شنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۸   شماره ۱۲۴۳

وقایع استان گزارش می دهد؛ چگونه در ایامی که مجبور هستید برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا در خانه بمانید، از زندگی تان لذت ببرید

در حصرم و شادم

کوروش دیباج

این روزها واژه‌های کاف، ر ، واو، نون، الف، بیش از همه واژگان دیگر همنشین هم شده‌اند و از سوی انسان‌های جهان در قالب کلمه «کرونا» ادا می‌شوند. ساعتی و دقیقه‌ای نیست که کسی به کرونا نیندیشد و درباره‌اش حرف نزند. از پیامدهای این همه‌گیری، ماندن در خانه است. شعارها این شده است که خانه امن‌ترین پناه است و مگر برای امری ضروری، از خانه خارج نشوید. فارغ از اینکه چنین امری چقدر برای همه اقشار و گونه‌های مختلف معیشت ممکن است، خانه‌نشینی و به تعبیری حصر خودخواستۀ خانگی، تجربه مشترک آدمیان در جای جای جهان شده است. خود این تجربۀ بدیع، آن هم در عصر مدرن، اگر خوب نگریسته شود موضوعی مهم و جالب برای تأمل از جنبه‌های مختلف است.
هفته‌ای از این خانه‌نشینی و حصر خودخواسته نگذشته است، که خانه‌نشینان از ملالش می‌گویند. در صفحه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از آن می‌نالند، با آن شوخی می‌کنند و برای گذراندن اوقات «کسالت‌بار» خانگی، برای همدیگر پیشنهاد و ترفند همرسان می‌کنند. راستی چرا؟ چرا ماندن در خانه آنهم برای مدتی معین و محدود، باید اینقدر کسالت بار باشد؟ اندیشمندان، پیشوایان دین، حکیمان، فرزانگان و … تا به حال و پیشتر به این مهم اندیشیده‌اند یا اینکه این موضوع، پدیده‌ای نو و عصری است که تنها ما بر واپسین لبۀ پرتگاه تاریخ ادراکش می‌کنیم؟.
این وضعیت در وهلۀ اول یادآور جمله‌ای ساده، اما بسیار عمیق و باریک از پاسکال، فیلسوف، الهی‌دان و ریاضیدان فرانسوی است. او در کتاب دفاعیۀ پاسکال برای دین می‌نویسد: «سبب تقریباً همه شوربختی‌های ما ناتوانی‌مان از آرام نشستن در اتاق‌مان است!» در نگاه اول جمله‌ای غریب است. باید کمی به زمان اجازه داد که در گذرش بتوانیم مقصود اصلی نویسنده را کشف کنیم. ولی وجه همینک کاربردی برای ما فرض جمله است. این که ما معمولاً نمی‌توانیم در گوشه ای آرام بنشینیم! آرام نشستن در گوشه‌ای بلافاصله ما را دچار ملال می‌کند و رهایی از این ملال است که سوقمان می‌دهد بیرون بزنیم، سرمان را گرم کنیم و برای خود مشغولیتی بیافرینیم.
این روند است که پاسکال، باریک اندیشانه متذکر می‌شود که اسباب شوربختی خود شخص و سایرین است. راستی اما چرا اینطور است؟ چرا ما را دَمی تحمل آرام‌نشینی در خانه و اتاق نیست؟ چرا زود نفسمان می‌گیرد و هوس رهایی و خلاصی پیدا می‌کنیم؟ توجه کنیم که پاسکال در قرن هفده می‌زیست، زمانی که دامنه مشغله‌ها و سرگرمی‌ها به گَردِ امروز هم نمی‌رسید. شاید اگر پاسکال امروزه زنده بود، این جمله عجیب خود را به گونه‌ای دیگر بازنویسی می‌کرد. مثلا شاید اینکه، «سبب تقریباً همه شوربختی‌های ما آرام نشستنِ مغشولمان در گوشه‌ای از اتاق‌ است!» اما نه، شاهد نقض این جمله وضعیت کروناییِ امروز خانه‌نشینان است. پس باید سوال را باز پرسید، ما را چه شده که چند روزی تابِ ماندن در خانه را نداریم؟ چنین سوال مشکلی را باید از ابعاد گوناگون مورد تامل قرار داد.از این رو وقایع استان در گفتگو با سارا بهزاد،روانشناس بالینی به ارائه راهکارهای لذت بردن در ایامی که مجبور هستیم بخاطر پیشگیری از این بیماری در خانه بمانیم، پرداخته است.
بهزاد با بیان اینکه استرس تجربه هیجانی منفی است که به تدریج یکسری تغییرات بیوشیمیایی و رفتاری را برای افرادی که با آن مواجه هستند، بوجود می آورد، اظهار کرد: تحقیقات نشان داده است هر چقدر وقایع منفی غیر قابل کنترل تر و مبهم تر باشند، پر استرس تر هستند که طبیعتا اپیدمی کرونا به خاطر غیر قابل کنترل بودن آن و مبهم بودن آن استرس زیادی را برای مردم متحمل شده است.
وی ادامه داد: موضوع کرونا را باید در دو بحران سختی و خانوادگی و بحران اجتماعی باید بررسی کنیم، زیرا بسیاری مواقع بحران خودش به تنهایی قربانی نمی گیرد، بلکه عوارض ناشی از بحران و استرس همچون ترس، وحشت و‌حس قربانی شدن را برای افراد بیشتر از خود ویروس کرونا جان و سلامت افراد را به خطر خواهد انداخت.
این روانشناس بالینی تصریح کرد: نظر بنده این است که از بحران کرونا به عنوان یک فرصت در بعد فردی و خانوادگی می توان استفاده کرد تا بتوانیم فضیلت های اخلاقی و ارزشی خودمان را در زندگی تمرین کرده و آن را تعمیم به سطح جامعه دهیم.
بهزاد ادامه داد: اولین مورد مدیریت استرس در بعد شخصی و خانوادگی است که شامل چند مورد است.در وهله اول مدیریت استرس در بعد شخصی و خانوادگی است که در وهله اول باید اعضای خانواده کنار یکدیگر نشسته و به شکل خانوادگی آن مواردی که قابل کنترل آن ها است همچنین بهداشت فردی، ارتباطات شخصی و تمام مواردی که پیش بینی برای خطر مبتلا شدن به ویروس کرونا هست، آن ها را یادداشت کرده و همچنین مواردی که خارج از کنترل خانواده است همچون کنترل سرعت شیوع بیماری و هر اتفاقی که تخصصی است و باید به منابع متخصص سپرده شود، آن ها را نیز یادداشت کرد.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: یکی از مواردی که در مدیریت کنترل استرس بسیار مهم هست، این است که اعضای خانواده لیستی از آهنگ های مورد علاقه خود را بصورت خانوادگی و شخصی تهیه کرده و از این آهنگ ها در مواقعی که استرس اعضای خانه بالا است برای کاهش استرس اعضای خانواده استفاده کرد.علاوه بر تهیه لیست آهنگ ها اعضای خانواده می توانند از یکسری از بازی های مورد علاقه خود لیستی تهیه کرده فقط این نکته را باید در نظر داشت در تهیه لیست بازی های مورد علاقه، بازی های لیست شود که قابلیت بازی به صورت خانوادگی را داشته باشند و حتی پیشنهاد می شود برای تهیه بازی های که خانواده ها می توانند بصورت خانوادگی از آن ها بهره ببرند به آدرس اینترنتی copingkids.com/videos مراجعه کنند.
وی گفت: در مدیریت استرس بسیار مهم است که افراد بصورت خانوادگی در کنار یکدیگر باشند و یکی از مسائل مهم که وقت فرد به شیوه مطلوب گذرا شود و میزان استرس آن کاهش یابد،این است که اعضای خانواده کتابچه ای با مشارکت یکدیگر تهیه و تنظیم کنند و در این کتابچه دستورات غذایی مورد علاقه خانوادگی خود را در آن بیاورند، شاید این کار به نظر خنده دار و بی معنی به نظر برسد ولی باعث می شود حس مشارکت و همدلی در بین اعضای خانواده افزایش پیدا کند.
بهزاد ادامه داد: پیشنهاد بعدی بنده برای مدیریت استرس خانواده در برابر بحران کرونا تهیه مجله خانوادگی است، یعنی زمانی که اعضای خانواده به خاطر پیشگیری از بیماری کرونا مجبور هستند در خانه سپری کنند، فرزندان و یا هر اعضای از خانواده از آن روز عکس های متعددی از یکدیگر گرفته و درباره اتفاقات جالب که آن روز در خانواده اتفاق افتاد چند خطی بصورت خانوادگی در آن مجله بنویسند، بعد از گذشتن از اپیدمی اعضای خانواده دارای مجله سرشار از خاطرات خوش و جالب روزهای قرنطینه هستند. حتی اگر تمایل به گرفتن عکس نباشد بچه ها می توانند داستان های مورد علاقه خود را یادداشت کنند.
این روانشناس بالینی اذعان کرد: مورد که در کنترل و کاهش استرس خانواده در دورانی که مجبور هستند به دلیل پیشگیری از ویروس کرونا در منزل باشند، مهم بوده این است که نور، صدا و نظم خانه به درستی تنظیم شود و اعضای خانواده باید این سه مورد را به شدت کنترل کنند و این تفکیک وظایف در شرایط قرنطینه و ماندن در خانواده ها بسیار مهم خواهد بود.
وی ادامه داد: مسأله مهم بعدی که در دسته بندی فضیلت اخلاقی قرار می گیرد، مسأله بردباری و پذیرش شرایط است، که ما به عنوان بزرگسال هم می توانیم در این شرایط آن را تمرین کرده و هم می توانیم به عنوان یک الگو برای فرزندان خود باشیم برای اینکه بتوانیم این فضلیت های اخلاقی در خود به درستی تمرینی کنیم نیازمند این است که افراد فعالیت های معنوی و داوطلبانه افزایش دهیم.با توجه به اینکه افراد در این شرایط محدودیت هــــای رفتن بیرون از خانه دارند می توانند فعالیت های داوطلبانه خود را از طریق و بستر فضای مجازی همچون طراحی پیام های تبریک عید نوروز و‌کارت های تبریک این عید از طریق فضای مجازی برای کودکان مبتلا به سرطان که تحت پوشش موسساتی همچون محک،تبسم و…انجام دهند.
بهزاد تاکید کرد: فضیلت اخلاقی که به نظر من در دوران بحران انجام آن بسیار مهم است، فضیلت همکاری، همدلی و مشارکت است، موردی که خوشبختانه در این شرایط دیده می شود و علاوه بر اینکه باید بزرگسالان بر این فضیلت اخلاقی تمرین بیشتری انجام می دهند، آن را به سایر اعضای خانواده تعمیم دهند، با توجه به اینکه منع رفت آمد به بیرون وجود دارد و همه افراد روزانه در بمباران اخبار ناگوار کرونا و..قرار می گیرند کاری می توانند افراد و اعضای خانواده انجام دهند ایجاد فن پیج ها و گروه های تلگرامی با رویکرد سرگرمی و خنده است که با اضافه کردن افراد به این گروه ها از آن ها خواسته به هیچ عنوان در این گروه صحبت با پستی در مورد ویروس کرونا حتی پست های مرتبط با پیشگیری از این بیماری گذاشته نشود.
این روانشناس بالینی بیان کرد:در واقع افراد با این کار ناخواسته با روانی ناشی از بمباران اطلاعات اخبار ناگوار ویروس کرونا را از افراد کاسته و برای لحظات و دقایقی آن ها را سرگرم و می خنداند.
وی تاکید کرد: توصیه دیگر من به کاربران فضای مجازی در این شرایط هستند مادام خود را در معرض اخبار و اطلاعات ناگوار این ویروس قرار نداده و حتی توصیه می شود در طول ۲۴ ساعت بیش از ۲۰ دقیقه به این اخبار و اطلاعات توجه نکنند چون اگر این موارد را توجه نکنند باعث ایجاد استرس و هراس بیشتر برای خود و اعضای خانواده شأن می شود.