چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شماره ۱۱۰۷

گزارش «وقایع استان» از خرید و فروش مدارک تحصیلی در اراک

تبعات بهترین مردم جهان بودن

سهراب جان بزرگی

موضوع تقلب در مدارک دانشگاهی در ایران همواره یکی از مسائل مورد بحث در میان مجامع علمی بوده است. کافی است دقایقی را در خیابان انقلاب تهران قدم بزنید تا با سیل عظیم تبلیغات علنی فروش پایان نامه مقاطع بالای تحصیلی مانند ارشد و دکترا مواجه شوید. این اتفاق که بارها توسط مسئولین و نهادهای مختلف در دست اقدام قرار گرفته است و یا حداقل از آن صحبت شده و وعده هایی برای سامان دهی آن داده شده، همچنان مانند سابق رواج دارد و به بخش های خرید و فروش پایان نامه با تمام توان به کار خود ادامه می دهند. شاید حذف این بخش در سیستم آموزشی ایـران که در مجموع به عنوان تقلب های علمی شناخته می شود، چندان امکان پذیر نباشد و برای حل این مشکل آسیب شناسی سیستم آموزش عالی کشور باید در دستور کـار قرار گیرد. وظیفه ای که بر عهده شورای تقریبا ناکارآمد انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، مجلس و سایر بخش های تصمیم گیر در حوزه آموزش کشور است. 

مشکل دیگری که این روزها رواج بیشتری پیدا کرده و کمی عمیق تر و نگران کننده تر از صرف فروش پایان نامه و مقاله است، صدور مدارک دانشگاهی با اخذ هزینه است. موضوعی که اعتبار نظام آموزشی را از پایه و اساس زیر سـوال برده است. با افــزایش تعـداد دانشگـاه های کشور و توهم تربیت نیروی کار متخصص بدون در نظر گرفتن آینده و کشش زیر ساخت های کشور، خواست عظیمی در جامعه برای تحصیلات عالی به وجود آمده است. این روزها دیگر کمتر کسی پیدا می شود که به دنبال داشتن حداقل مدرک لیسانس نباشد و در بسیاری از موارد هم اخذ این مدرک با آگاهی به ناکارآمد بودن آن و تنها برای دست یابی به ارزش های اشتباه حداقلی تعریف شده در جامعه انجام می شود. 

هزینه های بسیار بالا برای مراکز آموزشی ای مانند دانشگاه های غیر انتفاعی و آزاد در کنار به داغ شدن بازار موسسات آموزشی کنکور و چاپ کتاب های کمک آموزشی، مقوله تحصیل و آموزش در ایران را به بازاری سود ده تبدیل کرده است که بیشتر توسط بازاریان اداره و سیاست گذاری می شود تا دانشگاهیان. از سوی دیگر حجم بـالای خروجــی های تحصیـل کرده از ساختمان های بسیاری که تنها تابلوی دانشگاه را یدک می کشند باعث شده است تا بازار کار به شدت با مشکل مواجه شود، این در حالی است که در چند سال اخیر به دلیل مشکلات پیش آمده در سیاست های خارجی کشور و عدم ارتباط سازنده با کشورهای دارای تکنولوژی و علم صنعت ایران با رکود و درجا زدنی نگران کننده مواجه شده است. به طوری که بسیاری از نیروهای شاغل در بخش های مختلف کشور به خصوص بخش های تولیدی تعدیل و بیکار شده اند و در کنارشان هنوز سالانه تعداد زیادی نیروی کار با مدارک دانشگاهی وارد بازار سرگردانی کار می شوند.

مشکلات فرهنگی ای که از سالهای بسیار دور در ایران وجود داشته است و حالا به عنوان باور و عرف جامعه توسط بسیار از سنتی ها تقدیس می شود نیز یکی از علت های علاقه بسیار زیاد افراد به داشتن تحصیلات دانشگاهی است. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد با اختیار خود وارد مشاغل حرفه ای شود و زمانی از زندگی اش که قرار است در دانشگاه های بی سر و ته کشور تلف شود را صرف یادگیری حرفه و مهارت کند با سدهای بسیاری روبرو می شود که شاید اولین آنها خانواده باشد. خانواده های خودخواه ایرانی دوست دارند در خیابان راه بروند و به در و همسایه پز مدارک دانشگاهی فرزاندانشان را بدهند، فارغ از اینکه کوچکترین احترامی برای شخصیت و استقلال در تصمیم گیری فرزندشان به عنوان یک انسان مستقل و آزاد قائل باشند. دوستی می گفت پدران و مادران ایرانی استعداد بالقوه بسیار بالایی برای تبدیل شدن به یک دیکتاتور در حوزه خانواده خود را دارند و به دلیل تبلیغات بسیار بالا بر قداست عناوینی چون خانواده، هرگونه مطالبه حقوق اولیه و خواست های فرزندان به عنوان بی حرمتی به جایگـاه رفیع پدر و مـادر تلقـی می شود و آنچه برای فرزند بیچاره می ماند تن دادن به خواسته های خانواده در کنار عذاب وجدان و بی آبرویی است. در نهایت هم احساس سنگین سرخوردگی در سن های بالاتر برای جوانی که مدارک بالای دانشگاهی در رشته های فنی مهندسی و یا حوزه های پزشکی و درمانی دارد باقی می ماند. گریز به گذشته و علائق از دست رفته در کنار بی کاری و بی پولی منجر به افسردگـی که البته با توجیهـاتی مانند مـا خیـر تو را می خـواستیـم مسببـان آن به راحتی حـل و فصـل می شود.  این شرایط باعث شده است تا مشکلات عدیده ای در حوزه تحصیلات در ایران پدید بیاید که شاید یکی از مهمترین و عجیب ترین آنها خرید و فروش مدارک دانشگاهی باشد. اتفاقی که یک قدم فراتر از معامله مقاله و پایان نامه است و دیگر دلالان یک راست سر اصل مطلب می روند و مدرک را برایتان یا به صورت قانونی تهیه می کنند و یا دست به جعل آن می زنند. زوال اجتماعی حضور این دلالان در جامعه نیست، بلکه زوال و نابودی یک جامعه از جایی شروع می شود که افرادش در ذهن خود به خرید مدرک دانشگاهی فکر می کنند و این نیاز در میان جامعه به وجود می آید.  در همین زمینه سایت های بسیاری هم با تبلیغات فراوان مشغول به کار هستند. گزارشی که چندی پیش در خبرگزاری ایسنا منتشر شد نشان می داد با ۹ میلیون تومان و گذشتن چهار سال از زمان گرفتن دیپلم می توانید یک مدرک کارشناسی بی دردسر را بخرید. نکته جالب تر ماجرا هم تضمین فروشنده برای قبول این مدرک برای شرکت در آزمون ارشد بود. این یعنی مدرکی که شما دریافت می کنید کاملا اعتبار علمی کشور را داراست و خبری از جعل مدرک نیست. در این میان اما عده ای هم که راه و چاه فروش مدرک معتبر را بلد نیستند دست به جعل مدرک می زنند که یکی از نمونه های داغ آن در استان مرکزی و شهر اراک بود. موسسه ای که پلیس فتا خبر از دستگیری مدیر آن پس از دو سال فعالیت می دهد. جزئیات ماجرا از زبان رییس پلیس فتای استان مرکزی از این قرار است. 

«چندی پیش با اعلام گزارشی به پلیس فتا استان در خصوص تخلف صورت گرفته در امتحانات پایان ترم در یکی از موسسات آموزش عالی، با هماهنگی با مرجع قضائی، تحقیقات تخصصی کارشناسان این پلیس برای بررسی موضوع آغاز شد. در مراحل تحقیقات پلیس مشخص شد که اسامی برخی از افراد اعلام شده از سوی یکی از موسسات آموزش عالی واقع در شهر اراک، در محل برگزاری آزمون حضور ندارند. پس از بررسی و اقدامات فنی بعمل آمده مشخص شد فردی با استفاده از مدارک جعلی، در شهر اراک  از سال ۹۶ به صورت غیر قانونی و بدون اطلاع وزارت علوم و با سوء استفاده از امضاء الکترونیکی مدیران قبلی موسسه فعالیت غیرقانونی داشته و اقدام به صدور مدرک تحصیلی جعلی برای افراد می کند. پس از هماهنگی های قضایی بعمل آمده، متهم به پلیس فتا احضار و پس از اعتراف به صدور مدارک تحصیلی جعلی با تشکیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شد.»

قطعا اگر در جایی دردی وجود نداشته باشد، نیاز به مسکن نیز احساس نمی شود و برعکس وقتی موارد مصرف مسکن ها بالا می رود نشان از عمیق بودن درد دارد. وجود فرصت برای این اقدامات نشان از خواست جامعه برای داشتن برچسب تحصیل کرده بودن دارد که نه پلیس و مراجع قضایی توان حل این مشکل را دارند و نه می توان انگشت اتهام را به سمت آنانی که گرفت که از هر راهی به دنبال کسب درآمد هستند. نیاز است کمی واکاوی و آسیب شناسی فرهنگی اجتماعی دقیق و به دور از تعصب و پیش فرض هایی مبنی بر اینکه ما بهترین مردمان جهان هستیم انجام شود تا دیگر شاهد ولع این قشر وسیع افراد از وزیر و معاون رییس جمهور گرفته تا انسان های بدون پست و مقام در جامعه برای داشتن تحصیلات دانشگاهی نباشیم.