روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ شماره ۱۶۰۳
اوقات فراغت در جوامع شهری
عادله یوسفی راد: اوقات فراغت، به زمان هایی اطلاق می شود که اعضای جامعه فارغ از اجبارهای محیط کار و الزامات زندگی روزمره، می توانند به توسعه استعدادهای خود بپردازند و شخصیت خود را گسترش دهند. چگونگی گذران این ایام، بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه است، تغییر بنیادهای شهرنشینی در دنیای امروز مفاهیمی چون کار، سکونت و فراغت را دگرگون ساخته است و اوقات فراغت در چنین جوامعی از اهمیت دوچندانی برخوردار است. آنچه که در این میان باید به آن توجه کرد این است که نباید اوقات فراغت را تنها فرصتی برای سرگرمی افراد و همچنین درآمدزایی از آن تلقی کرد بلکه باید از این فرصت برای آگاهی بخشی و تجربه لذت دانایی بهره برد و تحقق چنین امری وابسته به ایجاد عدالت اجتماعی در زیر ساخت های فرهنگی، ورزشی برای این امر و همچنین برنامه های مدون است.
اوقات فراغت شهروندی را نباید به عنوان فرصتی برای کسب درآمد در نظر گرفت
یک کارشناس جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار وقایع استان گفت: در جوامع شهری بسیاری از وظایف از جمله غنی سازی اوقات فراغت به سازمان ها محول شده و مردم در این زمینه متوقع هستند و نیاز است سازمان های ذی ربط چون شهرداری بستری برای بهره مندی درست از زمان فراغت شهروندان ایجاد کنند و چه بهتر که این بستر متناسب با کنشگری و خلاقیت افراد باشد.
سید محمد الحسینی افزود: هر چه جوامع بزرگ تر می شوند روابط پیچیده تر خواهد شد و با توجه به شکل تقسیم کار در شهر، شخصیت حقیقی آدم ها در پس نقش اجتماعی آن ها قرار می گیرد. برای نمونه یک معلم موظف است در ساعاتی مقرر به کار آموزش بپردازد و اینکه به چه افرادی آموزش می دهد مهم نیست چرا که این وظیفه سازمانی اوست، وقتی آدم ها نقش های اجتماعی خود را به سازمان ها محول می کنند تا حدودی از فردیتی که به اشتراک می گذارند دورتر می شوند و سازمان ها به عنوان یک واسطه بین آدم ها قرار می گیرند در نتیجه در جوامع که هم بستگی از این نوع است اوقات فراغت کمتری وجود خواهد داشت چون تفریح و کار در هم ادغام شده و وقت خالی کمتری باقی خواهد ماند.
وی ادامه داد: از طرفی ما در دنیایی زندگی می کنیم که بسیاری از اطلاعات و دانش ها از طریق رسانه ها و نظام آموزشی به شکل عادت واره ها به ما منتقل می شود و ما را دچار توهم دانایی خواهد کرد که در نتیجه کنشگری، احساس نیاز به جست و جوی گری و کشف حقیقت در چنین دنیایی بسیار کم اتفاق می افتد متاسفانه در این شرایط از خودبیگانگی به شکل مضاعفی رشد پیدا می کند و آدم ها را برای بهره برداری در زمینه های اقتصادی، سیاسی، ایدئولوژیکی آمـاده می شوند و از همین رو نباید به اوقات فراغت شهروندی به عنوانی فرصتی برای درآمدزایی نگاه کرد.
این کارشناس جامعه شناسی عنوان کرد: بلکه اوقات فراغت فرصتی است که ضمن ارتقای حس لذت جویی انسان ها، شرایط را برای مبارزه با از خودبیگانگی ایجاد می کند، از این بابت نباید از اوقات فراغت به عنوان فرصتی برای کسب درآمد یاد کرد بلکه باید آن را به عنوان فرصتی برای آگاهی بخشی در جامعه ترویج کرد، اوقات فراغت انسان به عنوان یک موجود کنشگر و از نظر هستی شناسی خلاق قطعا پیچیدگی های خاص خود را دارد و نمی توان آن در ساخت پارک، شهربازی، برگزاری کنسرت ها، تئاتر و ساخت ساختمان های بزرگتر و مدارس و دانشگاه های بزرگتر و همچنین کتابخانه های و سینماهای بزرگتر تقلیل داد فراهم آوری این زیرساخت ها لازم است اما کافی نیست و برنامه ریزی برای این مقوله نیاز به مطالعات دقیق تری دارد.
وی اشاره کرد: عوامل اقتصادی، فرهنگی که قطعا در نوع شکل گیری اوقات فراغت موثر می باشند بسیار گستره و متفاوت هستند. تفاوت های زیستی آدم ها با توجه به بستر اجتماعی خاصی که در آن زندگی می کنند باعث شکل گیری برخی از معناها می شود و اولویت های خاصی را ایجاد می کند که پرداختن به آن ها مثمر ثمر خواهد بود.
الحسینی تصریح کرد: در نگاه اول طبیعی بــه نظر می رسد که افراد مرفه و ثروتمند دغدغه ای برای اوقات فراغت نداشته باشند چرا که حق انتخــاب وسیعی را می توان برای چنین فردی متصور شد بنابراین اوقات فراغت در بطن خود یک نیازمندی و یک فریاد برای ایجاد عدالت اجتماعی برای افرادی که از نظر اقتصادی پایین تر از بقیه هستند را به همراه دارد در این زمینه باید توجه کرد امکانات ایجاد شده برای اوقات فراغت قابل استفاده برای چه دسته آدم هایی است و آیا تمام شهروندان در هر طبقه اقتصادی و اجتماعی امکـان بهره مندی از آن را دارند. چرا که اگر با در نظر گرفتن عدالت اجتماعی به این مقوله نپرداخت و کنشگری، خلاقیت و هستی شناسی انسان را از نظر دور داشت، باید منتظر پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آن بود. از طرفی دیگر در نظر گرفتن ریشه ها و بستر فرهنگی در اوقات فراغت بسیار مهم است این موضوع به قدری ظریف است که اگر بدون مطالعه این کار را انجام داد اغنای اوقات فراغت به یک شکاف عظیم فرهنگی تبدیل خواهد شد. در صورتی که اگر باورهای فرهنگی و عامیانه مردم، منابع شهر و انگیزه های شهروندی مورد بررسی قرار بگیرد، اوقات فراغت به یک پدیده معنازای مولد بسیار غنی تبدیل خواهد شد به گونه ای که جامعه را دچار دگرگونی های مفید خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: برای این کار ظرفیت بسیاری از عناصر فرهنگی جامعه از جمله مساجد و بقاع متبرکه، سینماها، مدارس، کتابخانه ها و فضای سبز را به کار گرفت، ساز وکار اوقات فراغت تنها در جهت سرگرم کردن مردم نیست و باید در جهت آگاهی بخشی خلق معنا هدایت شود.
برگزاری برنامه های اوقات فراغت با استفاده از ظرفیت مساجد، مدارس، حسینیه ها و فرهنگسراها
رئیس سازمان فرهنگی، ورزشی و اجتماعی شهرداری اراک نیز در گفت و گو با خبرنگار وقایع استان ضمن اشاره به تشکیل ستاد اوقات فراغت تابستان در این سازمان برای اولین بار، اظهار کرد: در سال جاری شهرداری اراک برنامه های مدونی برای غنی سازی اوقات فراغت عموم شهروندان در فصل تابستان در نظر گرفته است.
علیرضا شعبانی افزود: در نظر داریم با بهره گیری از اساتید مجرب و همچینن با استفاده از ظرفیت مدارس، فرهنگسراها، مقاومت بسیج، سازمان تبلیغات اسلامی، حسینیه ها، کانون‌های فرهنگی، هنری مساجد و خانه‌های فرهنگ، برنامه‌های آموزش شهروندی، آگاه‌سازی و توانمندسازی شهروندان را در کنار دوره های آموزشی هنری، ورزشی، قرآنی، رایانه ای، امداد و نجات و … برگزار نماییم. که در همین راستا ۱۵۰ پایگاه تابستانی غنی‌سازی اوقات فراغت در نقاط مختلف این کلانشهر فعال شده است که به صورت کاملا رایگان آماده خدمت رسانی به شهروندان می باشند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در صدد هستیم با تجهیز سینمای شهر صنعتی اراک در ایام تابستان در قالب سینمای نیم‌روز به اکران فیلم در این محل بپردازیم. سینمای شهر صنعتی اراک که هم اکنون تبدیل به فرهنگسرا شده است، سالن استانداردی برای اکران فیلم دارد که می توان از قابلیت ویژه آن برای خدمات‌رسانی به مردم بهره ببرد.
رئیس سازمان فرهنگی، ورزشی و اجتماعی شهرداری اراک در ادامه گفت: شهرداری همچنین در نظر دارد ضمن برگزاری اردوهای نیم‌روزه، یک‌روزه و چندروزه فرهنگی ورزشی برای کودکان و نوجوانان شهر به انتقال آموزش های شهروندی و آگاه سازی در این زمینه بپردازد.
شعبانی خاطرنشان کرد: طرح اوقات فراغت به صورت محله محور در ۵۵ محله شهر اجرایی می‌شود که در این برنامه‌ها نگاه ویژه‌ای به محلات کم‌برخوردار اراک خواهیم داشت، علاوه بر آن ۴۲ ایستگاه ورزشی صبحگاهی و عصرگاهی در بوستان‌های اصلی شهر اراک پیش بینی شده است تا شهروندان علاقه‌مند به ورزش از آن بهره مند شوند.
وی افزود: علاوه بر آن شهرداری در سال گذشته و جاری به احداث چندین زمین چمن مصنوعی در سطح شهر پرداخته است و همچنین تجهیز زمین‌های ورزشی موجود در سطح بوستان‌ها شامل زمین‌های روباز والیبال و بسکتبال، میزهای تنیس و فوتبال‌دستی نیز در دستور کار خود قرار داده تا شهروندان تمام مناطق شهر در فصل تابستان به طور ویژه و همچنین در دیگر فصول سال به فعالیت های ورزشی و تفریحی در این فضاها بپردازند.
