به بهانه حضور پنج عکاس اراکی در نمایشگاه عکس عاشورایی/لنزهای اراکی در «سوگ» پایتخت

یکشنبه ۹ آبان ۹۵ شماره ۴۵۱

وقایع استان
سمیه انصاری فر

عکاسی به واسطه سرعت بالا و فراگیر بودنش یکی از رسانه های موثر در حوزه های مختلف به شمار می آید، میزان اهمیت این رسانه به حدی است که امروزه اخبار مختلف از موضوعات مهم قبل از تنظیم خبر با عکس مخابره می شوند تصاویر مختلف از جنگ ها و یا رویدادهای مهم جهان نشانگر این مسئله است بنابراین نمی توان منکر تاثیر بسزای آن بود؛ در میان تمام کارکردهای این رسانه ی پویا، معرفی یک فرهنگ و یا یک واقعه تاریخی قابل اهمیت برای یک جامعه از دیگر کاربردهای عکس می باشد؛ مراسم هایی که به صورت دوره ای در زمان های خاص به مناسبت آیین های مختلف برگزار می شوند، مراسمی همچون عاشورا. عاشورا برای ما ایرانیان همیشه از جایگاه خاصی برخوردار بوده است و فرهنگ عاشورایی مسئله ایست که بارها و بارها به اولویت و اهمیت نشرش اشاره شده، عکس یک رسانه پویاست که می تواند در بازنمایی عزاداری های این حادثه و آداب و رسوم مسلمانان و انتشار آن در میان ادیان و کشورهای دیگر موثر باشد. هر چند متاسفانه با تمام اهمیت این موضوع هنوز وقتی نام این مراسم در موتورهای جستجوگر، عنوان می شود تصاویری که شایسته این مراسم نیست از جمله برخی عزاداری های خشن چون قمه زنی که به ندرت برگزار می شوند را مشاهده می کنیم، عکس هایی که در مغایرت کامل با روح این مراسم است، در حالیکه قطعا تصاویر بسیار از مراسم های معنوی و تاثیر گذار این ایام برداشته شده است که به دلایل متعدد از جمله عدم حمایت های صحیح از این حوزه فرصت برای انتشار بهتر و صحیح تر آن ها فراهم نیست. عکس هایی که نام عکس عاشورایی برازنده آن هاست. اما باید دید عکس عاشورایی چه ویژگی دارد؟
باید قبول کرد خلق اثری در حوزه هنر عاشورایی پیش از آن‌که نیازمند ابزار برای خلق آن اثر باشد، نیازمند درک صحیح و بالای هنرمند از مفهوم عاشورا و این واقعه مهم تاریخ تشیع دارد. موضوعی که در تمامی آثار ماندگار هنر عاشورایی در رشته‌‌های مختلف به چشم می‌خورد و با توجه با عناصر شکل‌دهنده در هنر عکاسی شاید در این حوزه سخت‌تر بنماید.
خلق عکس‌‌های عاشورایی با نگاهی معناگرایانه دغدغه بی‌شمار عکاس ایرانی است که با توجه به برگزاری نمایشگاه‌های متعددی که سالانه در کشورمان با عنوان نمایشگاه عکس‌‌های عاشورایی برگزار می‌شود، این امر را سرعت می‌بخشد. اما آن‌که چه تعداد از این تصاویر در محدوده عکس‌‌های عاشورایی قرار می‌گیرد و اصولا تعریف عکس عاشورایی چیست، بحثی دیگر است که نگاه تیزبینانه را می‌طلبد. این روزها نمایشگاه عکس عاشورایی با عنوان «سوگ» در گالری ملک الشعرای بهار باغ موزه قصر تهران برگزار شده است که پنج تن از عکاسان اراکی نیز در آن حضور دارند. نمایشگاهی که به نظر می آید به دنبال نگاهی متفاوت به واقعه عاشورا بوده است، نگاهی خارج از تکرار و کلیشه. به دلیل حضور پررنگ عکاسان اراکی در این نمایشگاه وقایع استان گفتگویی با عادل عزیزی رئیس انجمن عکاسان استان مرکزی داشت.
عزیزی در این مورد گفت: نمایشگاه عکس عاشورایی به صورت سالانه برگزار می شود که اولین نمایشگاه آن با عنوان «اربعین حسینی» سال گذشته در شهر اراک برگزار و روز جمعه هفتم آبان ماه دومین آن با نام «سوگ» با همکاری انجمن عکاسان ایران و باغ موزه قصر در گالری ملک الشعرای بهار باغ موزه قصر افتتاح شد.
وی افزود: هر سال با انتشار فراخوان برگزاری نمایشگاه در شبکه های اجتماعی و همینطور پیام کوتاه به عکاسان آثار مختلفی با حال و هوای محرم و آیین های عزاداری گردآوری می شود و به صورت غیر رقابتی بررسی و بهترین آثار برای ارائه در نمایشگاه برگزیده می شود که با برپایی آن ضمن ایجاد بستر ابراز ارادت هنرمندان به سالار شهیدان، با ثبت و نشر آیین های عزاداری، زمینه آشنایی اقشار مختلف مردم با این آیین ها و قرار گرفتن در فضای آداب و سنن عزاداری مناطق مختلف کشور را نیز فراهم می کند.
عزیزی با بیان اینکه گردآوری این عکس ها بر عهده وی بوده ادامه داد: در این نمایشگاه ۳۰ اثر منتخب از ۱۷ عکاس برتر توسط استاد محمد نوروزی، از چهره های شناخته شده هنر عکاسی و استاد دانشکده خبر از بین ٣٧٠ اثر دریافتی از ۶٢ عکاس انتخاب شده و به نمایش درآمده است.
وی گفت: تمام تلاش استاد نوروزی انتخاب عکس هایی بود که روح واقعی عزاداری ها و پیامی رسا در آن نهفته باشد نه عکس های تکراری و کلیشه ای، در واقع بیشتر محتوا عزاداری و در کنارش تکنیک های عکاسی مورد نظر بوده است.
عزیزی افزود: بابک آبرین، امیر قادری، محمد وروانی فراهانی، جابر غلامی و عادل عزیزی از اراک در کنار عکاسانی چون امین برنجکار از شیراز، پیمان حمیدی پور از بجنورد، زینب مهدوی از کرج، محسن زارع از اردبیل، علی اسد اللهی سوته از رشت، بهروز پادیاب از تبریز، حامد رازقی از ابهر، سهیل زند آذر از رشت، سروش جوادیان از تهران، سجاد داد پور از اردبیل، سهند بادلی از تهران و خشایار فاضل کاشانی از قزوین آثارشان به نمایش گذاشته شده است.
رئیس انجمن عکاسان استان مرکزی خاطر نشان کرد: این نمایشگاه با حضور احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران و وزیر ارشاد دولت اصلاحات افتتاح شد.
عزیزی در مورد عکاسی در حوزه عکس عاشورایی گفت: عکاسی عاشورایی و آیینی بیشتر و قبل از اینکه بر روی ترکیب، فضاسازی و تکنیک عکاسی تمرکز داشته باشد بر روی مفهوم و محتوای عاشورا متمرکز است تا بر روی مخاطب تاثیرگذارتر باشد.
وی اظهار کرد: عکاسی که می خواهد در فضای آیینی کار کند باید قبل از ورود به این فضا اطلاعاتش را در مورد این آیین بروز کند یعنی بداند که وارد چه مراسمی و با چه قدمتی می شود؟ آداب، فرهنگ، گویش و رفتار محاوره ای مردمان منطقه ای که در آن این آیین برگزار می شود را بشناسد.
این عکاس اراکی توضیح داد: این امر موجب می شود تا عکاس بهترین سوژه ها را در ذهن خود قاب بندی و در نهایت عملی و عکاسی کند. بدیهی است که عکاسی از عزاداری و آیین صرف حضور و شات زدن نیست بلکه مهم ترین کار عکاس در این زمینه تجسم و عینیت بخشی به روح عزادرای است.
عزیزی در خصوص عکس هایی که در اینترنت بعنوان عزاداری های مسلمانان در عاشورا منتشر می شود، گفت: متاسفانه برخی از آداب برگزار شده در این ایام خشن هستند همچون قمه زنی که بیشتر بعنوان مراسم این روزها در اینترنت دیده می شود و دلیل آن در اختیار نبودن آن رسانه ها و اهدافی که گردانندگان آن در القای خشونت آمیز بودن اسلام است.
وی در پاسخ به این سوال که چطور می توان بخش های تاثیر گذار و زیبای این آیین ها را با عکس نشان داد، اظهار کرد: عکاسان هم اکنون در کشور جایگاه رسانه ای مناسبی ندارند، وقتی تمام تلاش عکاس ثبت یک عکس است قطعا نیاز به بستری دارد تا آن را انتشار دهد که متاسفانه حمایت در این بخش از سوی متولیان فرهنگی فراهم نیست.
عزیزی ادامه داد: هنرمند وقتی حمایت نشود نمی تواند هنر خود را صادر کند، شبکه های اجتماعی، نمایشگاه، کتاب، کارت پستال و کار تبلیغی تنها ابزار ارائه اثر عکاس است که در نهایت همه این ها نیاز به حمایت دارند.
وی گفت: متاسفانه در کشور ما بودجه ها به طور درست در بخش فرهنگی و هنری به خصوص عکاسی تقسیم نمی شوند و همین موجب می شود تا هنرمندان صاحب سبک به دلیل نداشتن ارتباط از آن محروم باشند.
عزیزی با بیان اینکه این نمایشگاه با هزینه شخصی خود عکاسان و حمایت باغ موزه قصر برگزار شده، گفت: برای افتتاح نمایشگاه با وجود دعوت از برخی مسئولین فرهنگی استان، آن ها با توجیه اینکه جایگاه ما در این نمایشگاه کجاست حضور پیدا نکردند در حالیکه بارها برای حمایت از این نمایشگاه به ایشان مراجعه کرده بودیم.
وی توضیح داد: هم اکنون انجمن عکاسان استان مرکزی فعالیت خود را آغاز کرده ولی قطعا تکاپو و ثمر بیشتر فعالیت های آن در گرو حمایت مسئولین است که امیدواریم با تغییر نگاه متولیان فرهنگی محقق شود.
عزیزی گفت: همزمان با اختتامیه این نمایشگاه در روز چهاردهم آبان دومین نمایشگاه موبایلی هفت با گروه جدید در این مکان افتتاح خواهد شد.
نمایشگاه عکس عاشورایی «سوگ» از ۷ تا ۱۴ آبان ماه در گالری «ملک الشعرای بهار» باغ موزه قصر واقع در انتهای خیابان مطهری بعد از تقاطع شریعتی برپاست.