روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱۱ مهر ۹۵ شماره ۴۳۰
وقایع استان: سیستم آموزشی یک کشور نقش بسزایی را در تربیت و شکوفایی جامعه ایفا می کند. به همین خاطر کشورهای توسعه یافته همواره بر سیاست گذاری درست و اجرای دقیق آن در این زمینه تاکید دارند. برنامه ریزی آموزشی می بایست همه زوایای زندگی انسانی و اجتماعی یک فرد را در بر گیرد و صرف تعلیمات علمی نمی تواند پاسخگوی نیازهای مردم یک کشور باشد. در یک نظام آموزشی سه بخش اصلی درگیر هستند؛ سیاست گذاران، معلمان و عوامل اجرایی و دانش آموزان. نگاهی اجمالی به سیستم آموزشی کشور، ضعف عملکردی در این سه بخش را نشان می دهد. بخش هایی که همه شان در هم گره خورده اند و نمی توان آنها را جدا از هم بررسی کرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نظام آموزش عالی کشور سبک و سیاق جدیدی پیدا کرد. سال ۵۹ روزنامه اطلاعات سخنانی از امام خمینی (ره) را منتشر کرد که به دنبال آن اعتراضاتی به حضور سایر جریان های سیاسی در میان دانشجویان در برخی دانشگاه ها شکل گرفت. در این نوشتار آمده بود :«باید انقلاب اسلامی در تمام دانشگاه‌های سراسر ایران به وجود آید. تا اساتیدی که در ارتباط با شرق و یا غرب‌اند تصفیه گردند و دانشگاه محیط سالمی شود برای تدریس علوم عالی اسلامی.» در پی این پیام دانشجویان انقلابی در تبریز ساختمان مرکزی دانشگاه را تصرف کردند و این جریان به دانشگاه های تهران نیز کشیده شد. در پی درگیری های گسترده و کشته و زخمی شدن تعدادی از دانشجویان در نهایت انقلاب فرهنگی توانست دانشگاه های کشور را از سایر گروه های سیاسی تخلیه کند و با فرمان حضرت امام در خرداد ماه ۵۹ ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد. این جریان شاید مهمترین اتفاق سیستم آموزشی کشور در سال های پس از انقلاب بوده است. اما امروز با گذشت سالها، به نظر می رسد مبانی تدریسی در مدارس و دانشگاه ها از گردونه علم روز دنیا عقب افتاده است.
بررسی سیستم آموزشی مدارس چه در بخش فرهنگی و چه در زمینه علمی نیاز به گفتاری مفصل دارد چراکه ضعف های بنیادی آن باعث شده است دانش آموزان و دانشجویان از سطح پایین علمی و رفتارهای اجتماعی رنج ببرند. اما ضلع دیگر این مثلث نظام آموزشی معلمان هستند. معلمانی که همواره با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند. بدون شک سطح آگاهی جامعه معلمان در برخورد با دانش آموزان پایین است که این موضوع هم بر میگردد به ضعف سیستم آموزشی در تربیت معلمانی که با روانشناسی تربیتی دانش آموزان آشنایی ندارند. دانش آموزان در دوران آغازین تحصیل نیازمند شکوفایی خلاقیت و یادگیری قدرت تفکر و تحیلیل هستند. نکاتی که در مدارس کشور بر خلاف آنها عمل می شود. سیستم فکری تحمیلی از سوی مدارس و کتب درسی توانمندی تشخیص را از دانش آموزان می گیرد. هر حرفی خلاف موضوعات طرح شده در کتب درسی و بُتی به نام معلم با سرزنش همراه می شود و در نهایت دانش آموزان به موجودات مطیع و فرمانبرداری تبدیل می شوند و که دیگر نمی توانند حتی به کوچکترین نوآوری های علمی و خلاق بیاندیشند.
نکته بسیار مهمی که باید در نظر گرفت معیشت معلمان است. اگر معلمی دغدغه گذران زندگی را داشته باشد و از حداقل های رفاهی محروم باشد دیگر نمی تواند تمرکزش را بر تعلیم و تربیت درست و منطقی دانش آموزان بگذارد و کارش را تنها به خاطر رفع مسئولیت انجام می دهد. اعتراضات معلمان به حقوق های پایین دریافتی شان سالهاست که ادامه دارد و در برهه های مختلف اوج گیری اعتراضاتشان حتی منجر به دستگیری و تعطیلی تشکل های صنفی شان شده است. اگرچه این روزها کمتر معلمی به حق و حقوق پایینش اعتراض می کند اما نمی توان منکر این کمبود ها شد. همانطور که دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش می گوید معلمان قشر قانعی هستند و زیاده خواه نیستند و از دولت و مجلس می خواهد در درآمد های آنان تجدید نظر شود.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان قشر قانعی بوده و زیاده‌خواه نیستند و با حداقل‌ها زندگی می‌کنند، در گفتگو با ایسنا گفت: با این حال با توجه به شرایط اقتصادی کشور، حقوق معلمان باید بیش از این باشد و دولت و مجلس باید در این خصوص به آموزش وپرورش کمک کند. مهدی نوید ادهم درباره نقش سند تحول بنیادین در حفظ هویت در دانش‌آموزان و کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس اظهار کرد: ویژگی‌های یک دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی در سند تحول بنیادین آمده است؛ اما آموزش و پرورشی که مسوولیت و مأموریت خود را صرفا دانش‌افزایی می‌داند نمی‌تواند حل کننده مشکلات باشد.
وی افزود: از سوی دیگر خانواده‌ها نیز تا زمانی که از آموزش و پرورش، آموزش را مطالبه کنند ما نمی‌توانیم در حل مشکلات اجتماعی سهیم باشیم. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک تغییر رویکرد در آموزش و پرورش به وجود بیاید و شاهد چرخش از نظام آموزشی به نهاد تعلیم و تربیتی باشیم. دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه عوامل بیرونی نیز در این امر موثر هستند، اظهار کرد: به عنوان مثال باید خانواده‌ها همراهی کنند و وقتی به مدرسه مراجعه می‌کنند تنها به دنبال قبولی فرزندانشان در کنکور نباشند. زمانی که این موضوع به یک تقاضای اجتماعی تبدیل شود و همه ما شرایط را باور کنیم و بر روی کاهش آسیب‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری کنیم، می‌توانیم شاهد تحولات مثبتی باشیم.
نوید ادهم به نقش معلمان به هویت‌بخشی دانش‌آموزان اشاره کرد و افزود: باید وضعیت معلمان مورد توجه قرار بگیرد و شرایط به گونه‌ای نباشد که یک حقوق معلم دبستان از معلم دبیرستان کمتر باشد و وی مایل به حضور در مقطع ابتدایی نبوده و می خواهد در دبیرستان تدریس کند. این مساله نیازمند وضع قوانین مناسب و توجهات ویژه است. وی با بیان اینکه معلمان باید آمادگی داشته باشند تا زمینه تربیت‌پذیری دانش‌آموزان را فراهم کنند، ادامه داد: معلم باید به نظر، خواسته، انتخاب و اندیشه دانش‌آموز احترام بگذارد و در فضایی که وی می‌پسندد به گفت‌وگو و تعامل پرداخته و در او اثر بگذارد. این امر مهم زمانی اتفاق می‌افتد که معلم از محبویت لازم برخوردار باشد. معلم محبوب می‌تواند مقبول باشد. باید در انتخاب، توانمندی، آرامش درونی، حقوق و معیشت معلم در آموزش وپرورش دقت شود.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش به برخی مشکلات حوزه نیروی انسانی در آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: تخصص و شایستگی‌های معلمی متناسب با نیاز ما توزیع نشده و در برخی رشته‌ها شاهدتراکم معلم و در برخی دیگر شاهد کمبود هستیم. از سوی دیگر عدم توزیع متناسب با نیازهای منطقه‌ای باعث بروز مشکلاتی شده است و وزیر آموزش وپرورش برای حل آن، طرح پذیرش “از بوم برای بوم” را مطرح کرده است.
معلمی که آموزش نبیند نمی‌تواند معلم موفقی باشد
نوید ادهم ادامه داد: به روز آوری اطلاعات معلمان نیز کار سخت و پیچیده‌ای است زیرا افراد در مقابل تغییر مقاوم هستند و احساس نیاز نمی‌کنند. در سال‌های اخیر به علت کمبود منابع مالی دوره‌های ضمن خدمت برای معلمان محدود شده و اغلب دوره‌های ضمن خدمت برای معلمان کتب جدیدالتألیف برگزار می‌شود،این مشکل باید با همراهی دستگاه‌های مربوطه حل و فصل شود. معلمی که آموزش نبیند نمی‌تواند معلم موفقی باشد.
وی افزود: از سوی دیگر معیشت معلمان دچار مشکلاتی است هرچند در این دولت تلاش شده تا حقوق معلمان افزایش یابد و رتبه‌بندی معلمان تا حدودی به اجرا در بیاید، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور، حقوق معلمان باید بیش از این باشد. دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان قشر قانعی هستند و زیاده‌خواه نیستند، گفت: معلم‌ها با حداقل‌ها زندگی می‌کنند و این فرهنگ معلمی در همه جای دنیاست و منحصر به ایران نیست. با این حال دولت و مجلس باید به آموزش و پرورش کمک کنند تا بتوانیم شاهد ارتقای جایگاه معلمان در کشور باشیم.
