چهارشنبه ۳ آذر ۱۴۰۰   شماره ۱۵۰۱

خودمراقبتی، مهمترین راه جلوگیری از ابتلا به کرونا ویروس

۲۷آبان الی۳ آذر ماه هفته جهانی خودمراقبتی

عاطفه نوبخت

کارشناس آموزش و ارتقاء سلامت مرکز بهداشت شهرستان اراک

خود آگاهی اولین گام در خودمراقبتی است. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، خودمراقبتی به مجموعه عملکردهایی گفته می شود که هر فردی برای حفظ سلامت جسمی و روانی، پیشگیری از ابتلا به بیماری ها و اقدامات درمانی مناسب برای بهبود سلامت خود به کار می گیرد. خودمراقبتی، عملی است که در آن، هر فردی از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می‌کند تا به طور مستقل از سلامت خود مراقبت کند، خودمراقبتی، گام اول سلامت است گام اول سلامت، یعنی اینکه که ما یاد بگیریم خودمان از خودمان مراقبت کنیم. به هرحال، خودمراقبتی رفتاری است داوطلبانه، آگاهانه و هدفدار، فعالیتی است آموخته شده، حق و مسئولیتی است همگانی برای حفظ سلامت خود، خانواده و نزدیکان.
از حیطه های خود مراقبتی می توان به ارتقاء سلامت، اصلاح شیوه زندگی، پیشگیری از بیماری، ارزیابی علایم، حفظ سلامت، درمان بیماری و توان بخشی اشاره کرد. بین ۶۵تا ۸۵درصد از مراقبت‌هایی که به سلامت ما منجر می‌شود، محصول خود مراقبتی است؛ یعنی فعالیت‌هایی که خود یا خانواده برای حفظ یا ارتقاء سلامت، پیشگیری از ابتلا به بیماری، درمان بیماری یا کاهش عوارض آن انجام می‌دهیم. بر اساس مطالعات علمی می توان ۴۰درصد کاهش مراجعه به پزشکان عمومی، ۱۷درصد کاهش مراجعه به پزشکان متخصص، ۵۰درصد کاهش مراجعه به مراکز اورژانس، ۵۰ درصد بستری در بیمارستان و ۵۰ درصد غیبت از کار را با خودمراقبتی کاهش داد .
اگرچه خود مراقبتی، فعالیتی است که مردم برای تأمین، حفظ و ارتقاء سلامت خود انجام می‌دهند؛ ولی گاهی این مراقبت به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان، هم محلی‌ها و همشهریان آنها نیز گسترش می یابد. بین اعضای خانواده، معمولاً مادران مهمترین نقش مراقبتی را بر عهده دارند. با توانمندسازی مادران در زمینه خودمراقبتی، می توانیم گام بلندی در راستای سلامت فرد و خانواده برداریم.
انواع خودمراقبتی: خودمراقبتی فیزیکی، خودمراقبتی روانشناختی، خودمراقبتی عاطفی، خـــودمراقبتی روحی – معنوی و خود مراقبتی شغلی
واقعیت این است که کارهای بسیاری هستند کـــه می‌ توانیم برای خودمان انجام دهیم تا سالم و تندرست بمانیم، هرچند که گاهی نیز ممکن است به کمک پزشکان و مشاوران حوزه سلامت نیاز داشته باشیم؛ همه ما از نقاط قوت و ضعف خود آگاهیم و این آگاهی به ما قدرتی می‌دهد که با کمک آن بتوانیم تغییراتی را در جهت سبک زندگی سالم به وجود آوریم.
امروز باید از خدمات پزشکی از راه دور و آموزش از راه دور برای بهبود کیفیت زندگی مردم بیشتر استفاده شود. در شبکه بهداشت ودرمان کشور، همواره مردم محور بوده است وشاهد آن، استفاده از رابطین بهداشت، داوطلبان و سفیران سلامت است اما با اجرای برنامه «هر خانه یک پایگاه سلامت» مشارکت مردم، نظم جدیدی گرفت که یکی ازقوی ترین ابزارها و روش ها برای تقویت و عبور از خدمات مراقبت های بهداشتی اولیه به سمت پوشش همگانی سلامت است و با بردن خدمات سلامت به خانه های مردم یک الگوی جدید در ارائه خدمات سلامت به دنیا معرفی شد.
در حال حاضر بدون شک رفتار افراد جامعه تا حدود زیادی برای محافظت از مبتلا شدن به ویروس کرونا تاثیرگذار خواهد بود. بنا به گفته متخصصان علوم پزشکی، چند عامل اساسی می‌تواند در پیشگیری از کرونا موثر باشند از جمله حفظ فاصله فیزیکی، استفاده از ماسک، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، تهویه هوای مناسب و انجام واکسیناسیون. بنابراین خود مراقبتی عامل مهم پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا خــواهد بود.
با امید به این که همه مردم کشور ما با مراقبت از سلامت خود عمری طولانی، با عزت و همراه با سلامتی و شادابی داشته باشند حتما یک نفر از اعضای خانواده خودرا که از شرایط سنی حداقل ۱۸سال وحداقل سواد کلاس هشتم برخوردارباشد بعنوان سفیر سلامت درمراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت محل سکونت خود ثبت نام نمایند تا با آموزش هایی که می گیرندمراقب سلامت خود وخانواده شان باشند تا هرخانه ایرانی یک پایگاه سلامت باشد.