سقوط دار قالی

شنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۱  شماره ۱۵۸۰

بررسی وضعیت بازار فرش در استان در گفت و گو با رئیس اداره فرش سازمان صمت استان و رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک

فاطمه چاپاری

روزگاری دنیا، ایران را با هنر قالی بافی آن می شناخت اما امروز گفته های کارشناسان و فعالان این حوزه چیز دیگری می گوید. با بالا رفتن قیمت مواد اولیه و کاهش خرید و فروش این محصول، زنان و دخترانی که هنر قالی بافی را از مادران خود آموخته بودند نتوانستند آن را چون امانتی به فرزندان خود منتقل کنند، رفته رفته این هنر از خانه ها رخت بر بست و به کارگاه ها محدود شد اما شکل گیری شرکت های تولید قالی ماشینی در سراسر دنیـا و تحریم ها عرصه را بر صادرکنندگان تنگ کرد و امروز همین کارگاه های قالی بافی نیز رو به تعطیلی است و وقتی در مورد صادرات فرش ایرانی از رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک می پرسیم در گفته ای تعجب برانگیز از صادرات فرش های دست دوم به کشورهای همسایه آن هم برای مصارفی چون کیف سازی و … می گوید و گویا با مشکلات اقتصادی امروز و صنعتی شدن روند تولید این کالا در جهان، این هنر اصیل ایرانی در دنیا طرفدارانش را از دست داده است.
افزایش مراجعات به اداره فرش برای تعطیلی کارگاه های قالی بافی
معصومه ترکمان رئیس اداره فرش سازمان صمت استان مرکزی در گفت و گو با خبرنگار وقایع گفت: طبق آمار در خرداد ماه در مجموع ۲۴۴۰متر مربع فرش دستباف در استان تولید شده است که این میزان شامل ۲۵ متر مربع فرش تمام ابریشم، ۱۶۵ متر مربع فرش ظریف کرک و ابریشم، ۱۶۵۸ متر مربع فرش تجاری ۲۵ تا ۴۰ رج، ۴۷۰ متر مربع فرش درشت باف، ۳۰ متر مربع فرش گبه و ۹۲ متر مربع تابلو فرش می باشد.
وی افزود: همچنین حدود ۴۲۰ متر مربع فرش دستباف تجاری به ارزش ریالی ۲۰ میلیارد در اردیبهشت ماه از اراک به کشورهای انگلیس، کویت، چین و فرانسه صادر شده است و در خرداد ماه نیز ۴۵ متر مربع فرش دستباف تجاری به ارزش ریالی ۱۲۰۰ میلیون از شهر کمیجان به کشورهای آلمان و ایتالیا صادر گردیده است که در مجموع می توان گفت طی این دو ماه ۴۶۵ متر مربع فرش دستباف با ارزش ۲۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال از استان صادر شده است.
رئیس اداره فرش سازمان صمت استان مرکزی تصریح کرد: همان طور که شاهد هستیم صادرات فرش کاهش بسیار چشمگیری داشته است، عوامل متعددی در این موضوع موثراند اما دلیل عمده آن این است که قیمت تمام شده کالا پس از صادرات خیلی بالا می رود و از آن جا که کارخانه های تولید فرش در کشورهای خارجی محصولات مشابهی را تولید می کنند افراد استقبال چندانی از فرش صادراتی به قیمت بالا نخواهند داشت.
تر کمان در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر حدود ۷۷ کارگاه فعال در استان مرکزی وجود دارد که از ابتدای سال تا کنون شاهد تعطیلی هیچ یک نبوده ایم اما در همین چند روز اخیر تولیدکنندگان بسیاری به اداره فرش مراجعه کرده اند که معتقد بوده اند با کم شدن خرید و فروش فرش دستباف در تامین دستمزد کارگران خود دچار مشکل هستند و اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند کارگاه های خود را تعطیل خواهند کرد.
فرش دستباف تبدیل به کالای لوکسی شده که خریداری ندارد
علی مهاجرانی رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک نیز در گفت و گو با خبرنگار روزنامه وقایع استان گفت: در حال حاضر بازار فرش به ویژه فرش دستباف، وضعیت خوبی ندارد. چرا که فرش دستباف به یک کالای لوکس تبدیل شده که ارزش افزوده چندانی هم ندارد و با توجه به تورم و شرایط اقتصادی استقبال چندانی از آن نمی شود.
وی افزود: مصالح و دستمزد بافنده گران شده در حالی که قیمت فرش تغییر چندانی نداشته است. برای نمونه اگر پیش از عید یک جفت فرش ۹ متری ۱۲۰ میلیون تومانی با خامه ای کیلویی ۱۰۰ هزار تومان بافته می شده در حال حاضر همان فرش را باید با خامه کیلویی۱۵۰ هزار تومان بافت، دستمزد کارگر هم دوبرابر شده اما قیمت فرش همان ۱۲۰ میلیون تومان باقی مانده و خریداری هم برای آن نیست.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک اظهار کرد: اکثر تولید کننده های فرش دستباف هم خانم های سرپرست خانوار هستند که تولیدات محدودی دارند و از سرمایه کافی برای تولید انبوه قالی و دپو کردن آن برخوردار نیستند و از همین رو بعد از اینکه کارهای آن ها به فروش نرود رو به تعطیلی خواهند رفت.

کاهش ۵۰ درصدی فروش فرش
وی ادامه داد: با وضع اقتصادی موجود بعید می دانم بازار فرش رونق بگیرد چرا که مردم بیشتر در فکر تامین مایحتاج ضروری خود هستند و کسی به دنبال کالای لوکسی مثل فرش دستباف نیست. می توان گفت فروش نسبت به سال های گذشته تا ۵۰ درصد کاهش داشته است و فروشنده ای که در مغازه خود ۳ میلیارد تومان جنس دارد از آغاز سال تا کنون حتی ده میلیون تومان هم سود نبرده در حالی که اگر همین میزان پول را به بانک می سپرد سود بیشتری عایدش می شد. نوع فرش نیز تاثیری در بازار فروش ندارد برای نمونه خرید و فروش تابلوفرش برای مدت محدودی رونق گرفت طوری که در اکثر خانه ها یک تابلو فرش می بینیم اما الان خرید و فروش همین کالا نیز از رونق افتاده و اکثر فروشندگان هم دیگر تابلو فرش تبریزی برای فروش نمی آورند.

کاهش چشمگیر صادرات فرش
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک در اشاره به وضعیت صادرات این محصول افزود: در حال حاضر تقریبا می توان گفت امکان هیچ گونه صادراتی وجود ندارد. به گفته مشتریان سابق ما در کشورهای اروپایی بازار این محصول در آن کشورها نیز بسیار راکد ست چرا که به گفته همین افراد وضع اقتصادی مردم در همین کشورها نیز در حدی نیست که بتوانند چنین کالاهای لوکسی را تهیه کنند.
وی تصریح کرد: از طرفی دیگر تحریم ها مانع از صادرات شده و تنها به کشورهای افغانستان، پاکستان، ارمنستان فرش ماشینی دست دوم صادر می شود که این فرش ها را نیز پاره می کنند و بعد برای کیف سازی به کار می برند اما صادرات فرشی که باعث ورود ارز به کشور شود به صورت چشمگیر وجود ندارد.
مهاجرانی خاطرنشان کرد: قیمت فرش ماشینی معمولی نیز به متری یک میلیون تومان رسیده است و یک فرش دوازده متری، دوازده میلیون تومان قیمت خواهد داشت که خب این میزان افزایش قیمت طبیعی است چرا که مواد اولیه و دستمزد کارگر و .. نیز بالا رفته اما خریداران توان مالی خرید این تولیدات را نخواهند داشت.
وی توضیح داد: در حال حاضر شرکت های خارجی فرش ماشینی با کیفیت بسیار خوب تولیــد می کنند و به فروش می رسانند. حال فرض کنید فرش دستبافی که قیمت آن برای مثال ۴۰ میلیون تومان است پس از اینکه به کشور هدف صادرات برسد با اضافه شدن هزینه های کمرگ و غیره قیمت آن به ۷۰ میلیون تومان می رسد و با وجود محصولات ماشینی مشابه کسی حاضر می شود این کالا را با این قیمت بالا خریداری کند؟
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستبافت و ماشینی اراک در پایان اشاره کرد: در حال حاضر رقیب های خیلی قدری در کشورهایی چون چین، نپال، رومانی و هند در تولید فرش پا گرفته است که ما قدرت رقابت با آن ها را نداریم برای نمونه شخصا در کارخانه ای در چین بوده ام که توانایی تولید ۴ هزار متر تخته فرش از همان رنگ دلخواه که به سیستم می توان وارد کرد را دارد، در حالی که اگر یک تاجر بخواهد ۴هزار متر فرش را از ایران تهیه کند باید ۴ سال زمان صرف کند.