روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱ اسفند ۱۴۰۰ شماره ۱۵۳۵
علی اصغر زارعی
مدرس دانشگاه آزاد و پژوهشگر
در سال ۱۳۹۶ تصمیم به تدوین مطلبی در خصوص شبکه های اجتماعی و مجازی برای پلیس فتا گرفته و تقریباً شش ماه زمان برد تا یک مقاله نسبتاً جامعی را برای این نهاد تدوین کنم. در این مقاله به موضوع فعالیت کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی، تلگرام، واتس اپ، فیسبوک، اینستاگرام و سروش پرداخته شده است؛ اینکه چند درصد افراد جامعه با چه رده سنی و با چه جنسیتی و با چه هدفی در اینگونه شبکه ها فعالیت می کنند. در فصل سوم، به آسیب شناسی رفتارها و شخصیت کاربران در اینگونه شبکه ها پرداخته شد و اینکه چه راهکارهایی اتخاذ کنیم ، که در آینده کودکان ما ، دچار اینگونه رفتارها و دوگانگی شخصیتی در جامعه نشوند.
از آن زمان تا کنون فعالیت خود را با خبرگزاری ها و نشریات کشور و استان شروع نموده و اکنون نزدیک به ۵ سال هست که با این هنرمندان گمنام و تاثیرگذار در جامعه همکاری دارم. در حوزه های دیگری مانند فیشینگ و کلاهبرداری های اینترنتی و ارزهای دیجیتالی، هم بارها مطلب نوشته و به مرحله درج و چاپ رسیده است.
یا اینکه اخیراً در زمینه کسب و کارهای الکترونیکی ، در شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، که این روزها سروصدای زیادی براه انداخته و خیلی ها هم توانسته اند از این شبکه پول های هنگفتی به جیب بزنند را با ابزارهای مختلفی مورد ارزیابی قرار داده.
ماهیت این کتاب ها بیشتر در مورد مسائل جدید و روز دنیا تمرکز دارد. فقدان آگاهی عموم جامعه از اینگونه اطلاعات باعث آسیب های بعضاً جبران ناپذیری به افراد و اجتماع می گذارد و افراد سودجو از همین ضعف، اقدام به سوء استفاده از طرق فیشینگ یا هک یا خالی کردن حساب های بانکی می نمایند.
در بخشی از کتاب به فرهنگ حاکم در حوزه دیجیتال به لزوم آشنایی با آن پرداخته شده است. عدم آگاهی با این فرهنگ، باعث کاهش ارتباط موثر بین افراد و مخصوصاً والدین و فرزندان شده و همین امر باعث تنها ماندن کودکان و فرزندان در این حوزه و افزایش آسیب پذیری آنها خواهد شد.
برای بالا بردن سطح اطلاعات عمومی جامعه در حوزه دیجیتالی ضروری است، به طرق مختلف، مطالعات موثر در این خصوص افزایش یابد. متأسفانه سرانه مطالعه در کشور ما در مقایسه با کشورهای دنیا به شرح ذیل است:
در بررسی میزان سرانه مطالعه جهانی، در گروه های سنی با جنسیت و تحصیلات متفاوت در آخرین آمارگیری انجام شده، در سال ۲۰۲۰ کشورهای هندوستان، تایلند، چین، فلیپین، مصر، چک، سوئد، فرانسه، مجارستان و عربستان سعودی به واسطه ساعات مطالعه مردمش در لیست کتابخوان ترین کشورها قرار گرفتند.
مردم هندوستان به طور متوسط ۱۰ ساعت ۴۲ دقیقه در هفته مطالعه دارند سایر کشورها به همین نسبت از کشور ما ایران در موضوع مطالعه پیشی گرفته اند.
در طی سال های اخیر اعداد و ارقام متفاوتی از سوی نهادهای مربوطه، مثل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب و کتاب خانه ملی، درخصوص میزان مطالعه در ایران ارائه شده است. این آمار ضد و نقیض سرانه مطالعه هر ایرانی را ، بین ۲ تا ۷۰ دقیقه در روز عنوان کرده است.
اما به گزارش خبرگزاری میزان در ۲۹ شهریور سال ۱۴۰۰ سرانه مطالعه با آماری که در سال ۱۳۹۹ بین افراد ۱۵ سال به بالا منتشر کرده به اینصورت است که میانگین سرانه هر فرد ایرانی در ماه ۸ ساعت ۱۸ دقیقه و به عبارتی ۱۶ دقیقه و ۳۶ ثانیه در روز از جامعه ۸۰ میلیونی که در نظر گرفتند می باشد.
استان یزد با ۱۵ ساعت ۱۶ دقیقه در ماه بیشترین و استان بوشهر با ۲ ساعت ۴۰ دقیقه در ماه کمترین سرانه مطالعه را در سال ۱۳۹۹ داشته اند و قابل توجه است طبق گزارش مرکز آمار در سال ۱۳۹۹، ۶۵ درصد افراد کشور در ۲۴ ساعت شبانه روزی در شبکه های اجتماعی، واتس اپ، اینستاگرام و تلگرام تقریباً ۱ ساعت و ۳۲ دقیقه وقت صرف می کنند.
از عوامل تأثیر گذار بر عدم آگاهی و پایین بودن سرانه مطالعه می توان به شاخص های غلط در سیستم ورودی دانشگاه ها و برگزاری آزمون سراسری که وضعیت پیچیده و عجیبی را از همان اوایل دوره بلوغ فکری برای افراد مختلف جامعه ایجاد می کند، اشاره نمود.
یکی دیگر از دلایل کم توجهی به امر کتابخوانی در سال های اخیر در کشورمان، را می توان به خاطر وضعیت بد معیشتی در اکثریت اقشار جامعه دانست و همینطور برداشته شدن یارانه کاغذ و افزایش ۹۸ درصد قیمت کتاب در سه سال اخیر و از همه مهمتر سیاستگذاری های آموزش و توجه پیش از اندازه، به مطالعات درسی و چاپ متعدد کتاب های کمک آموزشی.
و اما یک پیشنهاد به مسئولین آموزش و پرورش: جاری ساختن فرهنگ مطالعه از دوران ابتدایی که نتیجتاً باعث ایجاد فرهنگ مطالعه در کل کشور می شود.
