مروری بر فلسفه عید در روزهای کرونایی
حمیدرضا تلخابی
در ادبیات باستانی ایرانیان و کتاب اوستا، روایت شده است، زمانی که جمشید پادشاه ایرانی به دستور اهورامزدا بر اهریمن غلبه یافت، بساط قحطی، خشکسالی و بلایا برچیده شد و بار دیگر خیر و برکت بر زمین ارزانی گشت. مردم این روز را عید نوروز نامیدند و همگی بر فرخندگی این روز در تشت ها سبزه کاشتند و این رسم جاودانه ماند.
در آموزه های دینی نیز عید تنها به روز خاصی محدود نشده و طبق روایتی از امام علی (ع) که می فرماید :”کلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ عِید”؛ هر روزی که در آن نافرمانی خدا نباشد، عید است، به اهمیت فلسفه عید اشاره شده است.
عید را با هر فلسفه ای معنا کنیم، وجه اشتراک آن تحول در احوال و رهایی از بدی هاست.
مقارن شدن سال نو میلادی ۲۰۲۰ و سال نو شمسی ۱۳۹۹ با شیوع ویروس کرونا، ضرورت این تحول و رهایی را بیش از پیش آشکار می سازد.
طبق توصیه های پزشکی، قرنطینه خانگی تا دو هفته به ریشه کن شدن این ویروس منجر می شود و صفر شدن ابتلا به کرونا (دو روز پیاپی) در چین موید همین مطلب است.
براساس روایت نبوی “اُطلُبوا العِلمَ ولَو بِالصِّینِ ؛ فإنَّ طَلَبَ العِلمِ فَریضَهٌ عَلى کُلِّ مُسلِم؛ دانش را فرا گیرید، گرچه در چین باشد؛ زیرا طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است”؛ می توان به اهمیت مقوله یادگیرندگی و درس آموزی از تجربه چین پی برد. در حدیث نبوی دیگری نیز تاکید شده که “لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ فى الاسلام”، اسلام با ضرر زدن و ضرر دیدن مخالف است.
یادگیری فرایندی علمی- عملی است و یادگیری مادامالعمر توسعه تواناییهای انسانی با استفاده از حمایت مستمر است که افراد را برای کسب دانش، ارزشها، مهارتها و درک آنچه در طول زندگیشان نیاز دارند، برمیانگیزد و قوی میکند. شاخص های دانشی یادگیرندگی شامل یادگیری مادامالعمر، کنجکاوی و پرسشگری، نوآوری و خلاقیت، آینده نگری و برنامهریزی، تفکر انتقادی، خودکنترلی، خلق و انتقال دانش و … و شاخص های اجتماعی یادگیرندگی شامل مهارت ارتباطی، مشارکت اجتماعی، تحول گرایی اجتماعی، وفاق و همدلی، قانون گرایی، مسئولیتپذیری و… است.
از این رو برای داشتن عید واقعی، ضروری است ابتدا ضمن احترام به حقوق متقابل انسانی، از ضرر به خود و دیگران بپرهیزیم و از سوی دیگر از تجربه علمی و عملی چین و کشورهای موفق در مهار ویروس کرونا درس آموزی داشته و آن را انتشار دهیم.