در پله چندم صنعت گردشگری ایستاده ایم ؟

شنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۰  شماره ۱۵۰۵

محمد کمیلی اصفهانی

دکتری مدیریت بازاریابی، محقق در زمینه گردشگری، متولد و ساکن اراک

در حال مطالعه کتاب ۱۰ نمونه برتر بازاریابی و ساخت برند گردشگری دکتر فرزاد مقدم بودم ، تمامی موضوعات جذاب مطرح شده برندسازی گردشگری کشورهای موفق در این زمینه را با ایران و اراک عزیز مقایسه می کردم و جز تاسف عمیق و حال روحی بد سوالاتی در ذهنم باقی ماند، با این همه منابع، طبیعت بکر، تاریخچه و مهمان نوازی کجای کار ایستاده ایم ؟ تا الان کاری کرده ایم (که به نظر می رسد خیر) و اصلا برای آینده برنامه ای خواهیم داشت؟ امیدوارم پاسخ مثبت باشد!
صنعت گردشگری در سال های اخیر و البته قبل از بیماری کرونا به یکی از مهمترین صنایع دنیا تبدیل شده که اسم آن را «صادرات نامرئی» گذاشته اند که رقم جا به جا شده در این صنعت چندین برابر مجموع درآمدهای نفتی است، از طرفی طبق اعلام سازمان یونسکو، ایران به لحاظ دارایی های تاریخی و میراث فرهنگی جز ده کشور برتر جهان و از لحاظ استعدادهای خدادادی طبیعی و تنوع اقلیمی جز سه کشور نخست جهان به شمار می رود اما، چرا باید با این همه داشته و این همه زیبایی در کنار کشورهای جنگ زده و با داشتتن اوضاعی وحشتناک قرار بگیریم که آقای هاینز، گردشگر معروف حوزه ماجراجویی صرفا به خاطر شنیدن تبلیغات بد به آن کشورها سفر می کند؟ چرا نباید در کنار کشورهایی مثل فرانسه و اسپانیا و ترکیه باشیم که رده های اول جذب گردشگر هستند؟
نیوزلند چندین سال است با شعار «صد در صد خالص» سالانه هزاران گردشگر را جذب میکند و به گردشگران می گوید هیچ چیز مصنوعی در این کشور وجود ندارد، مالزی با شعار «آسیای حقیقی» به یکی از پرطرفدار ترین کشورهای دنیا تبدیل شده که اصالت فرهنگی آسیا را به رخ می کشد، ولز در زمینه جذب گردشگر سراغ گلف بازان رفته و پس از تحقیقات فراوان متوجه شد که گلف بازان انسان های لوکسی هستند که انتظار دارند هتل های بـا کیفیت بی نهایت بالا و لاکچری، زمین های گلف فوق العاده و بدون اتلاف تایم و ماشین های لوکس در اختیارشان باشد که چندین سال جهت تحقق بخشیدن این موضوع فعالیت کردند و هم اکنون به یکی از بهترین مناطق جهت جذب گردشگر به خصوص گلف بازان تبدیل شده است که جا به جایی پول هنگفتی بدین منظور صورت می گیرد!
اسلوونی با شعار «I feel Slovenia» و پر رنگ کردن واژه عشق در کلمه اسلوونی سالانه تعداد بسیار گردشگری را جذب می کند و هزاران نمونه دیگر که تماما فاکتورهای مشخصی دارند که با دقت بخوانید: تشکیل گروه حرفه ای از برندسازان و بازاریابان و باحضور متخصصین گردشگری کشور، انجام تحقیقات بازاریابی و شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی، فرصت ها و تهدید های بیرونی و اصلاح روش ها و جذب سرمایه و بهبود زیر ساخت ها، مشخص کردن کشور هدف و انجام تبلیغات اصولی و جایگاه سازی مثبت در ذهن مشتری، آموزش سراسری به مردم جهت مهمان نوازی و رعایت اصول مشتری مداری از کارکنان فرودگاه و رانندگان تاکسی گرفته تا خرده فروشان اغذیه در شهرهای گردشگر پذیر و در نهایت شروع فرآیند جذب گردشگر و راضی نگه داشتن آنان جهت سفر مجدد و تبلیغات وسیع دهان به دهان، به ظاهر ساده اما پیچیده و شدنی!
در نگاه کلی می توانیم بگوییم مسئولین رده بالای کشور در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی اعتقاد آنچنانی به این مفاهیم بازاریابی وبرندسازی ندارند و گذاشتند ببیند چه می شود! اما در استان خودمان چه؟ به نظر میرسد بازی رقابتی جذب گردشگر را سالهاست به رقبا و سایر استان ها باخته ایم، امیدی به بلند شدن هم نداشته ایم و همچنان در خواب به سر می بریم، اما فراموش نکنیم طبیعت بکری در این استان که متاسفانه یا خوشبختانه به صنعت معروف شده است قرار دارد، هر کدام از این جاذبه ها که تعدادشان نیز کم نیست می تواند برای یک بازار هدف مناسب باشد و تعداد زیادی گردشگر از سراسر ایران و حتی خارج از کشور برای استفاده به استان مرکزی سفر کنند، هرچند زیر ساخت های مناسبی نیز نداریم و تمام کارهایمان در زمینه فرودگاه و جاده سازی مناطق پر گردشگر در حد شعار و حرف باقی مانده اما الان که صنعت گردشگری تا حدودی آرامش قبل از طوفان را سر می کند بهترین فرصت است تا فکر کنیم و عمل کنیم و پس از خاموش شدن کرونا، جایگاه واقعی استان مرکزی را مشخص و در کنار اصفهان و فارس به عنوان منطقه تاپ گردشگری قرار دهیم. به جای جمله ای «اراک که چیزی نداره، بیا تهران میشه رو این حوزه خیلی کار کنیم!» پیشنهاد می کنم همکاران گرامی از خواب غفلت بیدار شده و گروهی متخصص را دعوت و اقدامی خارج از کارهای کلیشه ای انجام دهند، (تدوین کتاب و بروشور از جاذبه های گردشگری استان مرکزی کار خوبی است اما هم اکنون در سال ۲۰۲۱ هستیم که شبکه های مجازی و رسانه های اینترنتی حرف اول را می زنند نه کتاب و بروشور)، طوفان فکری برپا و شعار زیبایی برای استان مرکزی انتخاب شود، برندسازی هم که اصول خودش را دارد و در اراک نیز متخخصین بومی این زمینه وجود دارند که می توانند کارها را علمی و طبق اصول انجام دهند و در نهایت نتیجه را ارزیابی و بهترین راه انتخاب گردد، تمامی این اقدامات را می توان انجام داد اما باید تعصب و باور به استان مرکزی داشته باشیم!