طعم تلخ یک تکرار

پنجشنبه ۱۴ دی ۱۳۹۶  شماره ۷۵۸

فرشته غلامی

یکی از موضوعاتی که همواره مورد توجه عده بسیاری از افراد جامعه اعم از مسئولین و مردم عادی بوده است بحث دسترسی آزاد به فضای مجازی است. اما برخلاف توجه به این موضوع نه تنها در کشور ما که در بسیاری از کشورها هم بحث فیلترینگ و عدم دسترسی به برخی سایت ها و اپلیکیشن ها، در حال اجرا است. کشورهای بسیار کمی وجود دارند، که به طور کامل هیچ قانون فیلترینگی را نداشته باشند. در تمام جهان، معمولا وب سایت ها و اپلیکیشن هایی که با فیلترینگ مواجه می شوند، دارای محتوای غیر اخلاقی، غیر دینی، خشونت آمیز، خلافکاری و محتوای ضد حکومتی هستند. وب سایت ها و اپلیکیشن هایی که از اینگونه محتوا بــرای جذب مخاطب استفــاده می کنند، معمولا در بسیاری از کشورها با فیلترینگ مواجه هستند. ایران نیز از جمله کشورهایی است که بحث فیلترینگ در آن با قوت در حال اجرا بوده و بسیاری از اپلیکیشن ها و وبسایت هایی که اقدام به انتشار چنین محتوایی می نمایند، با فیلترینگ مواجه می شوند. این در حالی است که رئیس جمهور در سخنرانی های مختلف خود پیش از روزهای انتخابات اردیبهشت ۹۶ و تا همین چند هفته قبل، وعده داده بود که دیگر در چنین مواقعی برای شبکه‌های اجتماعی و اینترنت محدودیت و فیلترینگ ایجاد نمی‌شود. اما آنچه که این روزها بحث آن به شدت قوت گرفته است، بحث فیلتر تلگرام می باشد که پس از حوادث اخیر تلگرام و به دنبال آن اینستاگرام به دستور مقام های امنیتی ایران فیلتر شدند. فیلتر شبکه های اجتماعی ۴۰ میلیون کاربر فعال ایرانی را نگران کرده و به زندگی و حتی کسب و کار عده ای دیگر هم لطمه شدیدی وارد آورده است. اما برخلاف وعده های رئیس جمهور این بار هم با استفاده از محدودیت در شبکه های اجتماعی سعی در آرام کردن اوضاع دارند. تجربه ای که با وجود نتیجه ندادن مطلوب این شیوه، اما باز هم به‌کار گرفته می شود. فیلترینگ، اتفاقی تلخ در جامعه رو به تکامل اجتماعی ایران است که همواره از نفی آن سخن گفته شده اما باز هم به‌کار گرفته می شود و جالب آنکه بعد از هر فیلترینگ نیز چندین و چند فیلتر‌شکن از سوی کاربران به کار برده می شود تا فیلتر را دور بزنند. کاربران هم به راحتی و در مدت زمانی کوتاه از فیلترینگ، اقدام به رفع فیلتر با فیلترشکن های مختلف می کنند و این چنین می شود که فیلتر شبکه هایی چون توییتر، فیسبوک و … نیز در سال های قبل بی نتیجه بوده است. در روزهای اخیر و با فیلتر عمومی تلگرام، بسیاری از کاربران از طریق فیلتر شکن به فعالیت خود در این شبکه ادامه داده و حتی کانال های خبری وابسته به نهادهای عمومی نیز با فیلتر شکن، اقدام به ادامه فعالیت در تلگرام کردند. این مسئله در موارد مشابه هم برای سایر شبکه های اجتماعی در دوران گذشته به وقوع پیوسته که با وجود فیلتر شدن آن رسانه بسیاری از مقامات دولتی و ارشد کشور نیز با فیلترشکن به استفاده از آن می پرداختند، این یعنی خود مسئولان مملکتی نیز اعتقادی به اثر گذاری فیلترینگ در محدود کردن شهروندان به استفاده از فضای مجازی و دنیای اینترنت ندارند اما همچنان به این معمــای حل نشده ادامــه می دهند. چند روزی می شود که شبکه های اجتماعی محبوب کشور قطع می باشد و ما با این که فیلترینگ تلگرام کار صحیح یا غلطی است کاری نداریم. اما هنگامی که حجم قابل توجهی از فعالیت‌های مجازی یک جامعه از جمله کسب و کار آن هم در شرایطی که بیکاری در کشور بیداد می کند به چنین برنامه‌ای وابسته می‌باشد دیگر نمی‌شود به راحتی برای بودن یا نبودنش تصمیم گرفت و نیازمند چاره‌اندیشی و به کارگیری تدبیر است.