داستان نویسی در اراک /۲

سه شنبه ۱۵ آبان ۱۳۹۷  شماره ۹۷۰

یوسف نیک فام

داستـان نــویسی قبل از انقــلاب اسلامی: از ویژگی های ادبیات مکتوب قبل از انقلاب اسلامی در اراک، سنگینی ادبیات منظوم بر ادبیات منثور(بالاخص داستان) است.در آن سال ها اغلب محافل و جلسه های ادبی اختصاص به شعرخوانی داشته و مدرکی دال بر تشکیل جلسات داستان خوانی وجود ندارد.هر چند افراد مستعدی همچون «حسین شاه زیدی»، «ابوتراب جلی» و «علی نجفی زاده» علاوه بر سرایش شعر به داستان نویسی در جراید نیز اهتمام داشته اند. از بین این سه شاعر، علی نجفی زاده بیشترین داستان را در جراید اراک منتشر کرد.او به مدت سی سال دبیر ریاضی و ادبیات دبیرستانهای اراک بوده و دو مجموعه شعر به نام های «شکوفه ها» و «دیوان سعید» از او منتشر شد.نجفی زاده به مدت سی سال با هفته نامه «نامه اراک» همکاری داشت و آثار منظوم و داستان ها و مقالاتش را در آن جریده منتشر می کرد. او با نشریات محلی «سپهر» و «هدی» نیز همکاری داشت.نگارنده تنها سیزده داستان کوتاه از او در نامه اراک رویت نمود که داستان «دیوانه» او در کتاب «دستان» تألیف صاحب قلم به چاپ رسیده و نقد کوتاهی نیز شده است. نجفی زاده همانند دو همتای دیگرش داستان نویسی را جدی نگرفت و قریحه و توانش را تنها به شاعری اختصاص داد. فریدون عاصمی با داستان «کاروان زندگی» در هفته نامه نامه اراک، مهین فتایی با داستان«لیلا» در روزنامه اقلیم، مصطفی سادات شکرایی با داستان کوتاه «براتعلی هم تهرانی شد» در هفته نامه نامه اراک، سجادی قائم مقامی با داستان کوتاه« قبولی با نذر و نیاز» در هفته نامه نامه اراک و ابراهیم سابقی با کتاب «شوقات» افراد دیگری هستند که در هنر داستان نویسی در اراک فعال بودند که از بین آنان اثر ابراهیم سابقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شوقات قصۀ بلندی است که به همت نشر مروارید در سال ۱۳۳۶منتشر شده است.سـابقی در جای جای قصه به ذکر باورهای مــردمی و فــولکلور شهـر اراک می پردازد و تمام همتش را صرف نقل سنن، آداب و باورهای عامیانه اراک کرده است.ماجراهای قصه در اراک اتفاق می افتد و نویسنده با آگاهی کاملی که از لهجه اراکی دارد، دیالوگ ها و روایتش را با این لهجه نوشته است.
داستان نویسی پس از انقلاب اسلامی: پس از انقلاب اسلامی، نشاط و شور بیشتری از علاقه مندان هنر داستان نویسی را در اراک شاهد بوده ایم.اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، حوزه هنری استان مرکزی،کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اداره کل آموزش و پرورش، دانشگاه ها و انجمن های ادبی دولتی و غیر دولتی در برگزاری همایش ها، مسابقات داستان نویسی و کلاسهای آموزش داستان نویسی فعالیت هایی داشته اند که هر چند تلاش های آنان بی نتیجه نبوده و نیست؛ اما به دلایلی کارایی مؤثر و جریان سازی در داستان نویسی شهر نداشته اند و عموماً همت و سخت کوشی خود نویسندگان بوده که سطح کیفی داستان نویسی شهر را نسبت به گذشتۀ نه چندان پربارش چند پله بالاتر برده است. اعمال سلیقه های غیر کارشناسانه، تغییر مسئولیت های اداری،کمبود مربی و استاد خبره،عدم حضور داستان نویسان با تجربه و کارآمد کشوری و تعطیلی درازمدت نشستهای نقد و خوانش داستان در اراک از مهمترین دلایل ضعف نهادها و ادارات فرهنگی شهر در این جایگاه است. محبوبه میرقدیری، مرتضی ذبیحی، قنبر علی شفیعی، بلقیس فروغی، زهره خسروانی، محسن تاج آباد، مصطفی پاشنگ، اکرم گودرزی، علی فرخ مهر، فریدون کوهدانی، حسن شکاری، داریوش جلالی فراهانی، عطا الله مهاجرانی و نگارنده را می‌توان از مهمترین داستان نویسان پس از انقلاب در اراک دانست. نام های دیگری نیز در داستان نویسی در اراک آثاری از خود به جای گذاشته اند که قابل بحث و مطرحند.عباس آذرپی، جمشید بهرامی، محمد علی صادقی، حسین خدابخشی، عباس آپرین، ملیحه تاج آبادی، فرنوش نوروزیان، فرخنده مشهدی، فرید ثاقبی، مجتبی هزاوه ای، شیرین پرهیزگار، سعید شیری، رضا شرفی، علیرضا مدنی، مژگان حاجت پور، محبوبه آب برین و ابوالفضل باقری از این دسته اند. نویسنده ای که بیش از همه داستانهای با ارزش و فنی نوشته و به چاپ رسانده است، «محبوبه میرقدیری» است. او که از سال ۱۳۵۹ معلمی در اراک را آغاز کرد، در سال ۱۳۸۵ به خاطر رمان «ودیگران» برندۀ جایزه ادبی مهرگان کشور شده است. «شناس» اولین مجموعه داستان او مشتمل بر ۱۱ داستان کوتاه در سال ۱۳۷۸ به چاپ رسید.برخی دیگر از آثار او عبارتند از: رمان «پولک سرخ»، «خانۀ آرا»، «ودیگران»، داستان«روی لب هاشان خنده بود»، «یک شب دیگر» و مجموعه قصه «ابریشم هفت رنگ».