نیز به ساختار پیچیده، ناشناخته و بستر شنی و روان کف دریاچه و درختان و گیاهان روئیده شده در دریاچه مربوط است که از برداشت های منابع شن و ماسه حاصل شده است. ساماندهی این مجموعه و سالم سازی بستر دریاچه کوکبیه شازند علاوه بر جذب گردشگر و رونق اقتصادی در منطقه و استان از غرق شدن همشهریان گرامی نیز جلوگیری خواهد کرد.
این دریاچه یا پیکره آبی را می توان به سه قسمت تقسیم کرد که شامل حاشیه و مسیر رودخانه ازنا، دریاچه نسبتاً کم عمقی با پوشش گیاهی نی و درختان گز در میانه که اکوسیستم خاصی را داراست و دریاچه عمیقی که پوشش گیاهی کم وسعتی را در حاشیه دارد، می شود. به گفته فعالان محیط زیست و حامیان حیوانات؛ در این دریاچه زادآوری حواصیل و لانه سازی آنها در تــابستان دیده شده است و قطعــاً این منطقه می تواند به مانند تالاب میقان نقش مؤثری برای زیست پرندگان کنارآبزی داشته باشد، بر این اساس باید کوکبیه را به عنوان حلقه دیگر زنجیره میزبانی از پرندگان مهاجر در استان مرکزی به رسمیت شناخت. تالاب میقان اراک یکی از مهمترین تالاب های مرکزی کشور است که سالانه بیش از ۱۵ هزار پرنده مهاجر را میزبانی می کند، مسلماً میزبانی از چنین میهمانانی، نیازمند پشتیبان است و دریاچه کوکبیه شازند می تواند بهترین حمایت را از میهمانان میقان کند، پس باید کوکبیه را حفاظت کرد تا نقش حامی را برای میقان کهنسال ایفا کند. به گفته فعالان محیط زیست ۱۵۹ گونه جانوری در کوکبیه مشاهده شده است.
این منطقه پتانسیل خوبی برای گردشگری دارد چراکه حقابه آن تأمین شده است، اما بحث جلوگیری از تخلیه نخاله های ساختمانی و رها کردن زباله توسط گردشگرها در این منطقه امری مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان زیستگاه مناسب برای پرندگان و منطقه گردشگری ویژه ای را در این منطقه ایجاد کرد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی در سال ۹۵ بیان می دارد که این دریاچه از منابع طبیعی منفک و با اخذ سند در بانک زمین اراضی دولتی ثبت شده است که دارای کاربری فضای سبز و گردشگری است که قرار است به صورت قانونی به سرمایه گذاران و شهرداری واگذار شود.
زمانی شهردار اسبق شازند در سال ۹۵ اظهار می دارد که وظیفه نگهداری و حفاظت موقت از مجموعه کوکبیه شازند به شهرداری شازند محول شده است که از آن تاریخ تاکنون هیچ اقدامی در راستای واگذاری عرصه موجود به شهرداری صورت نگرفته و اهمال اداره کل منابع طبیعی و اداره کل راه و شهرسازی و سازمان صنعت و معدن در این خصوص مانع این امر مهم شده است. طبق گفته شهردار وقت شازند سرمایه گذاران زیادی آماده سرمایه گذاری در این محوطه هستند اما به دلیل ابهامات موجود در خصوص واگذاری زمین، امکان سرمایه گذاری وجود ندارد.
شهردار شازند با اشاره به اینکه این عرصه ۱۸۰ هکتاری در حریم قانونی شهر شازند قرار دارد و بر اساس قانون در خصوص سرمایه گذاری باید به شهرداری واگذار شود، مهمترین عامل فرصت سوزی در خصوص این دریاچه را نبود هماهنگی بین اداره کل منابع طبیعی و اداره کل راه و شهرسازی در خصوص واگذاری این عرصه به شهرداری عنوان کرده است.
در وسعت ۱۸۰ هکتاری منطقه کوکبیه شازند در قالب چند فاز اجرایی می توان محورهای دوچرخه سواری، پیاده راه، اسکله ویژه قایقرانی، محوطه ماهیگیری، گسترش فضای سبز و دیگر فضاهای مورد نیاز با عملکرد فرهنگی، ورزشی و مذهبی را ایجاد کرد.
با این تفاسیر اگر این روند، یعنی پاس دادن موضوع بین ادارات ادامه دار شود، فرصت طلایی و استثنایی این دریاچه از دست خواهد رفت. فرصتی که می تواند از نظر فرهنگی، گردشگری، اقتصادی برای منطقه شازند نتایج خوبی را به بار بیاورد. به راستی علت عدم واگذاری این منطقه به شهرداری چیست؟! و باید دید مسئولان شهرستانی و استانی برای استفاده از این فرصت چه تلاش هایی می کنند و چه راه کارهایی ارائه می دهند.
شایسته است که مسئولان و مدیران شهرستان شازند با همکاری شورای شهر شازند و با هماهنگی ســایر ارگان های مربوطه مشکلات واگذاری و جـــذب سرمایه گذار را در دریاچه کوکبیه شازند بررسی کرده تا با ساماندهی این مجموعه هم شاهد جذب گردشگر و رونق اقتصادی در این منطقه باشیم و هم با سالم سازی بستر دریاچه و رعایت نکات ایمنی، شاهد غرق شدن همشهریان نباشیم.