به بهانه سالمرگ « پرویز یاحقی»/ آرشه جاودانه

یکشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۶   شماره ۷۷۸

وقایع استان: در ستون «یادمان» این هفته به سراغ یکی از اهالی موسیقی رفته ایم. هنرمندی صاحب سبک است که شیوه منحصر به فردش در نوازندگی مورد توجه بود. او موسیقی دان، آهنگساز و نوازنده ویولن بود. پرویز صدیقی پارسی که به احترام نام دایی خود که اولین و اصلی ترین استادش بود نام هنری یاحقی را برای خود انتخاب کرد. وی هنرمندی است که به بهانه سالمرگش در ۱۳ بهمن یادی از او کرده ایم.
اولین بارها حسین خان یاحقی متوجه شیفتگی و دلباختگی خواهرزاده خود به موسیقی شد و تلاش کرد تا استعداد بی دریغ پرویز را در این راه شکوفا کند. خود پرویز یاحقی در این باره می گوید: « به خاطرم می آید، سه یا چهار سال بیشتر نداشتم که با انگشتان کوچکم روی آبپاش باغبانی پدرم ضرب می گرفتم و نغماتی که از استاد حسین خان یاحقی، دایی هنرمندم و دوستانش شنیده بودم را زمزمه می کردم. دایی من استاد ویولون بود و در آن زمان شاگردانی داشت که آن شاگردان برای یادگیری ویولن به منزل ما می آمدند. طبیعی است که نظر من به این ساز خیلی جلب شود. این منزل علاوه براین شاگردان، محل آمد و شد بزرگان موسیقی ایران مثــل: رضا قلی ظلی، مرتضی محجوبی، ابو الحسن صبا، مرتضی نی داود، شهنازی و خیلی از موسیقی دانان بزرگ و سرشناس دیگر زمان از جمله رضا محجوبی بود. اینها با دایی من دوست بودند. طبیعی است، کودکی که در چنین محیطی زیست کند، به هنر موسیقی علاقمند می شود. مرحوم استاد یا حقی که علاقه زیاد من را به موسیقی می دید، از پدرم خواست که مرا تحت تعلیم خودش در آورد. پدرم کارمند عالی رتبه وزارت امور خارجه بود و به شدت با موسیقیدان شدن من مخالفت می‌کرد. این کشمکش بین پدرم و گروه مقابل که داییم و صبا در راس آن بودند، ادامه داشت. او آرزو داشت من دکتر یا مهندس شوم ولی داییم بدون توجه به مخالفت او به تعلیم من می‌پرداخت. بالاخره پدرم برای دور کردن من از محیط، به بهانه ماموریت اداری مرا به بیروت برد و حتی اجـازه نداد نی لبکم را با خودم ببرم. من در اثر دوری از داییم، صبا و محیط موسیقی به سختی بیمار شدم. تا این که در آستانه ده سالگی با پول توی جیبی که جمع کرده بودم از خانه پدر فرار کرده و به ایران باز گشتم.»
یاحقی در کنار دایی و دوست نزدیک او ابوالحسن صبا ظرایف و ردیف های موسیقی را آموخت و خیلی زود رشد کرد. از همان کودکی با دایی خود در برنامه های رادیویی شرکت می کرد. پرویز یاحقی همکاری خود را، تا سن هجده سالگی با رادیو ادامه داد، تا اینکه بنا به دعوت شادروان داوود پیرنیا برای برنامه گلها دعوت شد و در همان سال ها آهنگسازی را آغاز کرد. یاحقی از بهترین تکنوازان برنامه بسیار برجسته گلها بود و در عمر هنری خود صدها آهنگ زیبا ساخت. ترانه های پرویز یاحقی را، خوانندگان برجسته ای چون بنان، مرضیه، دلکش، مهستی، هایده و حمیرا خوانده اند. او درکی عمیق از شعر و تلفیق آن با موسیقی داشت و حاصل همکاری مشترک او با شاعرانی چون رهی معیری، تورج نگهبان، اسماعیل نواب صفا و معینی کرمانشاهی و از همه بیشتر با بیژن ترقی (بیش از ۵۰ سال) آثار ماندگاری را در تاریخ موسیقی ایرانی به جای گذاشت.
بیژن ترقی نزدیک به ۹۰ تصنیف برای یاحقی سروده است. او در مورد پرویز یاحقی نوشته است: «پرویز یاحقی در احیای هنر موسیقی اصیل و سنتی ایران و زنده کردن گوشه های پربار و غنی دستگاه های آن سهم چشم گیر و بسیار موثری را به خود تخصیص داده است. چرا که در اجرای موسیقی ملی، از ویولن تنها در ارکستر ها و کارهای دسته جمعی استفـاده می شد لیکن او توانست با استفاده از سیم های بم و مهجور ویولن، به قدرت تاثیر و وسعت هر چه بیشتر آن بیفزاید. دیگر از شاهکارهای این هنرمند خلاق ساختن و اجرای چهار مضراب های مختلف در قطعات موسیقی ایرانی است، و چیره دستی او در هنر آهنگسازی و تنظیم ارکستر برای آهنگ های ایرانی که در طول بیست و پنج سال اخیر موثرترین و شیواترین ترانه ها و قطعات آهنگین را از خود به یادگار گذارده، که هیچگاه با گذشت زمان فراموش نخواهد شد.» بیداد زمان، می زده شب (ماهور)، سراب آرزو (افشاری)، غزالان رمیده (در مایه شوشتری و همایون) و (آن که دلم را برده خدایا زندگیم را کرده تبه گو) از جمله کارهای ماندگار این موسیقدان ایرانی است.
از این هنرمند برجسته آثار بداهه بسیاری نیز بر جای مانده است. پرویز یاحقی در سیزدهم بهمن ۱۳۸۵ از دنیا رفت.