پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۹   شماره ۱۲۷۶

وقایع استان بررسی می کند؛ راهکارهای کاهش استرس امتحانات دانش آموزان در ایام کرونا

در غیاب آرامش

سولماز غنی پور

فصل امتحانات نهایی و کنکور همیشه فصل پراسترسی برای پایه دوازدهمی‌ها بوده است. آن‌ها کـه پشت کنکور بوده اند یا حتی کسانی که چند درس را دوباره باید در خردادماه امتحان بدهند، یک بار استرس‌ها را پشت سرگذاشته اند و این مسیر برایشان عادی‌تر است. هر چند پشت کنکوری‌ها ممکن است یک استرس مضاعفی داشته باشند که دیگر برای بار دوم هم که شده باید این امتحان را خوب پشت سر بگذرانند.
در هر صورت تا کنکور زمانی نمانده است، اما امتحانات نهایی علیرغم اعتراض بسیاری از دانش آموزان در حال برگزاری است و امسال در کنار استرس امتحانات نهایی دو استرس دیگر هم گریبان دانش آموزان را گرفته است. یکی از آن‌ها بدون شک موضوع شیوع ویروس کروناست که جهان را فرا گرفته و ممکن است در میان پایه دوازدهمی‌ها باشند کسانی که در خانواده خود مورد ابتلایی داشته اند یا حتی عزیزی را از دست داده اند و یا ممکن است در حال حاضر در استان‌هایی زندگی کنند که هشدار‌ها درباره قرمز شدن وضعیت در صورت رعایت نکردن مردم در آنجا‌ها مدام به گوش می‌رسد یا برعکس در شهر‌ها و استان‌هایی زندگی می‌کنند که نسبتاً وضعیت قابل کنترلی در این زمینه ایجاد شده است. از این رو وقایع استان به راهکارهای کاهش استرس امتحانات دانش آموزان در ایام کرونا از دیدگاه رضا وردانی، روانشناس شخصیت و مشاور خانواده می پردازد.
وردانی معتقد است: دانش آموزان هر سال با استرس های شب امتحان و مسئله آموزش مواجه بودند، اما امسال مسئله کرونا نیز به اضطراب های آن ها اضافه شده است، با توجه به این که در سامانه ۴۰۳۰ نیز به هموطنان خدمات مشاوره ای ارائه می کنم، شاهـد استرس ها و نگرانی های مردم در این رابطه بودم.
این مشاور خانواده با بیان این که این استرس ها باعث می شود که سیستم ایمنی بدن آنها کاهش یابد و نیاز است که آن را کنار بگذارند، تصریح کرد: شاید برخی از خانواده ها به دلیلی شرایطی خاص از دست دادن عزیزی یا قرمز بودن منطقه شان استرس بیشتری را متحمل شوند.
وردانی افزود: برخی هم ممکن است در منطقه تمیز و سفیدی سکونت داشته باشند اما نگران این هستند که با رفت و آمد و جمع شدن دوباره دانش آموزان، فرزندانشان دچار این بیماری شوند، برخی از دانش آموزان هم دغدغه این را دارند که چند درصد سوالات آزمون از آموزش هایی که قبل از کرونا ارائه شده است و چند درصــد آن از آموزش های مجازی خواهد بود.
وی اضافه کرد: این در حالی است که بسیاری از خانواده ها به سامانه شاد و برنامه های آموزشی مجازی ایراداتی داشتند، چراکه خیلی ها امکان تهیه تلفن همراه هوشمند را نداشتد و برای خیلی ها هم هزینه اینترنت سنگین بود.

وضعیت قرمز؛ اضطراب بیشتر
این کارشناس تصریح کرد: در مجموع استرس امتحان نهایی و از طرفی مسئله شیوع کرونا، تعطیلی مدارس و رعایت یکسری پروتکل ها در زمان امتحان ممکن است به دانش آموزان تحمیل شود، این شرایط زمانی بدتر می شود که وضعیت کرونا به حالت قرمز درآید.
وردانی اذعان کرد: به طور قطع این شرایط باعث افزایش نگرانی ها به خصوص برای مسئولان آموزش و پرورش می شود، مبنی بر اینکه هجمه این ویروس گسترده شود، بنابراین در ایــن راستــا والدین، دانش آموزان و مسئولان آموزش و پرورش به توصیه های روانشناسی نیاز دارند.
وی در توصیه به دانش آموزان بیان کرد: یکی از اساسی ترین اقدام ها برای کاهش استرس امتحان این است که دروس به مرور خوانده و کل کتاب به شب امتحان موکول نشود که متاسفانه موارد زیادی را در این باره مشاهده کردیم و برخی از دانش آموزان هم درگیر قرص شده اند.
این روانشناس اضافه کرد: دانش آموزان همه چیز را نباید به شب امتحان موکول کنند، بلکه باید با برنامه‌ریزی درست درس هایشان را بخوانند، به خصوص دروس حفظی را، چراکه می تواند فقط حافظه کوتاه مدت آنها را فعال کند و نقشی در یادگیری کوتاه مدت آن ها داشته باشد.

فرسودگی ذهن
وردانی گفت: دانش‌آموزان باید دقت کنند که خواندن یک کتاب ۱۰۰ یا ۲۰۰ صفحه ای در شب امتحان باعث فرسودگـی ذهن شان می شود و تمرکز زمان جلسه امتحان را کاهش می دهد و استرس به اندازه‌ای به این افراد غالب می‌شود که می تواند تمرکز آنها را از بین ببرد، بنابراین نباید همه درس ها را برای شب امتحان بگذارند.
وی تصریح کرد: نیاز است که دانش آموزان در شب امتحان خوب بخوابند و خوب استراحت کنند، چـراکه خواب کافی باعث تقویت دانسته هایشان و تثبیت آن چه خوانده اند، می شود، بنابراین می‌طلبد که شب امتحان خواب خوب داشته باشند.
به گفته این مشاور سامانه ۴۰۳۰، از آنجایی که به دلیل شرایط فعلی دانش آموزان سر جلسه باید با ماسک حضور یابند، اگر خواب کافی نداشته باشند، این بی خوابی باعث کاهش اکسیژن مغزشان می شود.
وردانی با بیان این که مردم استان با وجود کرونا همچنان رفت و آمد و دید و بازدید می کنند، گفت: انتظار می رود در شب‌های امتحان رفت و آمد هایشان را کم کنند تا بچه ها بتوانند درس هایشان را به خوبی و بدون استرس بخوانند.

پرخوری و بی اشتهایی؛ نتیجه استرس
وی با اشاره به تغذیه دانش آموزان هم بیان کرد: از آنجایی که استرس امتحان ممکن است دانش آموزان را دچار پرخوری یا بی اشتهایی عصبی کند، نیاز است که میوه و سبزیجات در برنامه غذایی شان قرار گیرد و از خوردن مواد قندی، چربی و تنقلات پیشگیری شود.
این روانشناس ادامه داد: به خصوص برای افسرده ها شاهد این اتفاق هستیم که باید پدر و و مادرها به این موضوع توجه کنند و حواسشان به فرزندانشان باشد، اگر شاهد چنین مسئله ای هستند آن را با یک کارشناس مشاور یا روانشناس در میان بگذارند تا برطرف شود.
وردانی گفت: تمرین آرام سازی نیز می‌تواند به آنها در ایام امتحانات کمک کند، به ویژه در زمان هایی که دچار استرس شدید می شوند آن هم در شرایط کنونی که استرس چند برابر شده است، بنابراین باید پنجه های پایشان را منقبض و شروع به نفس عمیق کشیدن کنند، این مهم می تواند آرامش خاصی به آنها ببخشد.
وی ادامه داد: در زمان استرس شدید از این تکنیک می توان بهره گرفت، چرا که باعث بالا رفتن تمرکز می شود، ضربان قلب را تنظیم و جریان خون را آرام می کند، باعث کاهش هــورمون های استرس زا می شود که همیشه می توان از این تمرین و تکنیک استفاده کرد.

پایین آمدن تمرکز
به گفته این کارشناس، در مواقع استرس به دلیل پایین آمدن تمرکز ممکن است احساس گیجی در فهم به انسان دست می دهد، یا اینکه باعث می شود تمرکز به مطلب از دست رود و بارها و بارها یک مطلب را بخوانند و یاد نگیرند، در این زمان بهترین راه این است که چنـد دقیقه ای به خود استراحت دهند، به این روش که به ازای دو ساعتی که مطالعه می‌کنند حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت داشته باشند.
وردانی اضافه کرد: این موضوع باعث می شود تمرکزشان بالا برود، اگر باز هم متوجه موضوع نمی شوند از آن رد شوند و مطالبی را که برایشان خوشایند است و زودتر یاد می گیرند، بخوانند که این باعث افزایش اعتماد به نفس آن ها می شود و بعد می توانند مطالبی را که با آن مشکل داشتند مطالعه کنند.
وی با بیان این که حتماً در نطق برداری ها از خودکار آبی استفاده شود، چراکه باعث می شود تمرکز دانش آموزان افزایش یابد افزود: بهتر است دانش آموزان نگران نباشند، به طور در این شرایط برای آن ها در برخی مواقع ارفاق هایی در نظر گرفته می شود، اگر هم در این شرایط دچار شکست شوند فرصت شهریورماه را در پیش دارند، بنابراین نگران نباشند که همه چیز تمام شده است.

لزوم حل مشکلات خانوادگی
این مشاور ادامه داد: مشکلات خانوادگی نیز استرس امتحان را زیاد می کند، بنابراین خانواده ها باید سعی کنند با این مسئله کنار بیایند و اگر مشکلی است آن را در زمان که بچه ها در شرف امتحان هستند کاهش دهند، زیرا می‌تواند آسیب جدی به آن ها وارد کند.
وی گفت: گاهی بچه ها موضوعی را سخت یاد می گیرند یا فکر کردن به مسئله کرونا و اینکه چگونه با ماسک و دستکش امتحان دهند ممکن است باعث حواس پرتی آن ها شود و دچار استرس شوند، بهترین راه این است که تمرکز کنند.
این کارشناس تصریح کرد: امتحانات آغاز شده است و نمی توان غر زد که چرا مسئولان به فکر ما نیستند و امتحانات را به تعویق می‌اندازند، این مسائل فقط ذهن ما را منحرف می کند چراکه تصمیمی گرفته شده و باید تابع آن باشیم و سعی کنیم آن را انجام دهیم.
وردانی افزود: دانش آموزان سعی کنند در این روزها جز برای رفع اشکال با دوستانشان ارتباط بگیرند و از حرف های متفــرقه دوری کنند، چراکه باعث افزایش استرس می شود، همچنین باید لوازم مورد نیاز خود را از قبل آماده کنند تا با آرامش خاصی ســر جلسه حاضر شوند.
این روانشناس بیان کرد: دانش آموزان زیاد خود را درگیر استرس وضعیت این روزها نکنند، چرا که شرایطی است که برای همه دنیا پیش آمده است، کافی است تجهیزات بهداشتی به همراه داشته باشند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند.