شنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۰   شماره ۱۴۵۴

روز سرنوشت

۸ اشتباه بزرگ در انتخاب رشته کنکور

رضاحیدری

روانشناس و مشاورتحصیلی

انتخاب رشته کنکور یکی از انتخاب‌های مهم و سرنوشت‌ساز دانش‌آموزان است که از دغدغه‌های اصلی والدین نیز می‌باشد. ازآنجایی‌که انتخاب رشته در آینده به انتخاب شغل منجر می‌شود از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌عبارت‌دیگر انتخاب رشته کنکور هم‌زمان دو انتخاب است: یکی انتخاب رشته تحصیلی و یکی انتخاب شغل. این انتخاب هم مانند بسیاری از انتخاب‌های دیگر انسان با خطاها و اشتباهاتی همراه است که در این یادداشت قصد داریم مهم‌ترین آن‌ها را بررسی کنیم. توجه به این نکات و تلاش برای پرهیز از این اشتباهات می‌تواند به یک انتخاب رشته خوب منتهی شود.
۱٫ عدم آشنایی با ویژگی‌های خود: بزرگ‌ترین اشتباه در انتخاب رشته بی‌توجهی به ویژگی‌های فردی خود است. انسان‌ها ازنظر شخصیتی تفاوت‌های بسیاری دارند و هر تیپ شخصیتی برای رشته‌ها و مشاغل خاصی مناسب است. متأسفانه گاهی خانواده‌ها فرزندانشان را به‌اجبار به سمت رشته‌های پرطرف‌دار می‌فرستند و هیچ توجهی ندارند که دنیای درونی افراد باهم تفاوت دارد. شاید رشته پزشکی که طرفداران بسیاری دارد برای برخی افراد حتی با رتبه‌های عالی اصلاً رشته مناسبی نباشد.
۲٫ نداشتن اطلاعات کافی: نداشتن اطلاعات در هر انتخابی می‌تواند آسیب‌زا باشد. در انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان باید اطلاعات کافی در مورد رشته و دانشگاهی که قصد انتخاب آن را دارند داشته باشند. داوطلبان به بسیاری از اطلاعاتی که در دفترچه انتخاب رشته کنکور که توسط سازمان سنجش منتشر می‌شود توجهی نمی‌کنند و بر اساس اطلاعات ناقص و گاهی غلط دست به انتخاب می‌زنند. برای هر دانش‌آموزی حداقل یک‌بار خواندن دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری الزامی است و می‌تواند اطلاعات دانش‌آموز را در مورد انتخاب رشته افزایش دهد.
۳٫ نداشتن شناخت دقیق از رشته‌ها: گاهی مشاهده می‌شود اطلاعات دانش‌آموزان از رشته‌ها بسیار سطحی و محدود است و شناخت دقیقی از رشته‌ها ندارند. برای انتخاب هر رشته تحصیلی باید ماهیت آن رشته را به‌درستی شناخت، امکان ادامه تحصیل در آن رشته را بررسی کرد، محیط‌های کاری و مشاغلی که در آینده با این رشته می‌توان وارد آن‌ها شد را شناخت و با سرفصل‌های آموزشی آن را در دانشگاه آشنا بود.
۴٫ آشنا نبودن با شرایط دانشگاه‌های مختلف: برخی دانشگاه‌ها شرایط خاصی دارند که دفترچه انتخاب رشته به آن‌ها اشاره شده است. قبل از انتخاب دانشگاه باید اطلاعات کاملی از قبیل امکانات رفاهی و خوابگاهی، تعداد و رزومه اعضای هیات‌علمی، اعتبار مدرک، تعهد خدمت و… داشت. در برخی دانشگاه‌ها قوانین خاصی وجود دارد که یک دانشجو ملزم به رعایت آن‌هاست. آگاهی از این قوانین که در وب‌سایت دانشگاه و دفترچه انتخاب رشته درج‌شده است می‌تواند به انتخاب دانشگاه متناسب با روحیات هر داوطلب منجر شود.
۵٫ آشنا نبودن با دوره‌های تحصیلی: از اشتباهات دیگری که داوطلبان انتخاب رشته مرتکب می‌شوند عدم آشنایی با انواع دوره‌های تحصیلی است. رشته‌های مختلف در یکی از دوره‌های تحصیلی اعم از روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور، مجازی، پردیس خودگردان و دانشگاه آزاد قرار می‌گیرد. این دوره‌ها ازنظر میزان پرداخت شهریه، برخورداری از امکانات خوابگاهی، اعتبار مدرک تحصیلی و کیفیت آموزشی باهم تفاوت دارند و هر داوطلبی ضمن آشنایی با این دوره‌ها باید بر اساس شرایط خود و هدفی که دارد یکی از این دوره‌ها را انتخاب کند.
۶٫ سپردن کامل انتخاب رشته به دیگران: گاهی مشاهده می‌شود دانش‌آموز انتخاب رشته خود را به‌صورت کامل به یک مشاور می‌سپارد تا او برایش انجام دهد. این یک کار غیراصولی و اشتباه است. مشاور باید با مشورت با داوطلب و شناخت دقیق از علایق و شخصیت داوطلب و با همراهی خود داوطلب اقدام به تهیه لیست اولویت‌های داوطلب نماید. همچنین بهتر است واردکردن کد رشته محل‌ها با نظارت خود دانش‌آموز انجام شود تا کد رشته‌ای به‌صورت اشتباه وارد نشود.
۷٫ بی‌توجهی به علاقه: یکی دیگر از اشتباهات رایج داوطلبان بی‌توجهی به علاقه است. اگر فردی بدون هیچ‌گونه علاقه‌ای و صرفاً به خاطر جایگاه اجتماعی یک رشته و یا حرف دیگران آن را انتخاب کند در آینده از شغل خود رضایت خاطر نخواهد داشت. گاهی درآمد بالای برخی رشته‌ها باعث می‌شود دانش‌آموز بدون توجه به علاقه و به امید کسب درآمد در آینده آن رشته را انتخاب کند اما نباید فراموش کرد درآمد بالا زمانی به دست می‌آید که فرد به رشته خود علاقه داشته و توانایی‌های لازم را برای انجام آن کار داشته باشد. آمار بالای افرادی که در رشته‌های مهندسی و به امید کسب درآمد عالی تحصیل کرده و در حال حاضر هیچ شغلی ندارند نشان از این موضوع مهم است.
۸٫ دیدن نیمه پر لیوان: در انتخاب رشته خوش‌بین بودن زیاد هم می‌تواند آسیب‌زا باشد. در هر رشته و شغلی افراد زیادی بوده‌اند که به امید موفقیت وارد آن شده و بعدها شکست خورده‌اند. نگاه کردن به نیمه‌خالی لیوان و افراد شکسته خورده در هر رشته‌ای موجب می‌شود بااحتیاط بیشتری آن رشته را انتخاب کنیم. فراموش نکنیم تمام افرادی که وارد رشته‌های پرطرف‌داری مثل مهندسی، حقوق و پزشکی می‌شوند موفق نخواهند شد.