روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۶ تیر ۱۴۰۱ شماره ۱۵۷۷
گفتگو با میثم کرمی نویسنده و کارگردان به بهانه حضور نمایش «یه دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» در بخش مسابقه تئاتر خیابانی بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان
فاطمه حبیبی نژاد
بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان با هدف تقویت مهارت، رشد آگاهی و اعتماد به نفس فرزندان ایران‌زمین از طریق نمایش، یکم تا ششم تیرماه ۱۴۰۱ به دبیری امیر مشهدی عباس و با مشارکت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن هنرهای نمایشی ایران، وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، شهرداری همدان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همدان با شعار «تئاتر، پرواز پروانه‌های خیال» در شهر همدان برگزار می‌شود. در برگزاری بیست و هفتمین دوره از جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان ۷۰ اثر داخلی و خارجی به اجرا می‌پردازند. بخش‌های این جشنواره شامل مسابقه تئاتر کودک، مسابقه تئاتر نوجوان، مسابقه تئاتر خردسال، تئاتر با اجرای کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال، تئاتر فراگیر، مسابقه تئاتر خیابانی، تئاتر ملل، نمایش‌های ایرانی مثل خیمه شب بازی، نقالی و پرده‌خوانی، آثار تئاتر دانــش‌آموزی، مهمــان، بخش نمایشنامه نویسی، کتاب‌های منتشر شده در جشنواره، کارگاه‌های آموزشی، معرفی نمایش کودک و نوجوان گرجستان، بزرگداشت‌ها و یادبود تعریف شده است.
این جشنواره با حضور بی شمار مخاطبان در روزهای ابتدایی و در ادامه رقم می‌خورد. سالن اجرا و خیابان‌هایی که نمایش در آن‌ها اجرا می‌شوند مملو از جمعیت است. خانواده‌ها به همراه فرزندانشان مخاطبان پر و پا قرص نمایش‌ها هستند و تمام تلاش مخاطبان این است که اجراها را از دست نداده و حضور پیدا کنند. همچنین نمایش‌هایی از کشورهای ایتالیا، یونان، ارمنستان، ترکیه و عراق در این جشنواره حضور دارند و با دیگر نمایش‌ها به رقابت می‌پردازند. بسیاری از کودکان فرهنگ نمایش دیدن و مخاطب تئاتر بودن را در فرایند این جشنواره درک می‌کنند و به آگاهی چگونه مخاطب تئاتر بودن دست پیدا می‌کنند. آن‌ها در لحظات مختلف اجراها جذب نمایش‌ها می‌شوند و نسبت به نمایش‌ها واکنش‌های درست و به جایی دارند. واکنش مخاطبان کودک و نوجوان این جشنواره تعیین کننده کیفیت نمایش‌ها در طول اجراها می‌باشد. بسیاری از نمایش‌ها که از ریتم درستی برخوردارند و در مسیر درستی قرار دارند، مخاطبان خود را با خود همراه می‌سازند و نمایش‌هایی که در آن‌ها ضعف دیده می‌شود، توجه و نگاه مخاطب کودک و نوجوان را از دست می‌دهند. نگاه این مخاطب‌های کوچک تأثیر به سزایی در موفقیت و شکست نمایش‌ها دارد.
نمایش «یه دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» به نویسندگی، طراحی و کارگردانی میثم کرمی و ترانه سرایی زهرا سادات احمدی از محلات به نمایندگی از استان مرکزی در بخش مسابقه تئاتر خیابانی، در این جشنواره شرکت نموده است. این نمایش در پیاده‌راه بوعلی در همدان اجرا شده و قصه نمایش توسط بازی بازیگران و عروسک‌های غول پیکری که قصه خوبی‌ها و بدی‌هایی را روایت می‌کنند، نمایش داده می‌شود. همه کودکان بر سر دو راهی انتخاب بین خوبی و بدی قرار می‌گیرند و ماجرای نمایش به این موضوع می‌پردازد. نمایش «یه دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» با مخاطب خود وارد تعامل می‌شود. لحظاتی شاد می‌آفریند و به مخاطبش هدیه‌های مختلفی می‌دهد. به بهانه شرکت این نمایش در بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان و با آرزوی درخشش نماینده استان مرکزی در این جشنواره، گفتگویی با میثم کرمی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
در مورد تجربه نویسندگی و کارگردانی اثر «یه دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» بگویید.
این نمایش با موضوع آموزش نه گفتن برای کودک و نوجوان در کنار تلنگر آسیب‌های اجتماعی روز جامعه امروز به خانواده‌ها، کودکان و نوجوانان که همه درگیر آن هستند، طراحی شده است. این نمایش به کمک زبان بدن، موسیقی، شعر و ترانه و همچنین حضور عروسک‌هــای غول پیکر خوبی و بدی موضوعاتی که به آن‌ها اشاره شد را به مخاطب انتقال می‌دهد. ما در نمایش «دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» تمام خوبی‌های برجسته‌ای که کودک و نوجوانان در طول زندگی با آن مواجه هستند و از زبان پدر، مادر، مربی یا دوستانشان می‌شنوند را گوشزد می‌کنیم و همزمان بدی‌ها را گوشزد کرده و در نهایت انتخاب بین این دو را به خودشان می‌سپاریم. در پایان نمایش به جایی می‌رسیم که خود مخاطبین ما سمت و سوی نمایش را به سمت خوبی‌ها می‌برند. انگار بچه‌های ما به فضای خوبی، نیکی و آرامش به دور از بدی‌ها، پلیدی‌ها و لذت‌های لحظه‌ای احساس نیاز می‌کنند. بچه‌ها می‌آموزند و علناً می‌پذیرند که کتابخوانی، هدر ندادن آب، اسراف نکردن مسیر بهتری است تا لذت‌های لحظه‌ای و گذرا مانند سیگار کشیدن. همچنین آن‌ها می‌پذیرند در فضای خوبی که به صورت مداوم با آن در ارتباط هستند مانند بخشش، کتابخوانی و دوستی قرار بگیرند. درست است که این نمایش برای مخاطب کودک و نوجوان اجرا می‌رود اما به جرات تمام مخاطبین از سنین مختلف را با خود درگیر و همراه می‌کند. هر لحظه از نمایش «یه دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» یک المان و اتفاق جدید را برای مخاطبش رقم می‌زند.
مخاطب نمایش «دنیایی که آدم‌هاش آبی شن» چگونه وارد تعامل با جهان قصه می‌شود؟
بازیگر نمایش ما با زبان بدن وارد می‌شود و در قالب موسیقیایی و ریتمیک حرف‌هایی را می‌زند. همزمان عروسک‌های غول‌پیکر ۴ متری وارد می‌شوند. عروسک‌های غول‌پیکری که با عروسک‌هایی که تاکنون دیده‌ایم بسیار متفاوتند زیرا آن‌ها شاید به طور معمول به صورت یک ماسک باشند اما عروسک‌های غول پیکر نمایش ما یک سر کامل با یک فضای خیلی حجیم است که دو نفر عروسک‌گردان دارند. زمانی که این عروسک‌ها به مخاطب ارائه می‌شوند، تماشاگر فضای عروسک‌گردانی را تجربه می‌کند یعنی ما انسان را در این نمایش تبدیل به عروسک می‌کنیم. مخاطب به عنوان قسمتی از نمایش می‌آید و عروسک گردانی انسان را تجربه می‌کند. حدود ۱۰ تا ۱۵ المان از خوبی و نیکی در این نمایش به مخاطب ارائه می‌شود و با آن درگیر می‌شود. و زمانی که خوبی را تجربه می‌کند، هدیه‌ی خوبی مانند کتاب، عروسک‌های خوبی، نشان مهربانی و… را دریافت می‌کند و بالعکس این ماجرا هم پیش می‌آید. تجربه اجراهای ما این مسئله را ثابت کرده، زمانی که المان‌های بدی را معرفی می‌کنیم مخاطب از تجربه آن‌ها دوری می‌کند و دیگر مانند لحظات تجربه خوبی، بازیگر را تشویق به تجربه بدی‌ها نمی‌کند. در نهایت مخاطب خوشحال است که شر و بدی نابود می‌شود و خوبی‌ها پیروز هستند انگار که خوبی‌ها را از جنس خودش می‌داند.
تجربه کوتاهی از شرکت در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان بگویید.
من در جشنواره همدان از مهمان‌نوازی مردم همدان بسیار لذت بردم و آن‌ها بسیار همسو و همراه بچه‌های هنرمند بودند. ۷۰ گروه نمایشی در جای جای شهر اجرا می‌روند و مردم به هر شکلی کمک می‌کنند، لبخند می‌زنند، خودشان را با اجراها همراه می‌کنند و مخاطب نمایش‌ها می‌شوند. آن‌ها از جنس همین بچه‌های نمایش هستند و خسته نمی‌شوند. من در اینجا بسیاری از خانواده‌ها را دیدم که برای رسیدن به اجراها می‌دویدند تا فرزندانشان نمایش‌ها را از دست ندهند و این مسئله بسیار ارزشمند است. اگر یک خانواده به یکی از اجراها دیر می‌رسید با لبخند و آرامش به سراغ دیدن اجرای بعدی یا دیگری می‌رفت.
به نظر شما چه کمبودی در استان مرکزی وجود دارد که مخاطبان تئاتر دیدن را در لیست الویت‌هایشان قرار نمی‌دهند و از جشنواره‌های نمایشی استقبال نمی‌کنند؟
من فضای تبلیغات چه مجازی و چه حقیقی در استان مرکزی را ایده‌آل نمی‌بینم. اتفاق مسابقه تئاتر خیابانی یا مسابقه تئاتر کودک و نوجوان، اتفاق بسیاری خوشایندی است که هنرمندان برند و توانا به عرصه پا بگذارند و کار بکنند. مسابقه یک چالش بسیار مهم برای بچه‌های هنرمند و هنرمندان توانا در این زمینه است زیرا خودشان را با اهدافشان می‌سنجند و صرفاً به دنبال حضور در جشنواره‌هایی مثل فجر یا جشنواره‌هایی که عنوان مسابقه در آن‌ها مطرح هست نیستند.
مسئله دیگری که بسیار مهم است، انتخاب هیات داوران در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان است. من فضای این جشنواره را یک فضای بسیار مناسب می‌بینم یعنی اگر بخواهم به این جشنواره از صد نمره بدهم، نمره ۸۰ را می‌دهم. این نمره به این دلیل حاصل می‌شود که هیات داورانی بسیار متخصص و در سطح داوری بین‌المللی انتخاب می‌شوند که بر این مسابقه نظارت دارند. برای مثال هیات داوران بخش مسابقه تئاتر خیابانی که چون من در این بخش حضور دارم و عمیقاً این حس را تجربه کرده‌ام، در مورد آن اظهار نظر می‌کنم، در این سطح از جشنواره انتظار برگزیدن هیات داورانی که در بخش تئاتر خیابانی تخصص دارند می‌شود نه صرفاً کسانی که مثلاً کار خلاقانه کودک انجام داده‌اند و حالا می‌خواهند یک اثر نمایشی خیابانی کودک را داوری کنند. اشخاصی باید برای داوری نمایش خیابانی کودک و نوجوان انتخاب شوند که فضای تئاتر خیابانی را درک کنند، کار کودک و نوجوان را تجربه کرده باشند و در مجموع متخصص این زمینه باشند. من از ستاد برگزاری جشنواره‌ها در سال‌های آتی درخواست می‌کنم که به این مسئله توجه ویژه‌ای داشته باشند.
کار نمایش خیابانی در استان مرکزی با چه چالش‌هایی رو به رو است؟
چالش اصلی در استان خودم در حوزه تئاتر خیابانی بحث نبود بستر ارائه این آثار است. یعنی بستر ارائه تئاتر خیابانی وجود ندارد. برگزاری جشنواره تئاتر صحنه‌ای به صورت سالیانه دیده می‌شود که روند پیگیری آن رویداد هم شاید تحت نظارت قوانین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش برود. اما به تئاتر خیابانی ضعیف‌تر پرداخته می‌شود و توقع داریم این اتفاق در استان ما هم بیافتد.
