یکشنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۰  شماره ۱۵۰۶

گفت و گوی وقایع استان با «حامد ملکی» مربی و رفتارشناس سگ

دیدار با آقای مربی

 

فاطمه چاپاری: در این شماره از وقایع استــان گپ و گفتی متفاوت با استاد حامد ملکی خواهیم داشت. وی از جمله موفق ترین افراد در حیطه آموزش و رفتارشناسی سگ است. این مربی جوان در طی ۱۰ سال فعالیت حرفه ای خود کارهای شاخصی را در حوزه تربیت سگ های مختلف جستجوگر، نگهبان، شکاری و آموزش دوره های فرمانپذیری سگ به انجام رسانده است. این مربی و رفتارشناس سگ در خلال گفت و گو با وقایع استان به دور از تمام کلیشه ها در زمینه ارتباط انسان و حیوانات، پنجره ای جدید رو به مخاطبان خود می گشاید.

 

از اینکه افتخار داده و مهمان روزنامه وقایع شدید از شما سپاسگزاریم، دوست داریم در ابتدا به ما بگویید که علاقمندی شما به تربیت و آموزش سگ ها از کجا و چگونه شروع شد؟
من از کودکی به حیوانات علاقمند بودم و از همان دوران نوجوانی به سگ ها غذا می دادم، اما از ۱۵ سال پیش که نگهداری سگ کسی را برعهده گرفتم و متوجه خصلت وفاداری در این حیوان شدم علاقه ام به تربیت سگ بیشتر شد، از همین زمان با جست و جو در اینترنت و خــواندن کتاب های مختلف در زمینه نژاد سگ ها، تغذیه شان، بیماری هایشان و تربیت سگ ها توانستم این سگ را تربیت کنم، تمام مراحل تربیت این سگ مثل دنبال کردن یک سریال برایم جذاب بود.

به نظر شما دلیل وفاداری سگ ها در چیست؟
خب افکار هر انسانی درگیر شغل، دوستان، خانواده و علاقمندی های خود است اما تمام ذهن یک سگ درگیر صاحبش است و به جز این موضوع به چیز دیگری فکر نمی کند. به خاطر همین مساله است که می توان سگ را شاهکار آفرینش دانست چرا که نوع آفرینش آن به گونه ای است که به شکل ستودنی نسبت به صاحب خود وفادار خواهد بود. همین مساله یکی از دلایل علاقمندی من به تربیت سگ بوده است.

از چه زمانی به طور حرفه ای این کار را آغاز کردید؟
در ابتدا قصد درآمدزایی از این کار را نداشتم اما بعد از دو سه سال به پیشنهاد یکی از دوستانم این کار را با تربیت یک سگ روسی و سورتمه کش از نژاد سیبرین هاسکی با نام هیرو شروع کردم که الان در کانادا است و ممکن است هم زنده نباشد.

آیا این کار را به تنهایی شروع کردید؟
نه من این کار را به طور حرفه ای از سال ۹۲با همکاری یکی از دوستان خوبم مهندس اخوان شروع کردم.

بیش تر برایمان بگویید.
در ابتدای کار دوستان و اطرافیان من هم تربیت سگ را یک شغل نمی دانستند و این موضوع برایشان عجیب بود و من با سرزنش مواجه می شدم اما با همه این موارد تغییر شغل دادم و حالا توانسته ام در شغلی که مورد علاقه ام بوده به فعالیت بپردازم. اولین مراجع من از زرین شهر اصفهان بود که از طریق پیج اینستاگرام با ما آشنا شد، الان هم مراجعان ما از طریق سایت ها و اینستاگرام و یا دامپزشکان با ما آشنا شده و به ما مراجعه می کنند.

از آن زمان تــا کنون چه تعداد سگ تربیت کرده اید؟
نمی توانم عدد دقیقی بگویم، اما می توان گفت بیش از ۲۵۰ سگ را تا به امروز تربیت کرده ام.

در این سال ها چه تجربه خاطره انگیزی در ارتباط با حیوانات برایتان رقم خورده که پس از چندین سال هنوز هم در ذهنتان مانده؟
روزی من یک برس سگ در دست داشتم و در حال تربیت یک سگ بودم در آن زمان همکارم و یک خانم هم کنار من ایستاده بودند من در آن لحظه برس را رو به همکارم گرفتم و گفتم بگیر، اما سگی که در حال آموزش بود گمان برد با او هستم و از روی فنس پرید و نزدیک بود به آن خانم هجوم ببرد که ما سریع اقدام کرده و از ایجاد آسیب جلوگیری کردیم. یک هم بار سگی با سگ دیگری درگیر شد و به اشتباه در میانه دعوا دست من را گاز گرفت و اینکه پس از این اتفاق این حیوان تا سه روز غذا نخورد برایم خیلی جالب بود و پس از سال ها هنوز به یادم مانده است.

چه شد که در بین حیوان ها به نگهداری سگ علاقه مند شدید؟
از تمایزات سگ با دیگر حیوانات می توان به هوشیاری آن اشاره کرد، به شکلی که یک سگ بالغ به اندازه یک کودک ۲ و نیم ساله می فهمد و تربیت پذیری آن نسبت به دیگر حیوانات آسان تر است. عـلاوه بر این وفاداری این حیوان و حمایتی که از مال و جان انسان ها دارد مرا مجذوب این حیوان کرد.

به طور کلی هدف از تربیت سگ ها چیست؟
در تمام دنیا سگ بهترین دوست انسان است و هدف اصلی از تربیت این حیوانات آموزششان برای زندگی در کنار انسان ها و استفاده از توانایی های بی نظیر این حیوان برای کمک به انسان ها است، در زلزله بم خیلی از انسان ها را سگ ها نجات دادند، حس بویایی سگ یک میلیون برابرانسان است و این توانایی خارق العاده وی برای جست و جوگری در هنگام زلزله، نگهبانی از برخی مراکز یا جلوگیری از قاچاق مواد مخدر به کــار می آید و هیچ دستگاه نوینی نمی تواند جای سگ را بگیرد. سگ ها در سراسر جهان، تنها موجوداتی هستند که با پیشرفت تکنولوژی نه تنها بازنشسته نشده اند بلکه به توانایی های آنان افزوده شده است، امروزه توانایی سگ ها در علوم مختلف حتی پزشکی به کار گرفتـه می شود. برای مثال ما امروزه سگ کرونایاب داریم که از روی بوی بزاق فرد می تواند تشخیص دهد که او دچار ویروس شده یا خیر، همچنین سگ از روی بوی تعریق انسان می تواند بیماری دیابت را تشخیص دهد، یا سگ های راهنما برای کمک به نابینایـــان تربیت می شوند، حتی امروزه توانایی سگ ها در تشخیص بیماری سرطان هم به کار گرفته می شود.

آیا یک سگ را می توان به طور مداوم تربیت کرد یا اینکه دوره خاصی برای این موضوع در نظر گرفته می شود؟
سگ ها از پایان دوران شیرخوارگی آموزش پذیرند اما به دلیل آسیب پذیری این حیوانات در این دوران و امکان ابتلایشان به برخی بیماری های ویروسی نمی توان خیلی در ارتباط با آن ها بود. اما با در نظر گرفتن این موارد می توان گفت سگ از ۹۰ روزگی به بعد تا روزی که زنده است قابل آموزش است و می توان آموزش های فرمانپذیری و پس از آن از یازده ماهگی آموزش های پیشرفته ای چون زنده یابی، جسد یابی و یا نگهبانی خیلی حرفه ای را با این حیوانات کار کرد. اساس کار تربیت سگ از ابتدا شخصیت سازی برای یک سگ است. فرمان پذیری اساس آموزش های بعدی در سگ می باشد که تمامی این موارد به علاوه رفع ناهنجاری و اصلاح رفتار سگ را تا کنون انجام داده ام.

 

می شود به ما بگویید که ناهنجاری رفتاری سگ چیست و چرا به وجود می آید؟
رفتار هایی مثل واق زدن، درنده خویی، حفر گودال، جویدن اشیا در غریزه سگ ها وجود دارد و از دید خود سگ کاملا طبیعی است، اما چون ما در جــوامع شهری زندگی می کنیم این گونه رفتارها را ناهنجار تلقی می کنیم در واقع ما در آموزش سگ، به این حیوانات می آموزیم چگونه در کنار ما انسان ها زندگی کرده و به ما کمک نمایند.

بیشتر مراجعان شما از چه شهرهایی هستند؟
۹۵درصد مراجعان ما از شهر هایی چون تهران، اصفهان، شیراز، همدان و مازنداران اند و تنها ۵ درصد از مراجعان اراکی هستند. این افراد بیشتر از طریق سایت و پیج یا توصیه دیگر مشتریان به ما مراجعه می کنند.

آیا ممکن است سگ های گارد و نگهبان به افراد آسیب برسانند؟
نه. سگ های گارد با فرمان حمله می کنند و فرد سارق را می گیرند و با فرمان رها می کنند، به طور کلی هیچ سگی با انسان خصومت شخصی ندارد مگر اینکه وارد قلمرو آن شوید، هیچ سگی از روی گرسنگی و این قبیل موارد به انسان حمله نمی کند.

راز کار شما در ارتباط با حیوانات و مانوس شدن با آن ها چیست؟
از طریق اعتماد سازی با سگ می توان با این حیوان ارتباط گرفت و به او نزدیک شد، در واقع سگ باید متوجه شود که شما قصد آسیب زدن و صدمه به او را ندارید زمانی که اعتماد کرد می توان از روش شرطی سازی که مبدع آن یک روانشناس روسی است برای این کار استفاده کرد.

شما برای این کار دوره ای گذرانده اید؟
بله من هم به صورت علمی و آکادمیک و هم به صورت عملی به کسب مهارت در این زمینه پرداخته ام. دوره های زیادی گذرانده ام و دارای مدارک بین المللی در این زمینه هستم اما معتقدم اساس این کار در کسب تجربه است.

جدایی از سگ هــایی که به آموزش آن هــا می پردازید سخت نیست؟
در سال های اول لحظه وداع و جدایی خیلی سخت بود خب شما تصور کنید سگی که به آن غذا داده اید با اون تمرین کرده اید حالا باید از او جدا شوید، بدیهی است که دلتنگی پیش می آمد اما به مرور زمان که کار ما پیشرفت کرد و مجبور بودم به سگ های بیشتری آموزش بدهم مشغله کار این گونه عواطف و احساسات را برایم عادی کرد.

ارتباط با حیوانات چه تاثیری روی شخصیت شما داشته است؟
اولین درسی که از حیوانات گرفتم وفاداری بود که خیلی این موضوع با ارزش است و مورد دیگر صبر و بردباری، چون تمرین و آموزش با حیوان تنها با صبر و بردباری ممکن است که این مساله باعث افزایش آستانه تحمل من شده است.

من می توانم به مورد دیگری اشاره کنم، فکر می کنم صداقتی که در گفتار و رفتار شما است هم ناشی از کار با حیوانات باشد.
لطف دارید اما خب در برابر حیوان ما باید صادقانه رفتار کنیم. به طور کلی حیوانات تنها تابع غریزه خود هستند و به کلی عاری از صفاتی چون دروغ و کلک که در آدم ها شاهد آن هستیم می باشند.

در ارتباط حیوان و انسان چه توصیه ای به مردم دارید؟
در حال حاضر مراکزی برای عقیم سازی و جلوگیری از تکثیر سگ های خیابانی ایجاد شده اما اگر افرادی علاقمند به غذا دادن به سگ ها هستند به هیچ عنوان نباید در حاشیه جاده ها اقدام به غذا رسانی این حیوانات کنند چون غذا رسانی در یک جا بـــاعث تجمـــع سگ ها می شود و از آن جا که جاده مکانی نا امن محسوب می شود غذا دادن به سگ ها در این گونه مکان ها باعث ایجاد تصادف و از بین رفتن این حیوانات می شود.

اما کسانی که از سگ ها می ترسند؟
لزومی ندارد همه انسان ها سگ ها را دوست داشته باشند همین که به این حیوانات آزاری نرسانند کافی است. این جا لازم است این نکته را هم بگویم، سگ هایی که پلاک های زرد رنگ به گوش دارنــد سگ های آرامی هستند که در قرار گاه یا نقاهتگاه واکسینه شده و سپس رها سازی شده اند و مشکلی برای انسان ایجاد نمی کنند.

یک توصیه هم به افرادی که از سگ ها نگهداری می کنند؟
بهتر است انسان ها با دلایلی هدفمند و کاربردی به نگهداری سگ ها بپردازند و این کار را صرفا برای تفنن انجام ندهند. این افراد اگر سگ های خود را به محیط می برند بایستی برخی موارد را رعایت کنند، برای نمونه بدون بند و قلاده حیوانات خود را به محیط بیرون از منزل نیاورند چرا که افرادی به علت فوبیا از این حیوان می ترسند، یا در صورت مدفوع حیوان صاحب سگ باید اقدام به پاکسازی محل نمایند، یا از نزدیک شدن حیوان به محل هایی که انسان ها نشسته یا تردد می کنند ممانعت شود، چون علاقه مندی و اعتقـادات انسان ها متفاوت و مورد احترام است.

از سختی های کارتان برایمان بگویید؟
کار ما خیلی استرس زاست چرا که سگ ها در دست ما امانت هستند، آن هم امانتی که یک موجود زنده است و نفس می کشد و نسبت به صاحب خود وابستگی دارد بنابراین ما باید به خوبی مراقب این حیوانات باشیم چرا که این حیوان ها زبانی برای گفتن دردهای خود ندارند و ما باید تمام این موارد را تشخیص دهیم و همچنین هر گونه آسیبی به حیوان باعث ایجاد مشکلات عاطفی و روحی برای صاحبش خواهد شد. گذشته از این موارد کار ما از لحاظ جسمی و فیزیکی هم سختی هایی دارد و روی ستون فقرات تاثیر خواهد داشت.اما در زمینه بیماری ها اگر ما پروتکل واکسیناسیون و انگل تراپی سگ ها را به طور مرتب انجام داده و بهداشت فردی را رعایت کنیم هیچ خطری تهدیدمان نخواهد کرد.

آیا ممکن است از جانب حیوان نیز آسیب هایی به شما برسد؟
سوال خوبی است، کسانی که هیچ تجربه و آشنایی ای با آموزش سگ ها ندارند بهتر است در این مورد احتیاط کنند. ما در کنار آموزش سگ ها صاحبان آن ها را هم آموزش می دهیم و یک نکته مهم اینکه یک فرد تنها زمانی می تواند مربی خوبی برای این حیوان باشد که رفتارشناس خوبی باشد و بتواند رفتار سگ را شناسایی کند.

راستی ما شنیدیم که قصد ایجاد یک مرکز برای پرورش سگ ها را دارید، درست است؟
بله در حال راه اندازی یک واحد جدید پرورش سگ هستیم که اخذ پروانه آن از جهاد کشاورزی نزدیک دو سال طول کشید. در این روند یکی از دوستان خوبم مهندس عباسی در شرکت خدمات کشاورزی جوانه کمک های خوبی به ما کرد که من برای ایشان آرزوی شادی و سلامتی دارم. با راه اندازی این مرکز برای ۲۰ نفر اشتغال زایی خواهد شد.

صحبت پایانی با مخاطبان؟
از انسان ها می خواهم با سگ ها آشتی کنند و بدانند این حیوان با توانایی های خود دوست انسان ها به شمار می رود. انسان ها باید سعی کنند برای اهدافی ضروری به نگهداری این حیوان بپردازند، اگر روزی روزگاری زلزله ای پیش بیاید و خدای ناکرده عزیزان آن ها دچار مشکل شوند سگ ها می توانند به آن ها کمک کنند و اگر هم دوستانی هستند که از این حیوان می ترسند و یا علاقه ای به آن ندارند آزاری نرسانند ما همواره باید به خود گوشزد کنیم که این ما انسان ها بودیم که اکوسیستم حیواناتی اعم از سگ را مختل کرده ایم آن ها در طبیعت زندگی می کردند این ما بودیم که مثل یک تهدید به محل زندگی ایــن حیوانات وارد شده ایم. کسانی هم که از سگ ها نگهداری می کنند بایستی به بهداشت و غذای این حیوان به خوبی رسیدگی کنند و اگر نمی توانند و یا شرایط آن را ندارند اقدام به نگهداری سگ نکنند.