توسعه و تحول موجب از بین رفتن تصویر شاعرانه روستاها شد/آبادی های ویران

ادامه از صفحه اول
اما اینروزها به مدد توسعه و تحول، فقط تصویری شاعرانه از روستاهاست که دراذهان باقی مانده و کمتر روستایی وجود دارد که تاثیرات زندگی شهری آنها را متحول نکرده باشد. و روزهای شاد و خرم روستاییان نیز به مانند شهرنشینان به واسطه غبار کم توجهی و خشم طبیعت دیگر خیلی خوش نیست.
در دهه های اخیر وقتی که توسعه و عمران روستایی دغدغه مسئولان شد، متاسفانه کمبود باران خشکسالی زندگی را برای روستاییان و عشایر سخت کرد و در نتیجه روستاییان کم کم بار سفر به شهرها را بستند.
بطوریکه افزایش سکونت گاه های غیر رسمی از جمله مهمترین ثمرات مهاجرت بی رویه روستاییان به شهره اشد و در ادامه این مهاجرت ها باعث ایجاد نابهنجاری در برنامه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شد.
تیشه توسعه به تن روستا
اکنون ۶۷ سال از تصویب اولین برنامه توسعه روستایی در سال ۱۳۲۷ می گذرد و در طول این مدت تلاشهای بسیار و برنامه های عمرانی زیادی برای توسعه این مناطق انجام شد، اما هنوز برخی از روستاهای کشور نه تنها توسعه نیافته اند بلکه از امکانات رفاهی مانند آب، برق و مدرسه استاندارد برخوردار نیستند و می توان گفت؛که هیچ یک از این اقدامات و برنامه ها از جمله بردن امکانات به مناطق روستایی، ایجاد مولفه های رفاه و .. برای پیشگیری از پدیده مهاجرت اثرگذار نبود و روستاهای زیادی از جمعیت خالی شدند.
بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران امور اجتماعی مهمترین دلایل عقب افتادن روستـا از برنامه های توسعه را وجود نگاه خدمت رسانی به روستاها در راستای رفاه روستا، نگاه کمک به یک نیازمند، کم توجهی به توان روستاییان و عشایر در بحث های اقتصادی، بی توجهی به توان افزایی روستاییان برای کارهای زیربنایی و وقوع جنگ تحمیلی عنوان می کنند.
آنها معتقدند در حال حاضر بومی سازی مهمترین برنامه برای توسعه ی روستایی است چرا که هر جامعه یی شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خاص خود را دارد و برنامه های توسعه ی آن جامعه می بایست بر پایه ی معیارهای ذکرشده طراحی شود.
روستاهایی که نام شهر را یدک می کشند
در ادامه روند توسعه روستاها در دولت دهم با هدف بردن تمام امکانات شهری به روستاها و برقراری عدالت اجتماعی و به تبع آن جلوگیری از مهاجرت روستاییان تبدیل روستاها به شهر شتاب فزاینده‌ای به خود گرفت، در روند این تغییر، روستاهایی که دارای ۳۵۰۰ نفر جمعیت بودند، با برخورداری از دیگر شرایط مصوب قانون سال ۸۸ به شهر تبدیل شدند.
استان‌ مرکزی از جمله استان‌هایی است که روستاهای متعددی در آن به شهر تبدیل شد، اما نکته مهم این است که تبدیل کردن روستاها به شهر یعنی از بین بردن زمین‌های زراعتی و فضای سبز، چرا که لازمه شهرها ساختمان‌هایی هستند که جایگزین درختان و فضاهای سبز می‌شوند. ضمن این‌که با اجرای چنین طرحی کشاورزی و دامداری نیز به سمت نابودی و انقراض کشیده می‌شود و این امر باعث کمرنگ شدن و یا تعطیلی بسیاری از فعالیتهای اقتصادی در روستاها، و در نتیجه بیکاری کشاورزان و دامداران و مهاجرت آنان به شهرها شد.
تبدیل روستا به شهر باعث به‌وجود آمدن مشکلات بسیاری برای ساکنان این مناطق شده است و ساکنان این مناطق در شرایطی که از ابتدایی ترین امکانات بی بهره اند، می بایست عوارض شهری را پرداخت کنند، و در حالی که انتظار امکانات جدید در حد شهر را دارند فقط باید نام شهر را یدک بکشند و از امکانات خبری نیست.
توسعه پایدار در گرو داشتن برنامه کاربردی برای توسعه روستاها
معاون امورعمرانی استانداری استان مرکزی نیز در مورد جایگاه و اهمیت توسعه روستاها گفت: رسیدن به توسعه پایدار در گرو داشتن برنامه های کاربردی برای توسعه روستاها است.
مهدی زندیه وکیلی با اعلام خبر تشکیل شورای خاص با نام توسعه روستایی گفت: این شورا به صورت سازماندهی شده زیر نظر معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم دفتر ریاست جمهوری فعالیت می کند.
وی تخصیص عادلانه منابع به همه روستاها، اعطای تسهیلات کم بهره برای توسعه اشتغال، مرمت و بازسازی مدارس و دیگر مکان های فرهنگی و تفریحی را مهمترین برنامه های دولت تدبیر و امید برای توسعه روستایی و جلوگیری از مهاجرت جوانان و نوجوانان روستایی به شهرها دانست.
معاون امورعمرانی استانداری استان مرکزی با تاکید بر نقش موثر روستاها در توسعه اقتصادی و احیای فرهنگ ایرانی و اسلامی در کشور گفت: مشارکت روستائیان در امور اقتصادی، بالندگی اقتصادی و توسعه کشور را رقم می زند.
وی اظهار کرد: روستاها دارای تولیدات متنوعی هستند و در صورتی که دولت بتواند بازار مصرف تولیدات این قشر از جامعه را فراهم کند می توان اقتصاد روستا را به گردش درآورد و رهاورد آن کاهش نرخ تورم و اشتغال پایدار است.
روز روستا فرصتی برای تبیین ظرفیت‌های توسعه روستاها
مدیرکل دفتر روستایی استانداری استان مرکزی روز روستا را فرصتی مناسب برای تبیین توانمندی‌ها و ظرفیت‌های توسعه روستاها عنوان کرد و بیان داشت: روستاهای استان مرکزی پتانسل ها و ظرفیتهای مناسبی دارند که می بایست با حرکت هدفمند این پتانسیل ها را به شکوفایی در راستای توسعه و رونق اقتصادی ساکنان روستا رساند.
سیامک سلیمانی در ادامه مشارکت روستاییان برای راه اندازی واحدهای تولیدی بزرگ در روستاها را یکی از برنامه های مهم دولت یازدهم برشمرد و گفت: راه اندازی واحد های تولید بزرگ در روستاها با مدیریت منطقی و کارشناسی می تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال برای روستاییان و در نتیجه جلوگیری از مهاجرت آنان به شهرها ایفا کند.
۳۰ درصد جمعیت ایران را روستاییان تشکیل می دهند
براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال نود، ۲۱ میلیون و ۴۴۶ هزار و ۷۸۳ نفر یعنی نزدیک به ۳۰ درصد جمعیت ایران را روستاییان تشکیل می‌دهند. که با یک حساب سرانگشتی می توان گفت اکنون در سال ۹۴ نزدیک به ۲۵میلیون نفر از جمعیت کل ایران را روستاییان تشکیل می‌دهند که این مهم دولت را مکلف به توجه ویژه به روستائیان می کند.
آنچه امروزه در مورد توسعه در مناطق روستایی مطرح است، توسعه پایدار روستایی است. توسعه پایدار توسعه ای است که بتواند نیازهای کنونی بشر را تامین کند بدون آن که توانهای محیطی و زیستی نسل های آینده را در تامین نیازهایشان به مخاطره اندازد هدف اصلی توسعه پایدار، تامین نیازهای اساسی، بهبود و ارتقا سطح زندگی برای همه، حفظ و اداره بهتر اکوسیستم ها و آینده ای امن تر و سعادتمندانه تر بیان می شود.
برای رفع فقر و بیکاری در روستا توسعه یک ضرورت است
با توجه به اینکه یکی از ابعاد مهم توسعه بعد انسانی آن است بنابراین به لحاظ انسانی، لازم است که جامعه روستایی متناسب با جامعه شهری از فرصتها برخوردار گردد. و همچنین با توجه به اینکه امروزه بیش از هر زمان دیگر توجه به حقوق انسانها و محرومیت زدایی از اجتماعات انسانی در کانون توجه همگانی قرار دارد و حق توسعه و برخورداری از امکانات و فرصتها، از حقوق مسلم انسانی محسوب می شود، لذا توسعه روستایی و برنامه ریزی برای تحقق آن در کشور یکی از ضرورتهای مهم در فرایند توسعه ملی است.
نکته قابل ذکر دیکر اینکه فقر و بیکاری از جمله مشکلات بزرگ و اساسی در روستاهای ماست و این امر باعث تشدید مهاجرتهای روستایی می شود و همچنین با توجه به اینکه جوان و نخبه گزین بودن از ویژگیهای بارز مهاجرتهای روستایی است. بنابراین برای رفع فقر و بیکاری در روستاها، توسعه روستایی یک ضرورت بنظر می رسد که در این راه می توان با متنوع کردن اقتصاد روستایی و همچنین با استفاده از کارآفرینی و ایجاد بنگاههای کوچک و متوسط، فرصتهای جدید شغلی خصوصا برای فارغ التحصیلان، جوانان و زنان روستایی ایجادکرد.
گفتنی است استان مرکزی دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان و هزار و ۲۰۰ روستای دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه‌است.

گروه اجتماعی- هورا نورمحمدی

شماره ۳۱۱   تاریخ: ۱۳۹۴/۰۷/۱۸