یکشنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ شماره ۱۲۴۶

گفتگو با رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور درباره مهمترین مولفه فراموش شده کادر بهداشت و درمانی که این روزها در صف اول مبارزه با کرونا قرار دارند

فاجعه خاموش

• طی پایش اولیه از وضعیت سلامت روان کادر بهداشت و درمان مقابله با کرونا در بیمارستان ها آیت الله خوانساری و ولیعصر اراک، به این نتیجه دست یافته ایم این پرسنل در حال حاضر استرس و اضطراب بالایی را تجربه می کنند
• پرستاران بیش از سایر پرسنل و کادر بهداشت و درمان مقابله با کرونا سلامت روانی آنان در معرض تهدید است. پرسنل خانم و متاهل کادر بهداشت و درمان مقابله با کرونا بیشترین اضطراب و استرس را تجربه می کنند. در صورت عدم مداخلات روانشناسی و مشاوره ای امکان افسردگی و به پوچی رسیدن پرسنل کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، بالا است

سحر یاری

اخبار کرونا در این مدت دو ماهه که در کشور توسط رسانه ها بلد شده است را رصد می کنم، جدا از زحمات همکاران رسانه ای که با تلاش خود سعی در اطلاع رسانی دقیق و شفاف به افکار عمومی درباره این بحران دارند، طی رصدی که صورت گرفت به این نکته دریافتم که تمامی اخبارها در رسانه های استان مرکزی در وهله اول بیشتر از به آمار مبتلایان و فوت شدگان ویروس کووید ۱۹ و در وهله بعد مصوبات جلسه پدافند زیستی استان و پیگیری مصوبات آنان معطوف شده است و اگر گزارش تولیدی هم کار شده است بیشتر با روسای بیمارستان ها در رابطه با اقدامات خیرین برای تجهیز بیمارستان و خدمات رسانی بهتر به بیماران کرونایی بوده است، ولی نکته ای که مورد غفلت قرار گرفته است پرداختن به سلامت روان کادر بهداشت و درمانی است کـــه مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، پرسنلی که بیش از یک ماه شبانه روز در حال خدمت رسانی هستند و در میان انبوه اخبار و مصوبات مقابله با کرونا مهمترین مولفه سلامتی آنان به فراموشی سپرده شده است، البته این انتقاد به رسانه های استان وارد نیست طی رصدی که از اخبار رسانه های کشور صورت گرفت حتی یک خبر یا گزارش که به این موضوع بپردازد، پیدا نکرده به همین خاطر مصاحبه ای را با دکتر منصور عبدی، رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور در خصوص تاثیرات مخرب بحران کرونا بر سلامت روان کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، انجام داده که در ذیل از نظر می گذارنید.
عبدی اظهار کرد: وقتی که معضل یا مشکل عمومی و جهانی شده و به عبارتی پاندمی شود، تنش های زیادی را برای افراد جامعه به همراه خواهد داشت و این تنش زمانی بیشتر خواهد شد که آن بحران منشا و راه حل رفع آن در هاله ای از ابهام باشد، متاسفانه بیماری کرونا همه مولفه های یک بحران روانی و اجتماعی را دارد علاوه بر اینکه همه گیر و جهانی شده است، هنوز برای درمان آن راه حلی پیدا نشده است و همین امر باعث شده مردم در سرتاسر جهان هر روز با تنش های روانی زیادی روبرو شوند که در میان افراد جامعه، بیشترین تنش و استرس را کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، تجربه می کنند.
وی ادامه داد: این تنش ها واسترس ها که به کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند تهدید جدی بر سلامت روان آنها وارد کرده است که اگر اقدام و مداخلات روانشناسی و مشاوره ای بر این افراد صورت نگیرد باعث اضطراب شدید گاها حتی اقدام به آسیب های جدی به خود حتی امکان خود زنی خواهد شد. البته بروز این عواقب ناگوار بسته به تفاوت های فردی،جنسیتی و تاریخچه تحولی شخصیت فرد ، عکس العمل مختلفی را افراد از خود در مواجه با بحران از خود نشان می دهند.
رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور تصریح کرد: در بحران کرونا عکس العمل کادر درمان هم مثابه هم نخواهد بود یعنی انتظار نداریم کادر درمان مقابله با کرونا یک عکس العمل مشابه در مقابله با بحران کرونا از خود نشان دهند، بلکه عکس العمل های مختلفی که از خود نشان می دهند. این اضطراب و تنش در شرایط بحرانی نرمال است و طبیعی است افراد در شرایط بحرانی دچار تنش شوند و گاها این اضطراب و تنش طولانی مدت شود خودش را در عملکرد شغلی، خانوادگی نشان می دهد و آسیب های جدی به اطرافیانش بزند که نیاز به مداخلات روانشناسی و مشاوره ای دارد. این روانشناس گفت: به نظر می رسد کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، به یک اندازه سلامت روان آنان در خطر است، ولی این امر صحت ندارد بلکه در بین پرسنل بهداشت و درمان در وهله اول پرستاران بیشتر از پزشکان و سایر کادر درمان، سلامت روان آنان مورد تهدید قرار گرفته و تنش و استرس های فراوانی را تجربه خواهند کرد، زیرا پرستاران بیش از هر کادر درمان دیگری ساعات بیشتری را با بیماران مبتلا با کرونا در روز سپری می کنند. در وهله بعد جنسیت یکی از فاکتورهای مهم سلامت روان است طبق تحیقات متعدد روانشناسی که صورت گرفته به این نتیجه دست یافته اند که آقایان بیش تر از خانم ها شرایط بحرانی را درک کرده و استرس و تنش کمتری نسبت به خانم ها به آن ها وارد می شود پس در نتیجه پرسنل خانم و متاهل بهداشت و درمان بیشتر در معرض تنش ها و استرس های مخرب بحران کرونا قرار دارند.
عبدی بیان کرد: همین استرس ها و تنش ها از ابتلا به ویروس کرونا باعث شده بسیاری از پرسنل و کادر بهداشت درمان از اینکه که خانواده خود مبتلا به کرونا نشوند، از رفتن به خانه و دیدار با اعضای خانواده ممانعت کنند، غافل از اینکه این نرفتن ها و حداقل کردن دیدار با اعضای خانواده خود باعث شده در آن ها افسردگی، احساس پوچی، اضطراب بالا رفته و بیش از هر پرسنل بهداشت و کادر درمان سلامت روان آن به مخاطره بیافتد.
رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشــور با بیان اینکه استـــاندارد روانشناسی می گوید که کادر بهداشت و درمان در شرایط نرمال نباید ساعت کاریشان بیش از هشت ساعت باشد، گفت: طبعتا در شرایط حاد و بحرانی چون کرونا این تعداد ساعت باید برای پرسنل کادر و بهداشت و درمان بالاخص آن هایی که در خط اول مبارزه و درمان کرونا خدمت رسانی می کنند کمتر شود، هر چند فرد از لحاظ جسمی شرایط خوبی برای خدمت رسانی داشته و احساس خستگی در او نمایان نباشد ولی سپری کردن هر دقیقه بیش از آن ساعت استاندارد آسیب جدی بر سلامت روانی او وارد می کند.
وی ادامه داد: متاسفانه وقتی سلامت روانی فرد به خطر بیافتد همچون سلامت جسمانی فرد نیست که در صورت خطر عوارض خود را مستقیما نشان دهد و تخریب سلام روان فرد خاموش و با سرعت بالایی صورت می گیرد و این تخریب به حدی پیش خواهد رفت که در زمانی که علائم این تخریب سلامت روانی نمایان می شود مداخلات روانی و روانپزشکی برای بهبود سلامت روانی فرد سخت تر خواهد بود.
این روانشناس با تاکید بر لزوم مشاوره فردی و گروهی برای کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، گفت: این پرسنل بیش از هر کادر درمان در این شرایط نیاز به مشاوره های فردی و گروهی دارند به همین منظور سازمان نظام روانشناسی استان مرکزی به دانشگاه علوم پزشکی اعلام آمادگی کرد که مشاوران این سازمان به این پرسنل مشاوره های فردی و گروهی بدهند. هم اکنون به مدت سه هفته است این مشاوره ها صورت می گیرد و به دلیل پیشگیری از ویروس کرونا این مشاوره ها در فضای مجازی صورت می گیرد.
وی ادامه داد :هر چند مشاوره حضوری اثر بخشی آن از مشاوره غیر حضوری و در فضای مجازی بیشتر است ولی به دلیل رعایت اقدامات پیشگیرانه این امر صورت می گیرد. طی ارزیابی که سازمان نظام روانشناسی استان مرکزی طی سه هفته از وضعیت سلامت روان کادر بهداشت و درمان مقابله با کرونا در بیمارستان ها آیت الله خوانساری و ولیعصر اراک انجام داده است، به این نتیجه دست یافت که این پرسنل از استرس و اضطراب بالایی برخوردار بوده و مهمترین استرس آن ها ترس از ابتلا فرزندان ونزدیکان آنان به این ویروس است.
رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور تصریح کرد: تیم مشاوره سازمان نظام روانشناسی استان مرکزی متشکل از روانشناسان عمومی و بالینی است و بسته به تشخیص آنان در صورت حاد بودن استرس و وضعیت روحی کادر بهداشت و درمان، فرد را به روانپزشک برای اقدامات دارو درمانی ارجاع می دهند. باید این نکته را در نظر داشت اثرات منفی بحران کرونا بر سلامت روانی کادر بهداشت و درمان مقابله با کرونا ماه ها حتی سال ها باقی خواهد ماند و این طور نیست که با اتمام بحران کرونا فرد همان فرد سابق باشد بلکه باید اقدامات و مشاوره های روانشناسی برای فرد ادامه داشته باشد.
عبدی گفت: طبیعتا مهم ترین عامل برای اینکه بتوان این استرس و فشار روانی را برای کادر بهداشت و درمانی که مستقیما به بیماران کرونایی خدمت رسانی می کنند، کم کرد این است که آن ها احساس کنند قدر زحمات و ایثار آنان دیده می شود، هر چند هیچکدام از پرسنل بهداشت و درمان بخاطر قدر دانی خدمت رسانی نمی کنند ولی این قدر دانی باعث تقویت رویحه و کاهش تنش آنان خواهد شد.
این روانشناس تاکید کرد: باید سیاست گذاران ما در حوزه بهداشت و درمان و مقابله با کرونا در نظر داشته باشند پرسنل و کادر که در در شرایط حاضر به بیماران مبتلا به کرونا خدمت رسانی می کنند؛ این خدمت رسانی در شرایط عادی نیست و باید این خدمت رسانی را به عنوان کار کردن در شرایط سخت دانسته و با مشوق های اقتصادی به این کادر نشان دهند که زحمات آنان دیده می شود، مشوق های اقتصادی بیش از هر مشوق دیگری بر روحیه و روان فرد تاثیر گذاشته و کادر بهداشت و درمان نشان می دهد که زحمات آنان توسط متولیان امر دیده می شود.
وی ادامه داد: متاسفانه موردی که مورد غفلت جدی قرار گرفته است شاداب سازی فضای بیمارستــان و مکان های که پرسنل بهداشت و درمــان در حال خدمت رسانی به بیماران مبتلا به کرونا است. همانطور که گفته شد این پرسنل ساعات متمادی را در شرایط و محیطی که آکنده از استرس و تنش هست سپری می کنند به همین خاطر نیاز است فضای کاری آنان بیش از هر زمان دیگر شاداب و پر نشاط باشد تا این تنش ها کمتر باشد که می توان به عنوان ساده ترین راه حل پخش موسیقی بی کلام و ملایم در این فضاها پیشنهاد داد و در کنار آن پرسنل و کادر بهداشت و درمان را تشویق به فعالیت های فردی و گروهی کرد که نشاط و شادابی در آن ها افزایش پیدا کند.
رییس شورای استان مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در پایان بیان کرد: بیش از هر چیز برای پرسنل کادر بهداشت و درمان که مستقیم برای درمان بیماران کرونا قرار دارند، آموزش کنترل و کاهش افکار منفی برای آن ها لازم است زیرا این پرسنل باید یاد بگیرند بتوانند افکار منفی که در رابطه با این بحران هست در حد معقول کاهش و برخورد منطقی داشته باشند، اگر بیش از حد نگرانی در این افراد بیشتر شود، مانع از پیشرفت فعالیت آن ها خواهد شد و ممکن است در کار حرفه ای شان منجر به آسیب به خود و دیگران شوند.