چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸   شماره ۱۱۷۱

ارگونومی؛ عملیات نجات کارمندان

محسن ربیعی. فعال اجتماعی

هر کارمند در عمر کاری خود که میانگین ۲۵ سال در نظر گرفته می شود بطور دائم ۸ ساعت از مهمترین زمان یک شبانه روز را در محل کار خود سپری می کند و بطور کلی می توان گفت بهترین سالهای عمر خود را یا پشت میز و یا در هر پست و سمتی می گذراند. در طول روز و هفته ها روی صندلی می نشیند و به کارهای روزمره و وظایف خود عمل می کند و شاید بیش از ۹۰ درصد از کارمندان برای ورزش و تندرستی هیچ برنامه ای ندارند. با تحقیق روی این موضوع دیده می شود که کارمندان در شرایط سلامتی کاملی نیستند و کم و بیش به بیماریهایی نظیر آرتروز گردن، مچ و دردهای مفصلی ناحیه کمر دچار شده اند که این موضوع همچنان در حال پشیرفت است تا جایی که برای برخی بصورت حاد دیده می شود و کار آنها را دچار اختلال کرده و بازتاب آن در خروجی کار یک اداره و یا شرکت به صورت محسوس تأثیر گذاشته است. برای رهایی از این مشکلات باید به صورت جدی به این موضوع پرداخت و چاره ای اندیشید. یکی از راهکارهای مهم و نتیجه بخش اختصاص زمانیست برای ورزش و یا انجام حرکات اصلاحی حین کار. برای انجام این تمرینات استفاده از کارشناسان ورزشی و پزشکان متخصص در قالب کلاس های آموزشی می تواند راهگشا باشد. پیشنهاد می گردد بخشی از برنامه های آموزشی ادارات و سازمانها به موضوعات سلامتی و ورزش کارکنان اختصاص یابد. از سویی دیگر می توان با طراحی محیط کار مناسب نیز بر این مشکل فائق آمد. اِرگونومی به معنای دانش بکار بردن اطلاعات علمی موجود درباره انسان در طراحی محیط کار است. ارگونومی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های انسان را بررسی می‌کند و سپس اطلاعات به دست آمده را در طراحی مشاغل، فراورده‌ها، محیط‌های کار و تجهیزات به کار می‌بندد. معمولاً از اصطلاحات ارگونومی و عوامل انسانی به‌طور مترادف بهره گرفته می‌شود. هر دو اصطلاح رابطه دوسویه کار و نیازمندی‌های شغلی را بازگو و تشریح می‌کند و هر دو درصدد کاهش فشارهای جسمانی و روانی در محیط کار هستند. آشکارترین اثر مثبت طراحی درست و مناسب مشاغل، تجهیزات و محیط کار، بالارفتن سطح ایمنی، بهداشت، تطبیق کار با کارگر بر اساس ابعاد بدنی فرد و در نهایت رضایت شغلی و بهبود بهره‌وری است.
شرکت‌ها و بنگاه‌های پیشرو، ارگونومی را در تمامی فرآیندهای کاری در نظر می‌گیرند. وزارت کار و صنایع آمریکا با مطالعه‌ی ۲۵۰ مورد به این نتیجه رسید که ارگونومی در کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، کیفیت محصول و به طور کلی تأمین اهداف شرکت‌ها مؤثر است.
محیط کار ارگونومیک قطعا بهره‌وری کارکنان را افزایش می‌دهد. اما منظور از ارگونومی در محیط کار چیزی فراتر از چیدمان صندلی‌ها و استفاده از صفحه‌کلید مناسب است. محیط کار ارگونومیک نه تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد بلکه آسایش بیشتری برای کارکنان فراهم و روحیه‌شان را تقویت می‌کند. در مقابل کارکنان سالم و باروحیه بهتر کار می‌کنند. این چرخه‌ی به هم پیوسته‌ پیشرفت و هم‌افزایی، مشخصه‌ی اصلی ارگونومی خوب و اثرگذار است.