سه شنبه ۱۶ شهریور ۹۵ شماره ۴۱۱
وقایع استان:
در جلسه مشترک مجمع نمایندگان استان مرکزی با دکتر طاهر احمدی رئیس بیمارستان علوم پزشکی آماری مطرح شد که به راحتی نمی توان از کنار آن گذشت. به گزارش روزنامه وقایع استان در این جلسه دکتر طاهر احمدی از آمار بیش از ۶ هزار نفری سرطانی ها در استان و دو برابر بودن بیماران مبتلا بهMS در مقایسه با شهر های همجوار خبر داد. فاجعه هایی که در استان در پوشش صنعت و تولید خود را پنهان کرده اند و نه تنها برای کاهش آنها هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی دهد بلکه در پوشش مشکلات همین بیماران نیز ضعف های بسیاری وجود دارد، به صورتی که تنها بیمارستان تخصصی سرطان استان ۶۴ تخت دارد و گاهی در این بیمارستان بیش از ۶۰ بیمار سرطانی در نوبت بستری هستند.
ام اس چیست؟
بیماری ام اس یک بیماری ناتوانکننده است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرارداده و باعث از دستدادن کنترل، دید، تعادل و حواس (بی حسی) میشود. در بیماری ام اس اعصاب مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی بدن آسیب میبینند، که به این اختلال بیماری خودایمنی میگویند. بیماری های خودایمنی بیماری هایی هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن که وظیفهشان حفاظت از بدن و نابودکردن آسیب رسانهای خارجی همچون باکتری هاست، اشتباها شروع به حمله به بافتهای بدن مینمایند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به مغز و نخاع دوتا از اجزاء مهم که سیستم مرکزی اعصاب را کنترل میکنند، کرده و باعث فلج شدن و از کارافتادگی آنها میشود. سایر بیماریهایی خودایمنی شامل لوپوس و آرتریت روماتوئید میشود. سیستم مرکزی اعصاب از میلیونها عصب تشکیل شده که وظیفه انتقال پیامها بین مغز و اجزای بدن را برعهده دارند. این اعصاب پوشیده از لایهای محافظ بنام مایلین (نوعی چربی) که از تداخل اعصاب باهم جلوگیری مینماید(کاری که لایه محافظ سیمهای الکتریکی انجام میدهد). در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن شروع به آسیب رساندن به این چربی ها کرده و با این کار باعث میشود، انتقال پیام توسط این اعصاب مختل شده و مغز قدرت کنترلی خود بربدن را از دست دهد. در این شرایط بدن دچار کاملا فلج و ناتوان میشود.
عوامل موثر در ابتلا به ام اس
علت اماس نامشخص است، با این وجود باور میشود این بیماری بر اثر ترکیبی از عوامل محیطی مانند عوامل آلوده کننده و ژنتیک اتفاق میافتد برخی شواهد دال بر پیوست این بیماری با درجه زیبایی دارد. تئوریها در تلاشند تا دادهها را با توضیحاتی واقع بینانه ترکیب کنند اما این مورد تاکنون به عنوان موردی قطعی ثابت نشده است. اگرچه تعدادی فاکتورهای ریسک محیطی وجود دارد و اینکه بعضی از آنها قابل تعدیل هستند، تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه حذف آنها میتواند از بیماری اماس پیشگیری کند مورد نیاز است. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام اس هستند.
علائم و نشانه های این بیماری
فرد دارای اماس همه علائم یا نشانههای عصب شناختی را دارد؛ رایجترین این نشانهها مشکلات سامانه عصبی خودگردان، دیداری، حرکتی و حسی میباشند. علائم خاص از طریق محلهای زخم در سیستم عصبی مشخص میشوند و شامل کم بساوایی یا خواب رفتگی مانند مور مور شدن، گز گز کردن، ضعف عضلات، واکنشهای غیرارادی، گرفتگی عضلات یا ناتوانی در حرکت، ناتوانی در هماهنگی و تعادل ناهماهنگی عضلات، مشکل در صحبت کردن یا مشکل در غذا خوردن، مشکلات دیداری (جنبش کره چشم، کاهش دید یا دوبینی)، احساس خستگی، درد شدید یا درد مزمن و مشکل در ادرار و مدفوع میباشد. دشواری در فکر کردن و مشکلات عاطفی مانند افسردگی یا خلق ناپایدار نیز در بین مبتلایان به اماس رایج است.
تاثیر آلودگی هوا بر بیماری ام اس
آلودگی هوا بر روی تک تک سلولها اثر میگذارد؛ چرا که آلودگی هوا باعث میشود که گازهایی چون ناکس، دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و سایر عوامل واسطهای دیگر آزاد شوند و با جذب آن از طریق ریه ها سطح این گازها در خـــون افــزایش می یابد.
دکترجغتایی، رییس انجمن علوم اعصاب ایران نیز بتازگی از افزایش شیوع بیماریهایی نظیر ام اس، صرع و عقب ماندگیهای ذهنی در سالهای اخیر خبر داده است. به اعتقاد مدیر گروه علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی ایران عوامل محیطی مثل آلودگی هوا، وجود سموم و الگوی نامناسب تغذیه از مهمترین عوامل گسترش بیماریهای مرتبط با مغز و اعصاب بشمار می روند. دکتر جغتایی رییس مرکز تحقیقات علوم سلولی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران، درباره تاثیر آلودگی هوا در بروز بیماریهای عصبی معتقد است که آلاینده های هوا خصوصا سرب در درازمدت باعث بروز مشکلاتی نظیر خواب آلودگی، سرگیجه و مسمومیت مغز (نابودی سلولهای عصبی و اختلال ارتباطات آنها) و بیماریهایی مثل اماس میشوند که شیوع آنها روندی افزایشی دارد.
دکتر محمدرضا خدایی، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، آلودگی هوا را یکی از عوامل ایجاد استرس می داند به گفته ی وی، آلودگیها شامل آلودگی هوا، آلودگی آب و آلودگی خاک میشوند که آلودگی هوا روی همه افراد، چه سالم و چه بیمار، اثر دارد و اثر عمده آن، کم شدن آستانه تحریک افراد است. پروفسور کاظم فتحی رئیس آکادمی جراحان اعصاب و استخوان آمریکا نیز در این زمینه می گوید هنوز علت اصلی بروز بیماری ام اس مشخص نیست اما برخی دانشمندان معتقدند که بر اثر یکسری ویروس های کم رشد که اکثر آنها از خانواده ویروسهای سرماخوردگی و زکام هستند ایجاد میشود. باید مواظب باشیم که مردم به ویژه جوانان در هوای آلوده نباشند تا دچار زکامهای متعدد نشوند.
اراک، یکی از شهرهایی که بیشترین آمار ام اس ایران دارد
اراکیها حالا دیگر از اینکه میبینند چندین سال از تصویب طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهرشان گذشته ولی این مصوبه هیچ فایدهای نداشته طاقتشان طاق شده است؛ مصوبهای که پس از گذشت ۶ سال به خاطر نگرفتن بودجه هنوز اجرا نشده است. اگر در اغلب شهرهای کشور آلودگیهای هوا (البته به غیر از آلودگی ریزگردها) بیشتر در ماههای سرد سال نفس مردم را به شماره میاندازند ولی در اراک مردم اغلب روزهای سال بهخاطر آلودگی هوا به سختی نفس میکشند. اگر گفته میشود که روزانه یکصد نفر در ایران بر اثر ابتلا به بیماری سرطان جان خود را از دست میدهند استان مرکزی و بهویژه شهر اراک سهم عمدهای از این آمار دارد. جیریایی، مدیر کل بیمه سلامت در گفتگویی با رونامه وقایع استان گقته بود از حدود هزار و صد نفر بیمار خاص تحت پوشش این بیمه، نیمی از آنها مبتلا به ام اس هستند. آلایندگی های هوا باعث شده است تا آمار تعداد افراد مبتلا به سرطان ریه و اماس در اراک بسیار بالا برود تا جایی که هزاران نفر سالانه در این شهر جان خود را بهخاطر آلودگی هوا از دست میدهندباید دید آیا همچنان جان و سلامتی مردم قربانی مصلحت صنعت شهر می شود. صنعتی که بیماری هایش به شهروندان می رسد اما منافع اش حتی برای موارد درمانی ای که حاصل از آلودگی صنایع است استفاده نمی شود.