دومین اسکار «اصغر فرهادی» نشان دهنده اعتراض جهانی به قانون ضد مهاجرت ترامپ بود/جهان مرز ندارد

سه شنبه ۱۰ اسفند ۹۵ شماره ۵۴۱

سمیه انصاری فر
وقایع استان

خاصیت هنر جهان شمول بودن آن است، هنر واقعی زمان و مکان نمی شناسد، مرز و رنگ قائل نیست بلکه برای همه انسان ها است. هنرمند می تواند حنجره تمام جهانیان باشد و امروز این حنجره و فریاد از ایران در سراسر جهان طنین انداز شده است. خبر زود همه جا پیچید از رسانه های ایرانی تا تمام رسانه های جهان، اصغر فرهادی برای دومین بار موفق به کسب جایزه بهترین فیلم خارجی از اسکار شد تا نامش در کنار فدریکو فلینی، اینگمار برگمن و ویتوریو دسیکا، یکی از چهار کارگردانی باشد که بیش از یک بار اسکار بهترین فیلم خارجی را برای آثارشان کسب کرده اند. «سرزمین مین»، «مردی به نام اووه»، «تنا»، «تونی اردمن» رقبای نهایی فروشنده در این فستیوال بزرگ هنری بودند
قبل از این فروشنده در جشنواره کن درخشید و جایزه بهترین فیلمنامه را برای آن گرفت و شهاب حسینی هم جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد.
اصغر فرهادی در سال ۲۰۱۲ برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» برنده بهترین فیلم غیر انگلیسی اسکار شد و در همان سال در بخش بهترین فیلمنامه نیز نامزد شده است.
اما آنچه جایزه امسال فرهادی را برای جهانیان پراهمیت کرد، فرمان ریاست جمهوری آمریکا و همچنین نبود عوامل فیلم فروشنده در این مراسم بود. بعد از فرمان ترامپ مبنی بر لغو ورود تبعه هفت کشور مسلمان به آمریکا از جمله ایران، این قانون از سوی بسیاری مورد انتقاد قرار گرفت که در یکی از این واکنش ها ترانه علیدوستی در اعتراض از حضور در مراسم اسکار انصراف داد. بعد از آن نیز اصغر فرهادی نیز به احترام مردم ایران در این مراسم شرکت نکرد و دو ایرانی که از شهروندان آمریکایی و چهره های جهانی هستند را بعنوان نماینده خود در این مراسم انتخاب کرد. انوشه انصاری، نخستین زن فضانورد ایرانی و پروفسور فیروز نادری، از مدیران ناسا، مسئول پروژه روباتیک و مریخ که یکی از ریزسیارات کشف‌شده به نام نادری ثبت شده است، نمایندگان وی بودند.
انتخاب دو نفر از شهروندان برجسته آمریکا ‌از جانب اصغر فرهادی، نشانه‌های خوب و زیرکانه‌ای در نقد سیاست ضد مهاجرتی ترامپ است. فرهادی این افراد را به سبک فیلم‌هایش، با روش «مسأله‌محور» مبتنی بر «کشش دراماتیک»، انتخاب کرده است.
اما بعد از اعلام اصغر فرهادی بعنوان برنده اسکار انوشه انصاری و نادر فیروزی برای دریافت جایزه از شالیز ترون و شرلی مک لین بر روی صحنه رفتند و انوشه انصاری متن پیام اصغر فرهادی را به شرح زیر خواند: «افتخار بزرگی‌ است که برای دومین بار این جایزه با ارزش را دریافت می‌کنم. از اعضای آکادمی، گروهم در ایران، تهیه‌کننده‌ام الکساندر ماله‌گی و پخش‌کنندگانم کوهن مدیا و آمازون تشکر می‌کنم. همچنین سپاسگزارم از همبستگی دیگر کاندیداهای بهترین فیلم خارجی.
متاسفم که امشب در کنار شما نیستم. من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانون غیر انسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به آمریکا نیامدم.
تقسیم‌بندی جهان به ما و دشمنان ما توسط سیاستمداران افراطی باعث ترس می‌شود؛ ترسی که توجیهی‌ است دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها؛ جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند.
سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌هایشان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده است را بشکنند و زمینه‌ همدلی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدلی چیزی‌ است که ما امروز بیشتر از هر زمان به آن نیازمندیم.» این پیام و این رفتار هوشمندانه اصغر فرهادی نشان داد که می توان بدون حضور در مراسم اسکار و بدون جنگ و خونریزی صدای اعتراض بسیاری از جهانیان شد.
اما چند نکته دیگر در این مراسم مورد توجه خبرنگاران بود یکی طرح شال انوشه انصاری بود که توسط آذین ولی طراحی شده بود. شال او نقشه هوایی از شهر مشهد زادگاه او بود و بر این نکته تاکید داشت که زمین هیچ مرزی ندارد و ما خودمان مبدع این مرزها و تقسیمات هستیم.
فیروز نادری هم در علت انتخاب وی و انصاری از سوی فرهادی گفت: فرهادی ما را نماینده اسکار کرد چون در کار فضانوردی هستیم و وقتی از فضا به زمین نگاه کنید مرزی نمی بینید. نکته این بود.
جایزه امسال اصغر فرهادی علاوه بر یک افتخار فرهنگی و هنری سفیر مبارزه با تبعیض نژادی نیز شد و این اهمیت آن را چند برابر می کند.
قانون ضدمهاجرتی ترامپ در اسکار نیـز با اعتراض هایی رو به رو بود. یکی از واکنش‌های اعتراض‌آمیز در این مراسم، حضور میهمانان با پاپیون آبی روی لباس‌شان بود. این اقدام جمعی، با هدف مخالفت با سیاست‌های ترامپ و با این پیام که از ارزش‌ها و قانون آمریکا دفاع می‌کنند، رخ داد و تعدد افراد با پاپیون‌های آبی، نمایانگر تفاهم‌نظر بین میهمانان بود.
ماهر شالار، بازیگر اهل ایالات متحده آمریکا، در گفت و گویی پیش از اسکار به شرایط بد مسلمانان در آمریکا اشاره کرد و انتخاب این بازیگر مسلمان و سیاه‌پوست به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل در فیلم «مهتاب» گواه اعتراض هشتاد و نهمین دوره اسکار به سیاست‌های ترامپ است.جایزه اسکار بهترین چهره‌پردازی به آلساندرو برتولاتزی، جورجو گرگورینی و کریستوفر نلسن طراحان فیلم «جوخه خودکشی» داده شد. آنها در سخنرانی با اشاره به مهاجر بودن خود اسکار را متعلق به همه مهاجران آمریکا خواندند.
اما پس از دریافت این جایزه واکنش های مختلفی از سوی منتقدان و هنرمندان و حتی سیاستمداران در فضای مجازی منتشر شد:
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توییتر خود نوشت: « به بازیگران و عوامل فیلم فروشنده برای دریافت اسکار و ایستادن در مقابل ممنوعیت ورود مسلمانان ( به آمریکا) افتخار می‌کنیم. ایرانیان هزاران سال است که جلوه گاه فرهنگ و تمدن اند.»
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور نیز اینطور تبریک گفته است:« به آقای فرهادی هنرمند خوب کشورمان و عوامل و دست اندرکاران فیلم فروشنده که دیشب موفق شدند در ایالات متحده آمریکا جایزه اسکار را برای دومین بار دریافت کند تبریک می گویم.»
وزارت امور خارجه آمریکا هم در صفحه توییترش به اصغر فرهادی تبریک گفت: «کسب اسکار بهترین فیلم خارجی توسط«فروشنده» درمراسم جوایز اسکار را به آقای اصغر فرهادی،دست اندرکاران این فیلم و مردم ایران تبریک می‌گوییم.»
لیلا حاتمی نوشت:
«تبریک به اصغر فرهادی عزیز برای موفقیت فروشنده در اسکار ۲۰۱۷»
اما کسب جایزه اسکار برای دومین بار توسط اصغر فرهادی با واکنش های مختلفی از سوی رسانه های مختلف جهان رو به رو شد
روزنامه‌ها و نشریات خبری متعدد به اعطای جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار ۲۰۱۷ به فیلم «فروشنده» ساخته «اصغر فرهادی» پرداختند.
«شیکاگو تریبیون» نوشت: اصغر فرهادی که در جوایز اسکار غایب بود و با «فروشنده» جایزه بُرد، خواستار همدلی شد.
این نشریه خبری در ادامه به زیرساخت سیاسی که بر اعطای جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار به «فروشنده» تاثیر گذاشت، اشاره کرد و سپس از «انوشه انصاری» فضانورد زن ایرانی که به نمایندگی از «فرهادی» سخنرانی او را در مراسم اسکار خواند، نام برد.
روزنامه «ایندیپندنت» تیتر زد: وقتی «فروشنده» اسکار بهترین فیلم خارجی را برد، «اصغر فرهادی» قانون ضدمهاجر «ترامپ» را هدف قرار داد.
«ایندیپندنت» همچنین نوشت: فیلمساز ایرانی پس از وضع این قانون از سوی رییس جمهور، مراسم اسکار را بایکوت کرد.
«لس انجلس تایمز» که پیش از این با تیتری کنایه‌آمیز به توییت‌های «دونالد ترامپ» اشاره کرده و به نقل از مدیر کمپانی «سونی» نوشته بود: “اخبار کذب” اسکار را به «اصغر فرهادی» می‌دهد،‌ برنده شدن دوباره کارگردان ایرانی فیلم «فروشنده» را در این رقابت‌ها تیتر کرد. مجله «پیپل» هم نوشت: کارگردانی ایرانی که در مراسم اسکار شرکت نکرد، در سخنرانی دریافت جایزه‌اش قانون “غیرانسانی” ضدمهاجر «ترامپ» را مورد هجمه قرار داد. این نشریه همچنین کلیپی را درباره علت عدم حضور «فرهادی» در مراسم اسکار ۲۰۱۷ تهیه و منتشر کرد.
«فیگارو»،‌ «گاردین»، «واشینگتن اگزماینر»، «اسلیت مگزین»، «نیوز ۱۸»، «تی‌وی گاید»، «یوروپ ۱»، «پاریسین»، «پرمیر» و «رادیو لوکزامبورگ» از دیگر رسانه‌های بین‌المللی بودند که کسب اسکار بهترین فیلم خارجی از سوی «فرهادی» را تیتر کردند.
اصغر فرهادی برای دومین بار سینمای ایران را صاحب جایزه اسکار کرد. او که پیش از این با فیلم جدایی نادر از سیمین توانسته بود، اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی را به دست بیاورد، در هشتاد و نهمین مراسم اسکار توانست با فیلم فروشنده این جایزه را از آن خود و سینمای ایران کند.
فرهادی از معدود کارگردانان موفق و صاحب سبک در سینمای ایران است که نه به تنهایی مخاطب داخلی و نه صرفا مخاطب خارجی را هدف قرار می دهد، او در فیلم های خود مخاطب جهانی اعم از ایرانی و غیر ایرانی را هدف می گیرد و شاید مهم ترین دلیل موفقیت آثار ساخته شده از سوی این کارگردان موفق ایرانی نیز در همین نکته نهفته باشد، چون فیلم های فرهادی می تواند به راحتی با طیف وسیعی از مردم در چهار گوشه جهان ارتباط برقرار کند.