به مناسبت ۱۳ اوت روز جهانی چپ دست ها/منِ چپ دست!

یکشنبه ۲۴ مرداد ۹۵    شماره ۳۹۱

آمارها خبر از جمعیت ۱۰ درصدی چپ دست در جهان می دهند.همین در اقلیت بودن این افراد باعث شده تا اکثر امکانات برای راست دستان طراحی شده باشد و این افراد با چالش ها و مشکلات عدیده ای روبرو گردند.مصائب بوجود آمده از این بی عدالتی در حق چپ دستان منجر شد در سال ۱۹۷۶ میلادی روز جهانی چپ دست ها بوجود آید.در گزارش پیش رو به این موضوع می پردازیم که چرا برخی افراد چپ دست می شوند؟در ادامه نیز به نمونه هایی از مصائب چپ دستان اشاره می کنیم.
مطالعات دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند نشان می دهد آمار چپ دستان که حدود ۱۰ درصد است، در تمام جهان ثابت بوده و تقریبا در هر منطقه ای از هر ۱۰ تن، یک نفر چپ دست است. بنابراین محققان احتمال می دهند که مبنای چپ یا راست دست بودن، ژنتیکی است. البته هنوز یک ژن خاص برای چپ دست بودن شناخته نشده است و به همین دلیل محققان احتمال می دهند که چند ژن مختلف در این امر نقش دارند.
محققان با بررسی کدهای ژنتیکی در افرادی که به اختلال نادر situs inversus مبتلا هستند، سرنخ هایی در مورد دلیل علمی چپ دستی کشف کردند. situs inversus شرایط نادری است که در آن قلب، کبد و کیسه صفرا در نیمه مقابل قرار دارند. مطالعه کدهای ژنتیکی این افراد نشان می دهد برخی از کدهای ژنتیکی غیر طبیعی افراد مبتلا به situs inversus، در افراد چپ دست نیز وجود دارد. در اثر همین عدم تقارن، دسته ای از فیبرهای عصبی تفکیک کننده نیمکره راست و چپ در چپ دستان ضخیم تر است و همین امر سبب می شود که ارتباط بین دو نیکره راست و چپ در این افراد سریعتر باشد.
گروهی دیگر از محققان با بررسی دوقلوهای یکسان به این نتیجه رسیده اند که چپ دستی ۲۵ درصد ریشه ژنتتیکی دارد و می تواند تصادفی باشد. در بسیاری از دوقلوهای یکسان یکی چپ دست و دیگری راست دست است.چپ دستی و راست دستی علاوه بر انسان، در حیوانات نیز وجود دارد.
اما به هر حال، مستقل از تمام مجادله‌های علمی و مذهبی و تاریخی، بر سر چپ دستی و راست دستی، یک واقعیت انکارناپذیر وجود دارد: دنیا، برای راست دستان، ساخته شده است. چپ دست‌ها، در خیلی از معمولی‌ترین بخش‌های زندگی هم، با چالش مواجه هستند. اگر چه شاید، مواجهه‌ی دائمی با این چالش‌ها برای آنها عادی شده باشد و حتی فراموش کرده‌ باشند که بسیاری از مشکلات امروز آنها در استفاده از روزمره‌ترین وسیله‌های زندگی، صرفاً ناشی از زندگی در دنیای راست دستان است.
۱ – سوراخ های دسته‌ی قیچی یک اندازه نیستند. آنها برای راست دستان طراحی شده‌اند.
۲- زونکن‌ها و بسیاری از مکانیزم‌های دفترهای فنری مشابه، برای راست دستان طراحی شده‌اند.
۳- دکمه شاتر در عموم دوربین‌های عکاسی در سمتی قرار می‌گیرد که راست دستان راحت‌تر آن را فشار دهند. چپ دستان هنگام عکس گرفتن (اگر امکان تاچ روی صفحه نباشد) با لرزش دست روبرو می‌شوند.
۴- چپ دست‌ها و ماجرای صندلی‌های کلاس و مدرسه و دانشگاه، چیزی است که همه قبلاً به آن توجه کرده‌اند.
۵- دنده و جالیوانی داخل ماشین هم برای راست دست‌ها طراحی شده است. مگر اینکه در انگلیس زندگی کنید.
۶- قسمت صفحه کلید عددی در سمت راست کی بورد،‌ همیشه یک فضای زائد غیر قابل استفاده برای چپ دست‌هاست. دکمه‌های پرکاربرد را هم در جایی قرار داده‌اند که چندان به آن دسترسی ندارند.
۷- این بار که متر اندازه‌گیری کنار دستتان بود، کمی دقت کنید تا متوجه شوید که چپ دست‌ها، حتی برای در دست گرفتن متر هم مشکل دارند!
۸ – پلی استیشن و همه بازی‌های مشابه، عمدتاً برای راست دستان طراحی شده است. معدود شرکت‌هایی هستند که برای چپ دست‌ها هم گزینه‌های خاص ارائه می‌کنند.
۹- در بانک‌ها، عموماً خودکارها را به شکلی می‌گذارند که راست‌ دست‌ها راحت تر بردارند. چپ دست‌ها فقط جایی شانس دارند که مشتری مداری خیلی مهم نیست و خودکار را بی حساب و کتاب جلوی مشتری می‌اندازند و قرار می‌دهند.در کشورهای توسعه یافته که خیلی به مشتری توجه می‌شود، تلاش می‌کنند که خودکار از لحاظ دسترسی در محل مناسبی باشد.