چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸   شماره ۱۱۷۱

اشتباهات رایجی که والدین دانش‌آموزان کنکوری باید از آن ها پرهیز کنند

توصیه های طلایی

رضاحیدری.روانشناس و مشاورتحصیلی

کمتر از ۹ ماه تا برگزاری کنکور سراسری باقی‌مانده و دانش‌آموزان پایه دوازدهم و سایر دانش‌آموزانی که امکان شرکت در کنکور را دارند تمام توان و نیروی خود را به کار بسته تا در این رقابت به پیروزی برسند. برای موفقیت در کنکور مؤلفه‌هایی مانند تلاش دانش‌آموز، مدرسه‌ی محل تحصیل، دوستان و همکلاسی‌ها، خانواده و … دخیل بوده و تأثیرگذار هستند. ازآنجایی‌که خانواده‌ها تأثیر زیادی در موفقیت دانش آموزان در کنکور دارند در این مطلب می‌خواهیم چند نکته‌ای را با خانواده‌ها در میان بگذاریم. قبل از بیان توصیه‌ها باید گفت که دانشگاه تنها یکی از راه‌هایی هست که دانش‌آموزان از آن طریق می‌توانند آرزوهای خود را پیگیری کرده و به شغل موردعلاقه‌ی خود در آینده دست یابند. اگر انتظار داشته باشیم همه دانش‌آموزان مسیر دانشگاه را برای رسیدن به خواسته‌هایشان انتخاب کنند به تفاوت‌های فردی احترام نگذاشته و در آینده با افراد تحصیل‌کرده‌ای مواجه می‌شویم که تنها یک مدرک از دانشگاه محل تحصیل خود داشته و هیچ‌گونه علاقه و مهارتی در رشته تحصیلی خود ندارند. این افراد پس از پایان تحصیلات به این نتیجه می‌رسند که اگر به‌جای دانشگاه مسیر دیگری را انتخاب کرده بودند علاوه بر اینکه حداقل چهار سال از عمرشان را تلف نمی‌کردند دارای شغل نیز بودند. به همین جهت اولین توصیه به والدین دانش‌آموزان این است که ابتدا مطمئن شوید فرزندتان به تحصیل در دانشگاه علاقه داشته و توانایی آن را دارد و صرفاً برای چشم ‌وهم‌چشمی و عقب نماندن از پسرعمو و دخترخاله، فرزندتان را روانه دانشگاه نکنید. اگر از این نکته اطمینان دارید که دانش‌آموز شما خودش علاقه دارد مسیر آینده‌اش را از طریق دانشگاه و تحصیل پیگیری کند ادامه این مطلب را مطالعه بفرمایید تا بتوانید به او در این مسیر کمک کنید.
توصیه‌هایی که در ادامه ذکر می‌شود به والدین کمک می‌کند از برخی اشتباهات رایجی که والدین در ارتباط با کنکوری‌ها مرتکب می‌شوند جلوگیری کرده و فضای خانه را برای مطالعه فرزندانشان مهیا کنند.
بسیاری از والدین گمان می‌کنند به همان میزانی که برای دانش‌آموز خود هزینه کنند و برای او کتاب‌های کمک‌آموزشی تهیه‌کرده و او را در کلاس‌های مختلف ثبت‌نام کنند به همان میزان به موفقیت او در کنکور کمک کرده‌اند. این یکی از اشتباهات رایج والدین است. خرید کتاب‌های کمک‌آموزشی، ثبت‌نام در کلاس‌های تقویتی و آزمون‌های آزمایشی باید به‌درستی و با مشورت خود دانش‌آموز و مشاور و معلمان او صورت بگیرد در غیر این صورت علاوه بر اتلاف زمان و انرژی دانش‌آموزان، نتیجه مطلوب نیز حاصل نخواهد شد.
بودن در کنار دانش‌آموز و گفتگوی محبت‌آمیز با او از دیگر کارهایی است که فضای خانه را به محیطی آرامش‌بخش برای دانش‌آموز تبدیل می‌کند. دانش‌آموز برای موفقیت در کنکور تنها نیازمند کمک‌های مالی شما نیست و به توجه و محبت بدون قید و شرط شما نیز نیازمند است. اگر شما بتوانید با محبت کردن به او محیطی آرام و پذیرا برای دانش‌آموزتان فراهم کنید می‌توانید انتظار نتایج خوبی را از او داشته باشید. در این زمینه سعی کنید از مقایسه فرزندتان با سایر همکلاسی‌هایش و کنکوری‌های فامیل اجتناب کرده و بیش‌ازحد در مورد قبولی او در فلان رشته یا دانشگاه با او صحبت نکنید. این کار فشار روانی زیادی را برای دانش‌آموز به وجود آورده و او گمان می‌کند اگر در دانشگاه و رشته‌ای که از او انتظار دارید پذیرفته نشود از طرف شما طرد خواهد شد.
بسیاری از والدین فرزندانشان را وسیله‌ای برای رسیدن به آرزوهای ازدست‌رفته خود می‌دانند و بدون توجه به علاقه و استعداد فرزندشان از او می‌خواهند در رشته‌ای پذیرفته شود که روزی آرزوی خود آنان بوده و به هر دلیل در رسیدن به آن ناکام مانده‌اند. باید به این نکته توجه داشت که هرکسی را بهر کاری ساختند و شما نمی‌توانید بدون توجه به اینکه فرزندتان به چه رشته‌ای علاقه دارد و توانمندی او در چه حدی است تنها به فکر آرزوهای خود باشید و بخواهید از فرزندتان به‌عنوان وسیله‌ای برای کلاس گذاشتن در مهمانی‌ها و دورهمی های فامیلی استفاده کنید.
نظارت و محبت دو مؤلفه‌ای است که بر اساس آن‌ها می‌توان چهار سبک فرزند پروری را مشخص کرد. سبک بی‌اعتنا که در آن محبت بسیار کم بوده و نظارتی هم بر کارهای دانش‌آموز وجود ندارد. سبک سهل گیر که در آن محبت بسیار زیاد اما نظارت کمی وجود دارد. سبک مستبدانه که در آن محبت بسیار کم و نظارت بالاست و سبک مقتدرانه که در آن هم محبت و هم نظارت به میزان کافی وجود دارد.

از والدین انتظار می‌رود به سبک چهارم که همان سبک مقتدرانه است توجه کنند و بدانند که اگر این سبک را در ارتباط با فرزندشان داشته باشند بیشترین کمک را به او در مسیر کنکور و قبولی در دانشگاه داشته‌اند. والدینی که سبک مقتدرانه دارند به میزان کافی بر رفتار و کارهای فرزندشان نظارت دارند و محبت کردنشان هم به‌درستی و به دور از افراط‌وتفریط می‌باشد. خانه‌ای که در آن والدین سبک فرزندپروری مقتدرانه دارند محیطی آرام، دوست‌داشتنی و امن برای دانش‌آموزان است و در این محیط است که دانش‌آموز می‌تواند با آرامش مطالعه کرده و نتیجه‌ی دلخواه را در کنکور به دست آورد.
ازآنجایی‌که بسیاری از دانش‌آموزان در منزل مطالعه می‌کنند والدین وظیفه‌ دارند محیط خانه را از هر نظر برای دانش‌آموزان مهیا کنند. ابتدا لازم است محیطی را برای مطالعه فرزندتان اختصاص داده و دقت کنید این محیط که می‌تواند اتاق مطالعه‌ی او و یا هر جای دیگری از خانه باشد ازنظر دما، نور و سایر شرایط حداقل‌های لازم را داشته باشد. دانش آموزان برای مطالعه هم‌چنین نیازمند محیطی نسبتاً آرام و به ‌دور از سروصدا هستند که والدین می‌توانند با اقدامات خود چنین محیطی را برای فرزندشان فراهم کنند. مهمانی رفتن و مهمانی گرفتن از مواردی است که علاوه بر اتلاف زمان مطالعه دانش‌آموز می‌تواند درگیری‌های ذهنی زیادی را برای او به وجود آورد. به همین دلیل لازم است این مسئله به‌خوبی توسط والدین مدیریت شود و از رفت‌وآمدهای بیش‌ازحد و نابجا جلوگیری شود.
تأکید بیش‌ازحد بر نتیجه از آسیب‌هایی است که در برخی والدین دیده می‌شود و این مسئله می‌تواند به دانش آموزان و انگیزه‌ی آنان آسیب جدی وارد کند. والدینی که تنها به نتیجه توجه می‌کنند به دانش‌آموز می‌گویند که باید فلان رتبه را آورده یا در فلان دانشگاه قبول شود. این رفتار والدین فشار روانی زیادی به دانش‌آموز وارد کرده و موجب دوری عاطفی او از والدینش می‌شود. چنین دانش‌آموزی به این نتیجه می‌رسد که اگر نتیجه‌ی دلخواه را به دست نیاورد محبت و علاقه‌ی والدینش را نسبت به خود از دست می‌دهد. به والدین توصیه می‌شود به‌جای تأکید بر نتیجه به تلاش و پشت‌کار دانش‌آموز احترام گذاشته و همه‌چیز را معطوف به قبولی در رشته یا دانشگاه خاص نکنند چراکه برخی مسائل از کنترل دانش آموزان خارج بوده و نباید انتظارات نابجا و افراطی از آنان داشت.
از دیگر نکاتی که توجه به آن می‌تواند کیفیت مطالعه را افزایش داده و نتـایج بهتری را در کنکور بـــرای دانش آموزان رقم بزند توجه به کیفیت خواب و تغذیه آنان است. خواب کافی و تغذیه مفید تأثیرات چشم‌گیری در سلامت جسمی و روحی دانش‌آموز داشته و موجب می‌شود کیفیت مطالعه دانش آموزان افزایش پیدا کند. استفاده از انواع میوه‌ها، سبزیجات و به‌طورکلی مواد غذایی طبیعی و مغزی می‌تواند علاوه بر افزایش توان جسمی موجب تقویت حافظه و تمرکز دانش آموزان نیز شود. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی نیز می‌تواند به افزایش نشاط دانش آموزان در ایام کنکور کمک کرده و سلامت جسمی و ذهنی آنان را تضمین کند.