شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ شماره ۱۲۵۵

وقایع استان بررسی می کند؛ چرا برخی از خانواده مبتلایان به کرونا بیماری آنها را پنهان می کنند؟

شرم مرگبار

باید این باور در جامعه جا بیفتد که کسانی که دچار بیماری کووید ۱۹ شدند، صرفا بر اثر وارد شدن یک ویروس به بدنشان مبتلا شده اند، نه به دلیل قصور و سهل انگاری

باید توجه داشت که حفظ فاصله به معنای طـرد شدن افــراد و دوست نداشتن آنها نیست

تعابیر نادرست و تبدیل شدن بیماری کووید ۱۹ به انگ و برچسب، باعث شده است که افراد از سخن گفتن درباره آن و اینکه اعضای خانواده آنها به واسطه این بیماری فوت کرده اند، فراری و واهمه داشته باشند

کوروش دیباج

نصیب هیچ کسی نکند، تا کسی خود یا اطرافیان وی مبتلا به کرونا نشود در نخواهد یافت جدا از اثرات ناگواری که این ویروس بر سلامت جسمی فرد می گذارد، چه هجمه و فشار غیرقابل تصور روانی را برای وی و یا اطرافیانش به وجود می آید، این فشار روانی به حدی مهیب است که باعث انکار و پنهان کاری خواسته و یا ناخواسته خواهد شد.
انکار، پنهان کردن و عدم تمایل به صحبت در رابطه با کرونا؛ اینها تنها نمونه ای از واکنش‌هایی است که افراد مبتلا به کرونا یا خانواده‌هایی که بر اثر بیماری کووید ۱۹ یکی از اعضای خود را از دست می‌دهند نشان می‌دهند؛ واکنش‌هایی غیرطبیعی و تعجب آور که حکایت از شرم و خجالت مبتلایان یا اطرافیان آنها از این بیماری دارد. این موضوع مسئله ای است که بسیاری از پزشکان و پرستاران و دیگر کادر درمانی در بیمارستان‌ها با آن بسیار روبه رو شده‌اند؛ زمانی که تست آنها یا یکی از بستگانشان مثبت از آب در می‌آید آنها نه تنها نمی‌توانند با این مسئله کنار بیایند، بلکه آن را نوعی انگ اجتماعی یا برچسب می‌دانند و سعی به انکار آن می‌کنند؛ به طوری که اصرار دارند مریضشان بر اثر بیماری غیر از کرونا فوت کرده است. اتفاق ناخوشایندتر، اما هفته گذشته رخ داد؛ زمانی که خبر خودکشی مادر و پسر تهرانی به دلیل اینکه همسر و پدرشان را بر اثر کرونا از دست داده و به خاطر شرایط موجود نتوانسته بودند به سوگواری بپردازند در فضای مجازی پیچید. آن طور که در خبرها آمده، یکی از دلایل این خودکشی برخوردهای اطرافیان پسر با این پدیده و اینکه کسی برای همدردی به سراغ آنها نیامده، بوده است. مادر خانواده هم پس از مرگ همسر و پسرش این مصیبت را نتوانست تاب آورد و دو روز بعد از خودکشی فرزندش خودش را با قرص برنج کشت. دست به دست شدن این خبر در فضای مجازی واکنش‌های متعددی را به همراه داشت و باعث طرح این سوال شد که چرا مبتلایان به کرونا انگ و برچسب اجتماعی می‌خوردند؛ سوالی که احمد پدرام، روان‌شناس این‌گونه پاسخ می‌دهد: با توجه به هشدارهای پی‌درپی و مستمر از سوی وزارت بهداشت، مبنی بر رعایت فاصله فیزیکی افراد با یکدیگر، زمانی که فردی دچار کرونا می‌شود و بر اثر آن فوت می‌کند، افراد به نوعی او را مقصر می‌دانند و گمان می‌کنند که او به دلیل رعایت نکردن نکات بهداشتی و ایمنی و کوتاهی کردن در آن، ابتلا شده و فوت کرده و این بیماری را به دیگران نیز انتقال داده است؛ این درحالی است که مبتلا شدن به این بیماری به این معنا نیست که مبتلایان نکات بهداشتی را رعایت نکرده‌اند. برای مثال پزشکان و پرستاران دلسوزی که در بیمارستان‌ها مشغول به خدمت‌رسانی بودند به دلیل اینکه در محیط آلوده قرار گرفته‌اند، به این بیماری مبتلا شده‌اند.
این‌گونه که این روان‌شناس ادامه می‌دهد: خانواده‌هایی که بر اثر کرونا یکی از اعضای خود را از دست داده‌اند، برای رهایی از انگ و برچسب غلط زدن به خود یا عزیزان خود سعی به انکار بیماری خانواده می‌کنند. این درحالی است که این باور باید در جامعه جا بیفتد که کسانی که دچار بیماری کووید ۱۹ شدند، صرفا بر اثر وارد شدن یک ویروس به بـدنشان مبتلا شده اند، نه به دلیل قصور و سهل انگاری.
پدرام در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به خودکشی مادر و پسری که همسر و پدر خود را بر اثر کرونا از دست دادند، تصریح می‌کند: نباید این مسئله را صرفا به دلیل خجالت و شرم این افراد از مبتلا شدن عضو خانواده شان به کرونا و سپس از دست دادن آن دانست؛ بلکه افراد حتی در شرایط معمولی و عادی نیز ممکن است دست به چنین واکنش‌هایی بزنند. این موضوع به ویژه در خانواده‌هایی که شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر هستند، بیشتر دیده می‌شود. به ویژه اینکه افراد در این ایام، امکان برگزاری مراسم سوگواری ندارند و از حمایت‌های عاطفی اطرافیان خود برخوردار نیستند.
این روان‌شناس ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که حفظ فاصله به معنای طرد شدن افراد و دوست نداشتن آنها نیست، اما متاسفانه اکنون و در شرایطی که نزدیک به دوماه از نفوذ بیماری کووید ۱۹ به کشورمان می‌گذرد، هنوز برخی از افراد این مسئله را درک نکرده اند که رعایت فاصله فیزیکی به معنای دوست نداشتن یا فراری بودن از افراد نیست. درحالی‌که این باور غلط است. این تعابیر نادرست و تبدیل شدن بیماری کووید ۱۹ به انگ و برچسب، باعث شده است که افراد از سخن گفتن درباره آن و اینکه اعضای خانواده آنها به واسطه این بیماری فوت کرده اند، فراری و واهمه داشته باشند. در گذشته و زمانی که ایدز در ایران شیوع پیدا کرده بود نیز افراد دقیقا عکس‌العملی مشابه با اکنون از خود نشان می‌دادند. اما به مرور زمان با این مسئله کنار آمدند و فهمیدند که مبتلا شدن به ایدز انگ و برچسب اجتماعی نیست. در رابطه با کرونا نیز وضع همین است و کنار آمدن با آن نیازمند فرهنگ‌سازی است.